حریق و خطرات ناشی از آن بسیار گسترده است و نصب و راه‌اندازی سیستم‌های اعلام و اطفای حریق می‌تواند راه خوبی برای پیشگیری از خطرات و آسیب‌های ناشی از حریق باشد. اگرچه سیستم‌های اعلام حریق می‌توانند برای تشخیص زودهنگام حریق بسیار مناسب باشند اما کپسول آتش نشانی نیز در کنار این موارد یکی از گزینه‌های حفاظت در برابر حریق است. انواع مختلفی از کپسول آتش نشانی وجود دارد و ما تصمیم داریم در ادامه‌ی این مطلب در خصوص قیمت کپسول آتش نشانی فوم، خرید کپسول آتش نشانی فوم، کپسول آتش نشانی آب و فوم و کپسول آتش نشانی فوم و گاز صحبت کنیم.
کپسول آتش نشانی فوم یا کپسول اطفای حریق کف چیست؟
کپسول های فوم آتش نشانی یکی از رایج‌ترین انواع کپسول‌های آتش نشانی هستند و عموما برای آتش سوزی‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که شامل مواد جامد و مایعات قابل اشتعال هستند. کپسول آتشنشانی فوم یک لایه‌ی پوششی پتو مانند روی حریق ایجاد می‌کنند که باعث خفه شدن مواد در حال سوختن می‌شود و از احتراق مجدد جلوگیری می‌کند.
کپسول خاموش کننده حریق فوم در طول سال‌ها دستخوش تحولات اساسی زیادی شده است. این کپسول‌ها ابتدا با بافتی ضخیم و تیره عرضه می‌شدند و به دلیل استفاده از محتوای پروتئین حیوانی بالا، نسبتا بدبو بودند. اما کپسول آتشنشانی کف امروزی از جمله فوم آتش نشانی AFFF تکامل‌یافته‌تر و پیشرفته‌تر هستند و برای اطفاء حریق راه‌حل موثرتری ارائه می‌دهند.
در ساختمان‌هایی که مایعات قابل اشتعال زیادی نگهداری می‌شود و ایمن‌سازی آتش از اهمیت بالایی برخوردار است، از سیستم اطفا حریق اتوماتیک فوم استفاده می‌شود. سیستم اطفا حریق فوم برای سرکوب کردن آتش و حذف اکسیژن از فرآیند حریق بسیار موثر است.
ویژگی ظاهری و کاربرد کپسول آتش نشانی کف
این نوع از تجهیزات خاموش کننده حریق معمولا با نوار کرمی بالای آن مشخص می‌شود و برای اطفا حریق آتش‌های کلاس A و B طراحی شده است. کلاس A شامل آتش‌سوزی‌هایی است که باعث ایجاد یا درگیر شدن تعدادی از مواد مانند لاستیک، انواع مختلف پلاستیک‌ها، پارچه، کاغذ و چوب می‌شود. کلاس B نیز حریق‌های شامل مایعات قابل اشتعال را در بر می‌گیرد. کپسول اطفا حریق فوم در اندازه‌های مختلف برای مطابقت با کاربردها و نیازهای مختلف موجود هستند.
کپسول آتش نشانی فوم گزینه‌ای مناسب برای اطفاء حریق مواد جامد و مایعات قابل اشتعال (کلاس A و B) است و در اندازه‌ها و انواع مختلف مطابق با نیاز کاربران تولید می‌شود.
خاموش کننده کف شیمیایی
در خاموش کننده فوم یا کف شیمیایی، ظرف اصلی با محلول سدیم بی‌کربنات پر شده و یک ظرف پلی اتیلن بلند داخلی با محتوای سولفات آلومینیوم نیز در آن وجود دارد. ظرف داخلی با درپوشی که توسط یک پیستون در جای خود نگه داشته می‌شود، مهر و موم شده است. هنگامی که پیستون با چرخاندن آن قفل باز می‌شود، درپوش ازاد می‌شود. سپس کپسول را معکوس می‌کنند تا دو مایع با هم ترکیب شوند. دی‌اکسید کربن در اثر واکنشی که ظرف ار تحت فشار قرار می‌دهد و کف را خارج می‌کند، تولید می‌شود.
(پیشنهاد می‌کنیم در مورد تفاوت سیستم اعلام و اطفا حریق نیز مطالعه کنید.)
