بررسی انواع سیستم اطفاء حریق آبی
سیستم های اطفای حریق برای خاموش کردن آتش و کنترل گسترش آن طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
1. سیستم‌های اطفای حریق کامل: این نوع سیستم‌ها برای خاموش کردن کامل آتش طراحی شده‌اند. آنها به گونه‌ای عمل می‌کنند که آتش را به طور کامل از بین ببرند و به این ترتیب از بروز خسارات بیشتر جلوگیری کنند.
2. سیستم‌های کنترل حریق: این سیستم‌ها به منظور کنترل آتش و جلوگیری از گسترش آن تا زمان رسیدن نیروهای آتش‌نشانی طراحی شده‌اند. هدف اصلی این سیستم‌ها مهار آتش به گونه‌ای است که بتوان زمان بیشتری برای تخلیه افراد و رسیدن نیروهای امدادی فراهم کرد. این نوع سیستم‌ها معمولاً در مکان‌هایی استفاده می‌شوند که خطر آتش‌سوزی بالاست و نیاز به کنترل سریع و موثر آتش وجود دارد.
هر دو نوع سیستم نقش مهمی در حفاظت از جان و مال افراد ایفا می‌کنند و بسته به نوع و میزان خطر آتش‌سوزی، استفاده از یکی یا هر دو نوع آنها ممکن است ضروری باشد.
سیستم‌های اطفای حریق همچنین به دو نوع دستی و اتوماتیک تقسیم می‌شوند:
1. سیستم‌های اطفای حریق دستی:
– این سیستم‌ها نیاز به حضور و دخالت یک فرد دارند تا به صورت دستی فعال شوند.
– شخص باید از تجهیزات خاصی مانند کپسول‌های آتش‌نشانی، شیلنگ‌های آتش‌نشانی یا شیرهای آب آتش‌نشانی استفاده کند تا آتش را خاموش کند.
– این سیستم‌ها معمولاً در مکان‌هایی نصب می‌شوند که امکان دسترسی سریع افراد به تجهیزات وجود دارد و می‌توانند در صورت بروز حریق به سرعت وارد عمل شوند.
بررسی انواع سیستم اطفاء حریق آبی
2. سیستم‌های اطفای حریق اتوماتیک:
– این سیستم‌ها بدون نیاز به دخالت انسان عمل می‌کنند و به صورت خودکار فعال می‌شوند.
– این سیستم‌ها ممکن است به یک سیستم اعلام حریق متصل باشند که در صورت تشخیص دود یا حرارت، سیستم اطفای حریق را فعال کند.
– انواع مختلفی از سیستم‌های اتوماتیک وجود دارد، از جمله سیستم‌های آبپاش (اسپرینکلر)، سیستم‌های فومی و سیستم‌های پودری که هر کدام برای شرایط خاصی طراحی شده‌اند.
– این نوع سیستم‌ها برای مکان‌هایی که امکان حضور مداوم افراد برای کنترل حریق وجود ندارد، بسیار مناسب هستند و می‌توانند به سرعت آتش را مهار کنند و از گسترش آن جلوگیری کنند.
هر دو نوع سیستم، بسته به شرایط و نوع مکان، می‌توانند نقش حیاتی در حفاظت از جان و مال افراد ایفا کنند. سیستم‌های دستی معمولاً در مکان‌هایی با دسترسی آسان و سیستم‌های اتوماتیک در محیط‌هایی که نیاز به واکنش سریع و خودکار دارند، به کار می‌روند.
سیستم‌های اطفای حریق بر اساس ماده مورد استفاده به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند: آبی، گازی، و فومی. در ادامه به بررسی انواع مختلف سیستم های اطفاء حریق آبی میپردازیم و با نحوه عملکرد آنها نیز آشنا میشویم.
