امروزه استفاده از تکنولوژی‌های متعدد در ساخت مصالح ساختمانی تاثیر زیادی بر بهره‌وری انرژی در ساختمان‌ها دارد که می‌تواند برای کاهش هزینه‌ها و مصرف سوخت شود. اسپری فوم ضد حریق یا فوم ضد آتش یکی از تجهیزاتی است برای عایق‌سازی حرارتی ساختمان‌ها بکار می‌رود و می‌تواند در بهره‌وری انرژی ساختمان‌ها و همینطور به عنوان عایق صوتی موثر باشد. در ادامه‌ی این مطلب به مباحث اسپری فوم ضد حریق و قیمت آن، فوم ضد حریق هیلتی، فوم ضد حریق زتکس، فروش فوم ضد حریق، فوم ضد حریق و فوم پلی اورتان می‌پردازیم.
معرفی انواع فوم ضد حریق
یکی از نکات مهم در طراحی و ساخت ساختمان‌ها، محافظت از ساختمان و ساکنان آن در برابر حوادث مختلف، به ویژه حریق است. برای دریافت مجوزهای لازم، ساختمان‌ها باید قوانین مختلفی را رعایت کنند تا در نهایت بتوانند تاییدیه‌های لازم را دریافت کنند.
یکی از موارد مهم نکات مربوط به مصالح و همینطور محصولات شیمیایی مختلفی است که در ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و روز به روز نیز با پیشرفت تکنولوژی‌ها، تغییر می‌کند. این مواد معمولا به صورت مایع (افزودنی و یا پوششی) و جامد (مانند چسب، فوم ضد حریق و درزگیرها) هستند. در ادامه‌ی این مطلب مرکز اعلام حریق آرات تصمیم داریم در خصوص فوم ضد حریق (Fire Foam) صحبت کنیم.
(از صفحه‌ی دتکتور اعلام حریق نیز بازدید کنید.)
فوم ضد حریق چیست؟
فوم ضد حریق یا اسپری فوم مایع عایق، یکی از بهترین روش‌های عایق‌کاری ساختمان‌ها برای بهبود بهره‌وری انرژی و همینطور حفظ یک زندگی ایمن و سالم است. در واقع، اسپری فوم ضد حریق می‌تواند میزان مصرف انرژی ماهانه در ساختمان‌ها را تا حدود 40% کاهش دهد.
فوم ضد حریق پلی‌اورتان (PU) در صنعت ساخت‌وساز و اعلام حریق ساختمان برای انجام عملکردهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد که بخش قابل‌توجهی از این کاربرد در موقعیت‌های مقاوم در برابر آتش است. از آنجایی که این مساله برای ایمنی افراد بسیار مهم است، بنابراین لازم است که از فوم ضدحریق به درستی و در شرایط مناسب استفاده شود تا بیشترین تاثیرگذاری را داشته باشد.
(در صفحه‌ی سیستم اعلام حریق متعارف می‌توانید نسبت به خرید و نصب این تجهیزات اقدام کنید.)
فوم ضد حریق یکی از تجهیزات مقاوم‌سازی ساختمان‌ها برای عایق‌کاری و بهره‌وری انرژی و همچنین افزایش مقاومت ساختمان در برابر حریق است.
کاربرد و استفاده از اسپری فوم ضد حریق
خیلی اوقات ساختمان‌سازها و افراد دیگر، دانش کافی از عملکرد و خواص مختلف محصولات مختلف از جمله فوم ضد حریق یا فوم آتش ندارند. فوم‌های ضد حریق معمولا شبیه هم هستند و معمولا رنگ صورتی دارند تا از سایر محصولات فومی متمایز شوند اما در تعیین کاربرد و مناسب بودن آنها چیزهایی بیشتر از نام و رنگ محصول باید در نظر گفته شود. فوم‌های PU قابل احتراق هستند و برای پر کردن شکاف‌های کوچک یا درزها مورد استفاده قرار می‌گیرند و کل عنصر برای دستیابی به استانداردهای مقاوم در برابر حریق، با آزمایش تایید می‌شود.
(در مورد کابل نسوز اعلام حریق بیشتر بخوانید.)