خاموش کننده کف مکانیکی
ظرف بیرونی در این نوع خاموش کننده با آب پر می‌شود. ظرف داخلی دارای کربن دی‌اکسید و یک محلول فوم است. مکانیزم پیستون با محافظ ایمنی در بالای ظرف مرکزی قرار دارد. وقتی که پیستون تحت فشار قرار می‌گیرد، کربن دی‌اکسید آزاد می‌شود و محلول کف و آب مخلوط می‌شوند. سپس این مخلوط از طریق یک نازل مخصوص که فوم مکانیکی ایجاد می‌کند، خارج می‌شود. این خاموش کننده دارای لوله‌ی داخلی بوده و به صورت عمودی کار می‌کند.
انواع کپسول آتش نشانی فوم
فوم‌های مصنوعی برای جریان بهتر با استفاده از سورفکتانت‌های مصنوعی تولید می‌شوند. این کار به فوم آتش نشانی اجازه می‌دهد تا با پخش شدن روی مایعات مبتنی بر هیدروکربن، سریع‌تر آتش را خاموش کند. با این حال، این نوع کپسول خاموش کننده حریق فوم می‌تواند آب‌های زیرزمینی را آلوده کند و امنیت پس از حریق آن نیز محدود است. کپسول آتش نشانی فوم AFFF و فوم AR-AFFF در این دسته قرار می‌گیرند.
کپسول اطفای حریق فوم: فوم‌های آتش نشانی پروتئینی
برخلاف فوم‌های مصنوعی، فوم‌های پروتئینی معمولا با سرعت کمتری جریان یافته و پخش می‌شوند. با این حال، آنها در برابر حرارت بادوام‌تر و مقاوم‌تر هستند. این فوم‌ها از پروتئین‌های طبیعی ساخته شده‌اند و به لطف خواص زیست تخریب‌پذیر که دارند، با محیط زیست نیز سازگار هستند. برخی از این فوم‌هایی که در این طبقه‌بندی قرار می‌گیرند شامل موارد زیر می‌شوند:
- فوم آتش نشانی فلوروپروتئین مقاوم در برابر الکل و تشکیل‌دهنده‌ی غشا (AR-FFFP)
- فوم فلوروپروتئین (FP)
- فوم فلوروپروتئین مقاوم در برابر الکل (AR-FP)
- فوم پروتئینی معمولی (P)
- فلوروپروتئین تشکیل‌دهنده‌ی غشا (FFFP)
- فوم تشکیل‌دهنده‌ی غشای آبی (AFFF)
فوم‌های آتش نشانی بکار برده شده در کپسول آتش نشانی کف از پروتئین حیوانی ساخته می‌شوند تا خطری برای محیط زیست نداشته باشند. فوم‌های پروتئینی در برابر حرارت مقاوم‌تر و بادوام‌تر از فوم‌های مصنوعی هستند.
(پیشنهاد می‌کنیم از مطلب اسپرینکلر آتش نشانی نیز بازدید کنید.)
نحوه عملکرد کپسول آتش نشانی فوم
یک کپسول آتش نشانی آب و فوم با پوشاندن شعله‌های آتش با یک پوشش ضخیم فوم، آتش را خاموش می‌کند. فوم یا کف، همانند یک پتوی آتش نشانی، روی حریق را می‌پوشاند و آن را از منبع هوا محروم می‌کند. در نتیجه آتش برای انتشار بخارات قابل اشتعال تضعیف می‌شود. هنگامی که فوم به سمت مایعات قابل اشتعال هدایت می‌شود، به مایعات اجازه می‌دهد تا قبل از تشکیل غشای آبی، از آن خارج شود.
این شرایط ایده‌آلی برای سرکوب موثر بخار ناشی از سوخت و آب‌بندی سطح مایعات ایجاد می‌کند. وجود آب در فوم با ایجاد یک اثر خنک‌کنندگی، سرکوب آتش را تسریع و تقویت می‌کند. با این حال، کپسول آتش نشانی کف برای مقابله با آتش‌سوزی‌های ناشی از روغن‌های سرخ‌کردنی کاملا بی‌اثر است.
فوم آتش نشانی مانند یک پتو روی سطح حریق را می‌پوشاند و با جلوگیری از رسیدن اکسیژن به حریق، باعث خاموش شدن آن می‌شود. وجود آب در فوم آتش نشانی همچنین باعث خنک شدن حریق و جلوگیری از احتراق مجدد آن می‌شود.
(از مطلب سیستم اعلام حریق انبار نیز بازدید کنید.)