1. سیستم‌های اطفای حریق آبی
سیستم‌های اطفای حریق آبی یکی از محبوب‌ترین و پراستفاده‌ترین انواع سیستم‌های اطفای حریق هستند. دلیل این محبوبیت به چند ویژگی مهم آب برمی‌گردد:
– ظرفیت گرمای ویژه بالا: آب دارای ظرفیت گرمای ویژه بالایی است (حدود 4.2 کیلوژول بر کیلوگرم بر کلوین)، به این معنی که می‌تواند مقدار زیادی گرما را جذب کند و در نتیجه، به خنک کردن سریع محل آتش‌سوزی کمک کند.
– خاصیت خنک‌کنندگی بالا: این ویژگی باعث می‌شود که آب بتواند به سرعت دمای آتش را پایین بیاورد و از گسترش آن جلوگیری کند.
– دسترسی آسان: آب ماده‌ای در دسترس و ارزان است که به راحتی می‌توان از آن در سیستم‌های اطفای حریق استفاده کرد.
– بی‌خطر برای انسان و محیط زیست: آب برای انسان‌ها و محیط زیست خطری ندارد و استفاده از آن در مقایسه با برخی مواد شیمیایی، مشکلات کمتری ایجاد می‌کند.
– مناسب برای مکان های خاص: این سیستم‌ها برای مکان‌هایی مناسب هستند که آب به تجهیزات و وسایل موجود آسیب جدی وارد نمی‌کند. به عنوان مثال، در مکان‌های صنعتی یا انبارهایی که محصولات غیرحساس به آب نگهداری می‌شوند.
برای خرید تجهیزات آتش نشانی میتوانید از قسمت فروشگاه فایرفایت اقدام کنید.
2. سیستم های اطفای حریق گازی:
این سیستم ها از گازهای خاصی برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کنند. گاز ها معمولاً به دو دسته تقسیم می‌شوند:
– گاز های خنثی: مانند نیتروژن و آرگون که با کاهش میزان اکسیژن در محیط باعث خاموش شدن آتش می‌شوند.
– گازهای شیمیایی: مانند هالوژن‌ها و مواد شیمیایی جایگزین که با واکنش شیمیایی، فرآیند احتراق را متوقف می‌کنند. این سیستم‌ها برای مکان‌هایی که تجهیزات حساس و الکترونیکی دارند بسیار مناسب هستند، زیرا گازها به تجهیزات آسیب نمی‌زنند.
بررسی انواع سیستم اطفاء حریق آبی
3. سیستم‌های اطفای حریق فومی:
این سیستم‌ها از فوم‌های خاصی برای اطفای حریق استفاده می‌کنند. فوم‌ها با پوشاندن سطح ماده مشتعل و ایجاد یک لایه محافظ، مانع از رسیدن اکسیژن به آتش می‌شوند و همچنین به خنک کردن سطح کمک می‌کنند. سیستم‌های فومی برای مکان‌هایی که دارای مواد قابل اشتعال مایع هستند، مانند پالایشگاه‌ها و انبارهای سوخت، بسیار مناسب هستند.
هر کدام از این سیستم ها با توجه به نوع حریق و شرایط محیطی خاص خود، کاربرد های منحصر به فردی دارند و انتخاب مناسب ترین سیستم نیازمند بررسی دقیق شرایط محیط و نوع خطرات احتمالی است.
انواع سیستم های اطفاء حریق آبی اتوماتیک
سیستم‌های اطفای حریق آبی به چندین نوع مختلف تقسیم می‌شوند که هر یک دارای ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود هستند. انواع سیستم‌های آبی شامل لوله خشک، لوله تر، مه‌پاش (Water Mist)، و سیستم‌های سیلابی است.
1. سیستم لوله تر:
این سیستم‌ها شامل لوله‌هایی هستند که همواره پر از آب تحت فشار هستند. این سیستم‌ها شامل تجهیزاتی مانند بوستر (Booster)، لوله‌کشی‌ها، شیرآلات، و افشانه‌ها (sprinklers) هستند. هر افشانه دارای یک بالن شیشه‌ای (bulb) حساس به دما است. هنگامی که دما به یک سطح بحرانی می‌رسد، بالن می‌ترکد و آب از طریق لوله ها به محل آتش‌سوزی می‌رسد و آتش را خاموش می‌کند. این نوع سیستم‌ها برای مکان‌هایی که دمای محیط معمولاً بالای نقطه یخ‌زدگی است، مناسب هستند.