بهترین موارد استفاده از اسپری فوم ضد آتش
اغلب فرض بر این است که فوم ضدحریق را می‌توان برای پر کردن حفره‌ها یا منافذ بزرگ به منظور مهار آتش، استفاده کرد اما این مساله کاملا اشتباه است. فوم ضدحریق تنها زمانی که در حفره‌ها یا شکاف‌های باریک استفاده شود، می‌تواند خواص مهار آتش داشته باشد.
با این حال، در تمام موارد باید آزمایش‌های دیگری برای اثبات مناسب بودن اسپری فوم انجام شود. عملکرد آتش محصولات فوم ضد حریق پلی‌اورتان که در کاربردهای شکاف خطی یا درزگیری لوله‌ها و سرویس‌های ساختمان استفاده می‌شود، باید با آزمایش استانداردهای BS 476 بخش 22/20 و BS EN 1366-4 برای شکاف‌های خطی و BS EN 1366-3 برای سرویس خدمات، تعیین شود.
اکثر فوم های ضد حریق PU مناسب برای پر کردن شکاف‌هایی با عرض 10 تا 30 میلی‌متر هستند، مانند شکاف درب و پنجره‌ها، قاب‌ها و شکاف‌های جزئی در دیوارهای بلوک یا کف‌های بتنی. شکاف‌های بزرگ‌تر که لازم است با مصالح پر شوند، با پر شدن توسط فوم ضد حریق به نتایج قابل‌قبولی نخواهند رسید.
(از مطلب اعلام حریق صنعتی نیز بازدید کنید.)
نکات کلیدی استفاده از فوم ضدحریق PU
هنگام استفاده از فوم منبسط شونده در موقعیت‌های مختلف، نمی‌توان تصور کرد که این فوم‌ها مقاومت لازم در برابر آتش را فراهم می‌کنند. برای استفاده از فوم ضد حریق، باید شواهدی برای تایید استفاده از آنها در موقعیت‌های خاص به دست آید و نصاب‌ها باید با استفاده‌ی درست از فوم PU و شرایط استفاده از آن آشنا شوند. اما به طور کلی در استفاده از فوم ضد حریق PU لازم است به نکات زیر توجه شود:
- استفاده از فوم ضد حریق در موقعیت مناسب و به روش درست
- فوم‌های ضد حریق PU شبیه هم هستند و با رنگ صورتی از سایر انواع فوم‌ها متمایز می‌شوند.
- فوم‌های PU قابل‌احتراق هستند و با پر کردن شکاف‌های خطی کوچک یا کناره‌های لوله‌ها و سرویس‌ها کار می‌کنند.
- اکثر فوم‌های PU صرفا برای شکاف‌هایی با عرض 10 تا 30 میلی‌متر مناسب هستند.
فوم ضد حریق در تمام شرایط نمی‌تواند مقاومت لازم در برابر حریق را ارائه دهد. از این فوم‌ها باید در موقعیت مناسب و به روش درست استفاده شود و صرفا شکاف‌های کوچک با عرض 10 تا 30 سانتی‌متری با فوم پر می‌شوند.
(پیشنهاد می‌کنیم مطلب اعلام حریق مراکز خرید را نیز مطالعه کنید.)
انواع فوم پلی‌اورتان ضد حریق
فوم پلی اورتان بدون شک یک ماده‌ی عایق و آب‌بندی عالی در ساختمان‌ها است. همانطور که گفتیم انواع مختلفی از این محصول در بازار وجود دارد که بهتر است با این فوم‌ها و خواص آنها بیشتر آشنا شوید. در ادامه در مورد انواع خاص فوم ضد حریق PU، تفاوت‌ها و کاربرد آنها صحبت خواهیم کرد. ضمنا در مطلب تجهیزات خاموش کننده حریق می‌توانید در مورد مهم‌ترین تجهیزات اطفای حریق مطالعه کنید.
(برای خرید و نصب تجهیزات آدرس‌پذیر به صفحه‌ی اعلام حریق آدرس پذیر مراجعه کنید.)