عملکرد کپسول اطفا حریق کف AFFF
فوم آتش نشانی AFFF از قدرت مهار آتش فن‌آوری‌های هیدروکربنی و فلوئورو سورفکتانت برای ارائه‌ی قابلیت‌های اطفای حریق بیشتر استفاده می‌کند. این نمونه از انواع انواع خاموش کننده فوم همچنین از مکانیسم‌های متعددی برای اطمینان از مقاومت در برابر حریق استفاده می‌کند. فوم AFFF دارای خواص مرطوب‌کنندگی فوق‌العاده‌ای است و می‌تواند با سایر عوامل شیمیایی مانند PKP نیز مورد استفاده قرار گیرد.
فوم‌های مقاوم در برابر الکل نیز دارای پلیمری هستند که یک لایه‌ی محافظ بین فوم و سطح شعله ایجاد می‌کند. هدف از این کار مقابله با تجزیه‌ی کف است که معمولا به دلیل وجود الکل در مایع شعله‌ور ایجاد می‌شود.
فوم آتش نشانی AFFF قدرت بیشتری برای اطفای حریق دارد و ویژگی مرطوب‌کنندگی بالای این نوع کپسول اطفای حریق فوم نیز بسیار قابل‌توجه است.
نرخ انبساط کپسول فوم آتش نشانی
فوم‌های کم انبساط مانند فوم AFFF بسیار متحرک هستند که به آنها امکان می‌دهد مناطق زیادی را پوشش دهند. این فوم‌ها همچنین دارای خواص ویسکوزیته پایین و نرخ انبساط کمتر از 20 هستند. نرخ انبساط فوم آتش نشانی با انبساط متوسط بین 20 تا 100 است.
فوم‌های با انبساط بالا برای استفاده در فضاهای بسته بسیار مناسب هستند زیرا ظرفیت پر کردن سریع ناحیه‌ی در حال سوخت را دارند. نرخ انبساط این فوم‌ها بین 200 تا 1000 است.
(در مورد روش‌های دستی اعلام حریق، یعنی شستی اعلام حریق مطالعه کنید.)
ویژگی‌های کپسول آتش نشانی فوم
- مقرون به صرفه و نگهداری بسیار آسان
- بسیار قابل حمل
- کپسول آتش نشانی فوم قابلیت شارژ مجدد دارد
- موثر برای اطفای حریق آتش‌های کلاس A و B
- دارای سوپاپ تمام فلزی، سیلندر فولادی و نازل
- موجود در مدل‌های فشار ذخیره شده و کارتریج
رنگ کپسول آتش نشانی فوم
انواع کپسول های آتش نشانی با رنگ‌های مختلف از یکدیگر متمایز می‌شوند. در مورد رنگ کپسول خاموش کننده حریق فوم اینطور است که کپسول آتش نشانی فوم دارای یک نوار کرمی رنگ در بالای مخزن است و با این رنگ کرمی از سایر کپسول‌های آتشنشانی متمایز می‌شود. یک کپسول آتش نشانی فوم AFFF نیز نسبت به سایر خاموش کننده های کف قابل تشخیص است زیرا شلنگ آن به یک نازل سیاه ختم می‌شود. همچنین می‌توانید با نگاه کردن به برچسب توضیحات حک شده روی مخزن قرمز، کپسول اطفا حریق فوم را شناسایی کنید. برچسب کپسول آتش نشانی فوم باید شامل موارد زیر باشد:
- نوع کپسول: فوم (Foam)
- سایز کپسول: معمولا اندازه‌ی 9 لیتری
- دستورالعمل‌های استفاده از کپسول اطفا حریق کف
- موارد استفاده‌ی قابل قبول
کپسول‌های آتش نشانی بدنه‌ی قرمز دارند و با یک برچسب رنگی از یکدیگر متمایز می‌شوند. برچسب کپسول آتش نشانی فوم به رنگ کرمی است.
(در مورد اطفا حریق آسانسور بیشتر بخوانید.)
کاربرد کپسول آتش نشانی فوم AFFF
در میان انواع کپسول آتش نشانی فوم، فوم آتش نشانی AFFF یکی از محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین موارد است. عامل سرکوب‌کننده‌ی کپسول آتشنشانی فوم AFFF امکان اطفای حریق کلاس A (مواد قابل احتراق معمولی) و کلاس B (مایعات قابل اشتعال) را فراهم می‌کند. این مساله باعث می‌شود این نوع خاموش کننده محتوی کف برای مناطقی مانند انبارها، واحدهای ذخیره‌سازی (فاقد تجهیزات الکتریکی یا ماشین‌آلات سنگین)، کارخانه‌های کاغذسازی، کارخانه‌های نساجی و حتی اتاق نشیمن خانه مناسب باشد.