2. سیستم لوله خشک:
این سیستم‌ها شامل لوله‌هایی هستند که در حالت عادی خالی از آب بوده و با هوای فشرده یا نیتروژن پر شده‌اند. هنگامی که سیستم فعال می‌شود ( معمولاً توسط یک آشکارساز دود یا حرارت )، آب به سرعت وارد لوله‌ها می‌شود و از طریق افشانه‌ها (sprinklers) پخش می‌شود.
این نوع سیستم‌ها برای محیط‌هایی که دمای پایین دارند و خطر یخ‌زدگی آب در لوله‌ها وجود دارد، مناسب هستند.
سیستم لوله خشک برای مکان‌هایی که دمای آنها به زیر منفی ۴ درجه سانتی گراد می‌رسد، استفاده می‌شود تا از یخ زدگی آب درون لوله‌ها جلوگیری شود. این سیستم طراحی پیچیده‌تری دارد و زمان رسیدن آب به لوله‌ها باید محاسبه شود تا این زمان از حد مجاز تجاوز نکند. همچنین، تعمیرات و نگهداری این سیستم نسبت به سیستم لوله تر دشوار تر است.
علاوه بر این، امکان خوردگی بدنه این سیستم نسبت به سیستم اطفاءحریق لوله تر بیشتر است.
در فایرفایت بیشتر بخوانید : راهنمای کابل کشی و نصب تجهیزات اعلام حریق
بررسی انواع سیستم اطفاء حریق آبی
3. سیستم مه‌پاش (Water Mist):
سیستم مه‌پاش یا Water Mist یک روش پیشرفته برای اطفای حریق است که در آن آب به صورت قطرات بسیار ریز در می‌آید. این سیستم از تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای برای تبدیل آب به ذرات میکرونی استفاده می‌کند، که این ذرات ریزتر از ذرات آب در سیستم‌های اسپرینکلر سنتی هستند.
عملکرد سیستم مه‌پاش:
1. تولید قطرات ریز: آب توسط یک سیستم تامین فشار قوی با فشار بالا به داخل لوله‌ها پمپ می‌شود. سپس از طریق نازل‌های خاصی که به گونه‌ای طراحی شده‌اند که آب را به ذرات بسیار ریز تبدیل کنند، پخش می‌شود.
2. پخش قطرات: این قطرات ریز به صورت یکنواخت در ناحیه حریق پخش می‌شوند و به سرعت دمای محیط را کاهش می‌دهند و آتش را خاموش می‌کنند.
مزایای ریز بودن قطرات آب:
1. خاصیت جذب حرارت بالاتر: قطرات ریز آب سطح تماس بیشتری با آتش دارند، که این به معنی جذب بیشتر گرما و کاهش سریع‌تر دمای محیط است.
2. جلوگیری از رسیدن اکسیژن به حریق: این قطرات ریز می‌توانند فضای اطراف آتش را به سرعت اشباع کنند، از رسیدن اکسیژن به مواد قابل اشتعال جلوگیری کنند و فرآیند احتراق را متوقف کنند.
دسته‌بندی سیستم‌های مه‌پاش از نظر فشار:
1. فشار بالا (High Pressure):
– فشار کاری: بین 100 تا 160 بار.
– کاربرد: معمولاً در محیط‌هایی با تجهیزات حساس و پرخطر مانند اتاق‌های سرور، نیروگاه‌ها و مکان‌های با ارزش بالا استفاده می‌شود.
2. فشار متوسط (Medium Pressure):
– فشار کاری: زیر 35 بار.
– کاربرد: در محیط‌هایی که نیاز به فشار بالا ندارند، اما همچنان نیاز به ذرات ریز آب برای اطفای حریق وجود دارد.
3. فشار کم (Low Pressure):
– فشار کاری: بین 4 تا 12 بار.
– کاربرد: در کاربردهای عمومی‌تر که نیاز به سیستم پیچیده‌تری ندارند و قطرات آب ریزتر کافی هستند.