خواص و کاربردهای فوم ضد حریق پلی‌اورتان
پلی‌اورتان (Polyurethane) از دو ماده‌ی خام ایزوسیانات (isocyanate) و پلیول (polyol) ساخته می‌شود که از نفت خام بدست می‌آیند. پس از مخلوط شدن دو جزء مایع آماده برای فرآیند سیستم و همینطور مواد کمکی مانند کاتالیزورها، عوامل کف‌کننده و تثبیت‌کننده‌ها، یک واکنش شیمیایی آغاز می‌شود.
از آغاز ساخت پلی‌اورتان، ابتدا تکنولوژی تولید فوم سخت، سپس فوم انعطاف‌پذیر و در نهایت فوم نیمه‌سخت به دست آمد. اما فوم PU چه خواصی دارد؟ این فوم ضد حریق پارامترهای حرارتی خوبی نشان می‌دهد و در برابر طیف وسیعی از دماها (از منفی 200 تا مثبت 135 درجه‌ی سانتی‌گراد) مقاوم است.
(در مورد پنل مرکزی اعلام حریق بیشتر بخوانید.)
مزیت فوم پلی اورتان ضد حریق
بزرگترین مزیت این فوم ضد حریق، خاصیت عایق حرارتی عالی آن است. فوم پلی‌اورتان همچنین در برابر بارهای نسبتا سنگین و همینطور قارچ‌ها و کپک‌ها مقاوم است. بنابراین، بی‌شک یک ماده‌ی ایده‌آل برای کارهای ساختمانی و بازسازی مانند عایق حرارتی و صوتی و اتصالات و آب‌بندی است. از معایب این ماده نیز می‌توان به اشتعال‌پذیری نسبی و مقاومت کم آن در برابر اشعه‌ی UV اشاره کرد.
فوم پلی‌اورتان یک عایق حرارتی عالی است و می‌تواند برای مقاوم سازی ساختمان‌ها در برابر حریق و حتی به عنوان عایق صدا و عایق حرارت نیز کاربرد داشته باشد.
(در مورد تفاوت سیستم اعلام و اطفا حریق مطالعه کنید.)
انواع فوم ضد حریق: 1. فوم ضد آتش سلول باز و سلول بسته
فوم پلی اورتان ضد حریق به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: سلول باز (open-cell) و سلول بسته (closed-cell). اولی برای استفاده در داخل ساختمان و به ویژه برای عایق‌کاری دیوارها و سقف‌ها و همینطور به عنوان عایق صوتی مورد استفاده قرار می‌گیرد چرا که علاوه بر خواص عایق حرارتی، دارای ضریب کاهش صدای بالایی هم هست. فوم سلول‌باز بخار تراوا است و می‌توان گفت سطحی که با این فوم پوشیده شده، می‌تواند نفس بکشد.
در مورد ویژگی‌های فنی این نوع فوم ضد حریق می‌توان گفت که فوم سلول باز دارای چگالی 7 تا 14 کیلوگرم بر مترمکعب است و ضریب رسانای حرارتی آن نیز از 0.034 تا 0.039 W/(m*K) متغیر است. در میان انواع فوم پلی‌اورتان سلول‌باز، موادی با درجه حریق متفاوت وجود که بهترین آنها دارای رتبه‌ی E هستند.
فوم سلول باز بخار تراوا است و سطح پوشیده شده با فوم می‌تواند هوا را از خود عبور دهد. این فوم ضد حریق به عنوان عایق حرارتی و همینطور عایق صوتی می‌تواند کاربردی باشد.
(از مطلب شستی اعلام حریق و روش فعالسازی دستی سیستم اعلام حریق نیز دیدن کنید.)
چرا از فوم پلی‌اورتان سلول بسته استفاده کنیم؟
گروه دیگر، فوم پلی‌اورتان سلول‌بسته، به خاطر مقاومت در برابر آب و همینطور استحکام بیشتر برای فضای باز و اتاق‌هایی با رطوبت بالا کاربرد دارد. ساختار این فوم شامل بیش از 90% سلول‌های بسته است و چگالی آن بین 30 تا 60 کیلوگرم بر مترمکعب است.
ضریب هدایت حرارتی فوم پلی‌اورتان سلول-بسته از 0.02 تا 0.024 W/(m*K) متغیر است. انواع فوم سلول-بسته با توجه به کاربردشان از نظر پارامترها با هم متفاوت هستند. از یک سو، برای عایق‌کاری دیوارهای فونداسیون، سازه‌های سقف، پشت‌بام‌ها و کف‌ها مناسب هستند و از طرف دیگر می‌توان از آنها در ساختمان‌های صنعتی و کشاورزی برای عایق‌کاری کف تولیدی‌ها، انبارها، سردخانه‌ها یا دامداری‌ها استفاده کرد.