به شدت توصیه می‌شود که از کپسول اطفا حریق کف برای اطفای حریق آتش‌سوزی‌های ناشی از چربی‌ها و روغن‌ها استفاده نشود.
- آتش سوزی کلاس A: مواد قابل احتراق معمولی مانند چوب، کاغذ، منسوجات و بسیاری از پلاستیک‌ها
- آتش‌سوزی کلاس B: شامل مایعات قابل اشتعال مانند بنزین، گریس‌های نفتی و رنگ‌های مبتنی بر روغن
کپسول آتشنشانی فوم AFFF یکی از پرطرفدارترین و پرمصرف‌ترین انواع کپسول‌های فوم است که کاربرد فراوانی برای اطفای حریق آتش‌سوزی‌های کلاس A و B دارد و می‌توان از آن در انبار، کارخانه‌های کاغذ یا نساجی و منازل مسکونی استفاده کرد.
(در مطلب علائم راهنمای اعلام حریق با قوانین و اهمیت استفاده از این علائم آشنا شوید.)
موارد عدم استفاده از کپسول آتش نشانی فوم
از کپسول خاموش کننده حریق فوم نباید در هیچ یک از موارد زیر مورد استفاده قرار گیرند:
- آتش‌سوزی‌های کلاس F: آتش حاصل از پخت و پز که شامل روغن و گریس می‌شود. برای مثال آتش سوزی تابه‌ها را نباید با کپسول آتش نشانی فوم خاموش کرد.
- آتش‌سوزی‌های کلاس C: آتش‌هایی که شامل گازهای قابل اشتعال می‌شوند. برای مثال اطفای حریق آتش سوزی گازهای بوتان و متان با کپسول آتش نشانی فوم روش درستی نیست.
(از مطلب کابل اعلام حریق نیز بازدید کنید.)
طرز استفاده از کپسول آتش نشانی فوم
پیش از اقدام به اطفای حریق با کپسول آتش نشانی، مهم است که بررسی کنید کپسول آتشنشانی فوم کاملا شارژ شده و پین ایمنی آن خم نشده باشد. سپس در فاصله‌ی ایمن از حریق بایستید و سنجاق ایمنی را جدا کنید که این کار باعث شکستن مهر و موم کپسول اطفا حریق کف می‌شود. اما شلنگ کپسول آتش نشانی فوم را به کجا نشانه‌گیری کنیم؟
روش اطفای حریق مایعات قابل اشتعال با کپسول آتش نشانی کف
شلنگ کپسول را روی سطح عمودی نزدیک آتش قرار دهید. فوم را مستقیما روی آتش اسپری نکنید زیرا ممکن است باعث هل دادن آتش و انتشار آن به مناطق اطراف شود. کپسول های خاموش کننده فوم به شما امکان می‌دهد تا یک در سراسر سطح آتش فوم پخش کنید و این کار باعث خفه شدن حریق می‌شود.
روش اطفای حریق مواد قابل احتراق جامد با کپسول آتشنشانی کف
شلنگ آتش نشانی را به سمت پایه‌ی آتش بگیرید و در سراسر منطقه‌ی آتش حرکت دهید. اهرم را به آرامی فشار دهید تا خاموش‌کننده شروع به تخلیه کند، هر چه آتش کمتر می‌شود با احتیاط به آن نزدیک‌تر شوید. اطمینان حاصل کنید آتش تماما خاموش شده است. فوم یک لایه‌ی پتو مانند روی حریق ایجاد می‌کند و مانع از احتراق مجدد آن می‌شود.
کپسول‌های فوم باید شارژ شده و پین ایمنی آنها سالم باشد. برای اطفای حریق با فوم آتش نشانی، فاصله‌ی ایمن از آتش را رعایت کنید و پایه‌ی آتش را مورد هدف قرار دهید.
(در صفحه‌ی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر می‌توانید نسبت به خرید و نصب این تجهیزات اقدام کنید.)
نگهداری از کپسول آتش نشانی فوم (کف)
به طور معمول کپسول‌های آتشنشانی باید به طور مرتب (معمولا هر 6 ماه یکبار) بررسی شوند اما برای اطمینان در نگهداری از کپسول آتشنشانی فوم موارد زیر را توصیه می‌کنیم:
- بررسی کنید کپسول توسط تجهیزات، پارچه یا سایر اشیا مسدود نشده باشد و پیدا کردن و دسترسی به آن آسان باشد.