کاربردها و مزایای اضافی سیستم مه‌پاش:
– کارایی در اطفای حریق‌های مختلف: این سیستم‌ها می‌توانند انواع مختلف آتش‌سوزی‌ها را اطفا کنند، از جمله آتش‌سوزی‌های کلاس A (مواد جامد)، کلاس B (مایعات قابل اشتعال) و حتی کلاس C (گازهای قابل اشتعال).
– کاهش آسیب به تجهیزات و ساختارها: به دلیل مصرف کمتر آب و تولید قطرات ریز، آسیب کمتری به تجهیزات و ساختارهای موجود وارد می‌شود.
– سازگاری با محیط زیست: استفاده از آب به عنوان ماده اصلی اطفای حریق، این سیستم‌ها را سازگار با محیط زیست می‌کند.
سیستم مه‌پاش به دلیل کارایی بالا و مزایای متعددی که دارد، در بسیاری از محیط‌های حساس و بحرانی به کار گرفته می‌شود و توانسته است به عنوان یک راه‌حل موثر و پیشرفته در اطفای حریق شناخته شود.
4. سیستم سیلابی (Deluge System):
سیستم سیلابی یکی از انواع سیستم‌های اطفا حریق است که برای مکان‌هایی مناسب است که نیاز به تخلیه سریع و حجم زیادی از آب به صورت همزمان دارند، به ویژه در شرایطی که می‌تواند حجم زیادی از آب به سرعت بر روی یک منطقه خاص تخلیه شود.
این سیستم به خصوص برای اتفاقاتی که نیاز به اطفای سریع و گسترده دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند حریق‌هایی که در مخازن بزرگ، خنک‌کننده‌ها، پروسه‌های صنعتی و محیط‌های با خطر بالا رخ می‌دهند.
عناصر اصلی سیستم سیلابی:
1. لوله‌کشی بدون آب: در این سیستم، لوله‌کشی‌ها پیش‌تر آب ندارند و تمام نازل‌ها (nozzle) باز هستند، آماده به تخلیه فوری آب هستند.
2. دیلوژ ولو ( deluge valve ) : این یک عنصر حساس به دما است که به صورت دستی فعال می‌شود. وقتی که دیلوژولو به دماهای معینی می‌رسد، به صورت اتوماتیک، اعلام حریق می‌کند.
3. شیرها: در صورت فعال شدن دیلوژ ولو و اعلام حریق، شیرهای سیلابی به صورت اتوماتیک باز می‌شوند. این شیرها به طور همزمان به تمام نازل‌ها اجازه می‌دهند که آب خود را تخلیه کنند.
کاربردهای سیستم سیلابی:
– مخازن بزرگ: برای خنک‌کردن مخازن بزرگ و تخلیه سریع آب در صورت حریق.
– پروسه‌های صنعتی: مانند کارخانجات، کارگاه‌ها و فضاهای صنعتی با مخاطرات بالا که نیاز به تخلیه سریع آب دارند.
– محیط‌های با خطر بالا و …
انواع سیستم های اطفاء حریق آبی دستی
سیستم‌های اطفا حریق آبی دستی شامل سه عنصر اصلی هستند که عبارتند از:
1. جعبه‌های اب و اتش‌نشانی (Fire Extinguisher Cabinets): جعبه های آتش نشانی محل نگهداری و نصب دستگاه‌های اطفا حریق مانند آتش‌نشانی‌های پودری یا آب و تجهیزات جانبی مربوطه هستند. آنها برای حفظ و نگهداری تجهیزات و ابزارهای اطفای حریق در نقاط استراتژیک نصب می‌شوند.
2. مانیتورهای اب و اتش‌نشانی (Fire Hose Reels): این تجهیزات شامل لوله‌های اطفا حریق هستند که به دیوارهای ساختمان نصب می‌شوند و به طور مستقیم به سیستم تامین آب متصل می‌شوند. مانیتورها به عنوان جریان اصلی ابزارهای اطفا حریق عمل می‌کنند.
3. Fire Hose Reels (در زبان انگلیسی): این تجهیزات شامل لوله‌های اطفا حریق هستند.