فوم پلی‌اورتان سلول بسته مقاومت بالاتر و استحکام بیشتری نسبت به فوم سلول باز دارد و برای عایق‌کاری دیوارهای فونداسیون، سازه‌های سقف، پشت‌بام و کف مناسب است.
(با کپسول آتش نشانی فوم و کاربرد آن در اطفای حریق آشنا شوید.)
انواع فوم ضد حریق: 2. فوم ضد حریق تک جزئی و دو جزئی
این دو نوع فوم از این نظر متفاوت هستند که اولی نیاز به هوا و مصالح ساختمانی دارد و دومی در نتیجه‌ی یک واکنش شیمیایی بین دو جزء آن عمل می‌کند. فوم تک جزئی در اتاق‌هایی با جریان هوای نامحدود و در فضای باز مورد استفاده قرار می‌گرد. هرچه رطوبت (بیش از 35%) و دمای هوا بیشتر باشد، فوم سریع‌تر پخته می‌شود. در حدود 25 دقیقه، حجم فوم 35% افزایش می‌یابد و بنابراین حفره‌ها باید فقط حدود 50% یا 60% پر شوند.
(در مورد سیستم اطفا حریق آیروسل مطالعه کنید.)
فوم ضد حریق دو جزئی و موارد استفاده از آن
فوم فیتینگ دو جزئی بدون دسترسی به رطوبت، تحت عمل‌آوری شیمیایی قرار می‌گیرد. بنابراین می‌توان از آن در مناطقی با دسترسی دشوار استفاده کرد که تنها نیاز به فومی با کیفیت عالی دارند. این نوع فوم همچنین برای اتصال کارهای چوبی به صورت ثابت نیز مناسب است. در حدود 25 دقیقه، فوم دو جزئی تا حدود 30% افزایش حجم پیدا می‌کند و بنابراین حفره‌ها نباید به طور کامل پر شوند و در حد 80% کافی خواهد بود.
فوم‌های تک جزئی نیاز به هوا و مصالح ساختمانی دارند و برای اتاق‌های دارای جریان هوا و فضای باز مناسب هستند. فوم‌های دو جزئی با واکنش شیمیایی بین دو جزء آن عمل می‌کند و می‌توان از آنها در هر جایی استفاده کرد.
(در صفحه‌ی تجهیزات اعلام حریق با انواع تجهیزات سیستم اعلام حریق اشنا شوید.)
انواع فوم ضد حریق: 3. فوم ضد حریق اسپری تفنگی و اسپری شلنگی
فوم‌های پلی‌اورتان سفت و سخت اسپری تفنگی و استاندارد (اسپری شلنگی) معمولا از مواد آب‌بندی استفاده می‌کنند. روش کاربرد این فوم‌ها بسیار مهم است. نوع اول به یک تفنگ فوم مخصوص یا نازل آتش نشانی مخصوص نیاز دارد که امکان استفاده‌ی دقیق را فراهم می‌کند.
از طرف دیگر، فوم ضد حریق شلنگی، همانطور که از نام آن مشخص است نیاز به شلنگ مخصوص دارد تا از طریق آن، فوم اسپری شود. این نوع فوم اغلب اوقات مورد استفاده قرار می‌گیرد زیرا ارزان است و برای کاربرد نیاز به ابزار خاصی ندارد.
(در مورد اطفا حریق آسانسور بیشتر بخوانید.)
انواع فوم ضد حریق: 4. فوم ضدحریق فصلی
فوم های ضد حریق پلی‌اورتان ممکن است با توجه به محدوده‌ی دمایی در فضای باز در طول استفاده از هم متمایز شوند. فوم‌های زمستانی در دمای پایین استفاده می‌شوند، در حالی که فوم‌های تابستانی زمانی که دما حداقل 10 درجه‌ی سانتی‌گراد باشد، استفاده می‌شوند. فوم تمام سال نیز دارای بهترین تحمل دما است. با این حال آخری نباید در دماهای بسیار پایین یا بسیار بالا مورد استفاده قرار گیرد.