- فشار کپسول اطفا حریق کف باید در سطح توصیه‌شده باشد؛ یعنی سوزن باید در منطقه‌ی سبزرنگ باشد – نه بیشتر و نه کمتر.
- نازل یا سایر قسمت‌ها مسدود نباشد.
- مهر و موم و پین کپسول دست‌نخورده باشد.
- هیچ فرورفتگی، نشتی، زنگ‌زدگی، رسوبات شیمیایی یا سایر علائم سائیدگی و سوء استفاده روی بدنه‌ی کپسول وجود نداشته باشد. هرگونه مواد شیمیایی خورنده، روغن و غیره را که ممکن است روی بدنه‌ی کپسول باشد را پاک کنید.
- کپسول‌های آتش نشانی باید پس از چند سال مورد آزمایش فشار قرار گیرند تا اطمینان حاصل شود که استفاده از سیلندر کاملا ایمن است.
کپسول اطفا حریق کف را در معرض دید نگهداری کنید و عقربه‌ی فشار آن را چک کنید که در محدوده‌ی سبز رنگ باشد. بدنه‌ی کپسول باید کاملا سالم باشد و روغن یا مواد شیمیایی ریخته شده روی آن باید پاک شود.
(با دتکتور حرارتی و راهنمای خرید آن آشنا شوید.)
مزایا و معایب کپسول آتش نشانی فوم
استفاده از کپسول آتش نشانی فوم مزایای متعددی دارد که به آنها اشاره می‌کنیم:
- این نوع خاموش کننده یک انتخاب غیرسمّی است.
- به اکثر مواد آسیبی نمی‌رساند.
- اگر به طور تصادفی برای اطفای حریق آتش‌سوزی‌های برق استفاده شود، احتمال بی‌خطر بودن آن زیاد است (البته برای اطفای این گونه حریق‌ها توصیه نمی‌شود).
- خاموش کننده فوم احتمال احتراق مجدد را کاهش می‌دهد.
- این خاموش کننده سبک‌تر از خاموش کننده‌ی آب است.
اما نکته‌ی منفی در مورد کپسول خاموش کننده حریق فوم این است که کپسول اطفا حریق فوم در صورت استفاده در آتش‌سوزی گازهای قابل اشتعال یا آتش پخت و پز می‌تواند بسیار خطرناک باشد و باعث آسیب به وسایل برقی می‌شود.
(در مورد دتکتور دودی و اهمیت استفاده از آن بیشتر بخوانید.)
کپسول آتش نشانی خاموش کننده حریق فوم و برق
نازل آتش نشانی مورد استفاده برای کپسول آتش نشانی کف نارسانا است و بنابراین به کاربران امکام می‌دهد که آن را از نزدیک وسایل برقی (اما نه مستقیما روی آنها) فعال کنند. برخی از استانداردهای کیفیت مورد استفاده برای تعیین مناسب بودن تجهیزات برای چنین کاربردهایی، از جمله آزمایش BS EN3 35,000V است که توسط BSEN3-7:2004 تعریف شده است.
خرید کپسول آتش نشانی فوم
خاموش کننده های فوم یا کف جایگزینی برای خاموش‌کننده‌های آب و مواد شیمیایی خشک برای اطفای حریق آتش‌سوزی‌های کلاس A و B هستند. عامل اطفای حریق فوم بر روی مواد قابل احتراقی مانند چوب، کاغذ، پارچه و همینطور روغن‌های غیرقابل اشتعال، گازوئیل و الکل‌ها به خوبی عمل می‌کند. این خاموش کننده غیرسمّی است و با ایجاد یک لایه‌ی پتو مانند روی سطح مواد در حال سوخت، با حذف اکسیژن، آتش را خنک و خاموش می‌کند.
حذف گرما و اکسیژن از آتش همچنین از احتراق مجدد نیز پیشگیری می‌کند. از کپسول آتشنشانی فوم می‌توان برای اطفای حریق مایعات قابل اشتعال نیز استفاده کرد. قیمت کپسول آتش نشانی فوم بسته به سایز کپسول می‌تواند متفاوت باشد.
برای اطلاع از قیمت کپسول آتش نشانی کف می‌توانید با کارشناسان مرکز اعلام حریق آرات تماس بگیرید. ضمنا برای خرید تجهیزات اعلام حریق و اطلاع از قیمت آنها می‌توانید صفحه‌ی لیست قیمت اعلام حریق را چک کنید.