طبقه‌بندی انواع فوم ضد حریق: طبقه‌بندی بر اساس اشتعال پذیری
مؤسسه استاندارد آلمان (DIN) 4102 بخش 1، مصالح ساختمانی را بر اساس قابلیت اشتعال آنها طبقه‌بندی می‌کند. معیار معتبر به دو کلاس حفاظت از آتش تقسیم می‌شود: A برای مواد غیرقابل‌اشتعال و B برای مواد قابل‌اشتعال. کلاس B مربوط به فوم پلی‌اورتان است که به سه دسته‌ی زیر تقسیم می‌شود:
- B1: قابلیت اشتعال کم
- B2: اشتعال‌پذیری معمولی
- B3: قابلیت اشتعال بالا
فوم‌های ساختمانی که به عنوان فوم پلی‌اورتان کم‌اشتعال ساخته می‌شوند، برای پر کردن و آب‌بندی اتصالات کاربرد دارند و معمولا به آنها فوم ضدحریق گفته می‌شود. این فوم‌ها باید با الزامات DIN 4102 رفتار آتش‌سوزی مصالح ساختمانی و بخش‌های مربوط به کلاس B1 مطابقت داشته باشند. اگر الزامات خاصی برای حفاظت از آتش وجود داشته باشد، برای مثال اگر کلاس‌های مقاومت در برابر آتش طبق EN 13501-2 باید برآورده شود، این فوم‌های خاص در ترکیب با مواد بازدارنده‌ی آتش دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فوم ضد حریق پلی‌اورتان بر اساس اشتعال‌پذیری در سه دسته‌ی اشتعال کم، اشتعال معمولی و اشتعال بالا قرار می‌گیرد.
(در مورد پودر خاموش کننده و کاربردهای آن در اطفای حریق نیز مطالعه کنید.)
طبقه‌بندی اسپری فوم ضدحریق مطابق با EN 13501-1
در سال 2001 استاندارد اروپایی EN 13501-1 برای بررسی و تنظیم رفتار آتش‌سوزی مصالح ساختمانی معرفی شد که کلاس‌های مصالح ساختمانی را از A تا F تعریف می‌کند:
- کلاس A: بدون مشارکت در آتش (A1 و A2)
- کلاس B: سهم بسیار جزئی در آتش‌سوزی
- کلاس C: سهم محدود در آتش
- کلاس D: سهم قابل‌قبول در آتش
- کلاس E: رفتار قابل‌قبول در برابر آتش
- کلاس F: بدون اثر
طبقه‌بندی B2 مطابق با DIN 4102 (اشتعال‌پذیری معمولی) با کلاس‌های D و E طبقه‌بندی EN 13501-1 مطابقت دارد. استاندارد EN 13501-1 همچنین چند گروه فرعی نیز بسته به دود کردن یا چکه کردن مواد در حریق نیز تعریف می‌کند.
(از صفحه اعلام حریق مترو بازدید کنید.)
طرز استفاده از اسپری فوم ضد حریق
برای درزگیری با استفاده از فوم ضدحریق لازم است روش و نحوه استفاده درست از اسپری فوم را بدانید. نکته‌ی مهم در طرز استفاده از اسپری فوم ضد حریق و تزریق فوم پلی یورتان این است که آلودگی‌ها و گرد و خاک روی سطح تا حد ممکن پاک شود و سپس محل مورد نظر تا 30% با اسپری فوم پر شود. از دست زدن به فوم نرم بهتر است پرهیز شود و اجازه داده شود تا فوم به طور کامل خشک شود.
برای درزگیری، قوطی اسپری فوم را برعکس بگیرید تا این کار به بهترین نحو ممکن انجام شود. در تزریق فوم با شلنگ نیز می‌توانید فوم را در درزها و محل‌های مورد نظر اسپری کنید و اضافه‌های فوم را با کاردک از روی سطح بردارید تا سطح، صاف و یکنواخت به نظر برسد. برای استفاده از انواع فوم ضدحریق حتما از دستکش استفاده کنید و حتما پیش از استفاده قوطی فوم را برای چند دقیقه تکان دهید.
پیش از استفاده از فوم ضد حریق، سطح را کاملا از آلودگی‌ها و گرد و خاک پاک کنید. تزریق فوم ضد آتش با شلنگ و نازل خاص آن انجام می‌شود.
(در مطلب علائم راهنمای اعلام حریق با راهنمای ایمنی آتش نشانی آشنا شوید.)
فوم ضد حریق زتکس
فوم ضد حریق زتکس، فوم پلی‌اورتان تک جزئی مقاوم در برابر آتش است که با جذب رطوبت هوا یا اجسام، سفت می‌شود و مقاومت خوبی در برابر حرارت، صداها و حریق دارد. این فوم به خوبی به سطوح مختلف (به غیر از تفلون، پلی‌اتیلن و سیلیکون) می‌چسبد.
فوم ضد حریق زتکس می‌تواند تا حدود 240 دقیقه (4 ساعت) در برابر آتش و شعله مقاومت کند و در برابر گاز و دود نیز مقاوم است. از فوم ضدحریق زتکس می‌توان به عنوان درزگیر برای دور قاب درب و پنجره، دیوارها، کف، سقف و سایر نقاطی که نیاز به درزگیری ضد حریق دارد، استفاده کرد.
(با کاربرد چراغ اعلام حریق در شرایط اضطراری آشنا شوید.)
فوم ضد حریق هیلتی
فوم ضد حریق هیلتی (Hilti) یک محصول اروپایی با بالاتری استانداردها و کیفیت است. این شرکت اروپایی فعالیت خود را از سال 1941 آغاز کرده و در طول سال‌ها فعالیت خود توانسته جایگاه خوبی در زمینه‌ی تولید محصولات مختلف از جمله فوم‌های ضد حریق کسب کند. از ویژگی‌های فوم‌های ضد حریق هیلتی می‌توان به مقاومت عالی در برابر انتقال حرارت، وزن پایین، خاصیت چسبندگی بالا، قدرت جذب مطلوب و موارد دیگر اشاره کرد. از فوم‌های ضد آتش هیلتی می‌توان در پروژه‌های ساختمانی مختلف برای عایق‌کاری سرما و گرما نیز استفاده کرد.
(با سیستم اطفا حریق آبی آشنا شوید.)
اسپری فوم ضد حریق تایتکس
فوم ضدحریق تایتکس از دسته فوم‌های پلی‌اورتان تک‌جزئی است که در برابر آتش مقاوم است. فوم‌های تایتکس به مدت 4 ساعت می‌تواند در برابر حریق مقاومت داشته باشد و با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، می‌توان از آن برای درزگیری و عایق‌سازی مناطقی که باید در برابر حریق مقاوم باشند، استفاده کرد.
از ویژگی‌های اسپری فوم ضد حریق تایتکس می‌توان به مواردی همچون قدرت چسبندگی بالا به سطوح، افزایش حجم تا 15 برابر، عایق حرارتی و صوتی، مقاومت در برابر حریق تا 4 ساعت و غیره اشاره کرد.
از اسپری فوم ضد حریق تایتکس می‌توان برای درزگیری چارچوب پنجره‌ها و درب‌ها، پر کردن حفره‌ها و شکاف‌های دیوار، آب‌بندی و عایق‌کاری فضاهای باز در سقف‌ها و کف‌ها و غیره استفاده کرد.
خرید فوم ضد حریق
همانطور که در این مطلب گفتیم، فوم ضدحریق یکی از مصالح کاربردی برای ایمن‌سازی ساختمان‌ها در برابر حریق است و خرید فوم ضدحریق یا خرید فوم درزگیر و استفاده از آن، می‌تواند نقش موثری در کیفیت ساخت ساختمان‌ها و ایمنی ساختمان و ساکنان داشته باشد.
انواع مختلفی از فوم ضدحریق و قیمت فوم ضد حریق وجود دارد که با توجه به کاربرد فوم‌ها متغیر است. بعلاوه تفاوت در برندها نیز می‌تواند بر قیمت اسپری فوم ضد حریق موثر باشد. ضمنا برای خرید تجهیزات اعلام حریق و اطلاع از قیمت آنها می‌توانید به صفحه لیست قیمت سیستم های اعلام حریق مراجعه کنید.
