کپسول‌های آتش نشانی یکی از تجهیزات مهم برای اطفای حریق در ساختمان‌ها هستند. انواع کپسول آتشنشانی متناسب با نوع آتش‌سوزی‌هایی که ممکن است در محل‌های مختلف اتفاق بیفتد، انتخاب می‌شوند و باید همیشه قابل استفاده باشند تا در صورت وقوع حریق بتوان با اطمینان از آنها استفاده کرد. اما اگر نگهداری درستی از این کپسول‌ها نشده باشد و کپسول‌ها شارژ نشده باشند، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. در ادامه‌ی این مطلب در خصوص اهمیت شارژ مجدد کپسول آتش نشانی صحبت خواهیم کرد.
اهمیت شارژ کپسول آتش نشانی: چرا کپسول‌های آتشنشانی باید شارژ مجدد شوند؟
یک کپسول آتش نشانی کم شارژ، تاریخ مصرف گذشته یا کم فشار می‌تواند جان افراد حاضر در یک ساختمان و یا اموال شما را به خطر بیاندازد. تمام تاسیسات، ساختمان‌ها و شرکت‌ها به کپسول آتش نشانی نیاز دارند که توسط افراد متخصص و آموزش‌دیده شارژ شده باشد. شرکت‌های حفاظت از آتش ابزار، آموزش و دانش لازم برای اطمینان از عملکرد کپسول‌های آتشنشانی هستند و می‌توانند شارژ کپسول آتش نشانی با مواد اطفا حریق مناسب را انجام دهند.
یک مرکز مجاز شارژ کپسول آتش نشانی، تخصص لازم در حوزه‌ی شارژ انواع کپسول آتش نشانی از جمله موارد زیر را دارد:
- کپسول آتش نشانی پودر خشک ABC
- کپسول آتش نشانی کربن دی اکسید
- کپسول آتش نشانی مواد شیمیایی تر
- کپسول آتش نشانی آب
- کپسول آتش نشانی فوم
- کپسول آتش نشانی عامل تمیز یا هالوژن
(از مطلب اسپرینکلر اتش نشانی بازدید کنید.)
کپسول‌های آتشنشانی چه زمانی نیاز به شارژ مجدد دارند؟
کپسول‌های آتش نشانی باید مستقیما پس از استفاده مجددا شارژ شوند تا اطمینان حاصل شود که فشار کافی و عامل اطفای حریق ذخیره شده و آماده‌ی خاموش کردن حریق‌های احتمالی بعدی هستند. اما به طور کلی در موارد زیر شارژ کپسول آتش نشانی باید انجام شود:
شارژ کپسول آتش نشانی بلافاصله پس از هر بار استفاده
پس از هر بار استفاده از کپسول آتش نشانی باید فورا نسبت به شارژ انها اقدام کرد. حتی اگر عامل اطفای حریق داخل کپسول به طور کامل تخلیه نشده باشد، کپسول خاموش کننده همچنان به سرویس و شارژ شدن نیاز دارد تا اطمینان حاصل شود که برای استفاده‌ی بعدی آماده است. تخلیه‌ی ناقص کپسول آتش نشانی معمولا منجر به نشتی و در نهایت از دست رفتن کل فشار مورد نیاز برای عملکرد کپسول در شرایط اطفای حریق می‌شود.
پس از هر بار استفاده از کپسول آتشنشانی چه تخلیه‌ی کامل باشد و چه ناقص، کپسول باید مجددا شارژ شود.
(در مورد تجهیزات اعلام حریق مطالعه کنید.)
شارژ مجدد کپسول آتش نشانی در طول عمر کپسول
کپسول‌های آتش نشانی باید به طور منظم در طول چرخه‌ی عمر خود شارژ شوند. دستورالعمل‌های شرکت سازنده و همینطور استانداردهای NFPA 10 برای کپسول‌های آتش نشانی قابل حمل، بررسی داخلی و شارژ مجدد دوره‌ای کپسول حتی در صورت عدم استفاده از آن را ملزم می‌سازد. برای کپسول‌های آتش نشانی پودر خشک که متداول‌ترین و پراستفاده‌ترین نوع کپسول‌های آتش نشانی هستند، این بررسی داخلی و شارژ مجدد هر شش ماه و 12 سال یکبار از تاریخ ساخت کپسول ذکر شده لازم است.
کپسول‌های آتشنشانی حتی اگر استفاده نشوند، باید به طور دوره‌ای بررسی و شارژ شوند.
(با تجهیزات آتش نشانی آشنا شوید.)
علائم آسیب ظاهری، خوردگی یا انسداد لازم و اهمیت شارژ مجدد کپسول آتش نشانی
یکی از نکات مهم در مورد کپسول‌های آتش نشانی، سالم بودن بدنه و نازل آنها است. بنابراین در صورت وجود هر گونه آسیب ظاهری یا خوردگی روی بدنه، نشتی یا انسداد نازل لازم است نسبت به بررسی و شارژ مجدد آنها اقدام شود. زیرا هر کدام از این مشکلات می‌توانند باعث افت فشار کپسول و کاهش عملکرد آن در شرایط حریق شود.
در صورت آسیب رسیدن به کپسول‌ها باید آنها را از نظر فشار بررسی کرده و در صورت لزوم نسبت به شارژ مجدد آنها اقدام کنید.
(در فایرفایت با تجهیزات خاموش کننده حریق آشنا شوید.)
نحوه بررسی گیج کپسول آتش نشانی
صاحبان مشاغل باید حداقل یکبار در ماه یک بازرسی سریع از کپسول‌های آتش نشانی خود انجام دهند و یکی از مهم‌ترین فاکتورها در طول این بررسی، فشار گیج است. گیج یا فشارسنج کپسول آتش نشانی به شما می‌گوید که کپسول کم‌شارژ، شارژ بیش از حد یا در محدوده‌ی عملیاتی است.
وقتی عقربه‌ی فشارسنج در وسط محدوده‌ی سبزرنگ فشارسنج باشد یعنی کپسول آتشنشانی در وضعیت عملیاتی مناسب قرار دارد. اگر گیج فشار در وضعیت شارژ مجدد یا در محدوده‌ی شارژ بیش از حد قرار دارد، لازم است آن را برای سرویس به تکنسین‌های آتشنشانی نشان دهید.
(در فایرفایت بخوانید: هوزریل آتش نشانی چیست؟)
فرآیند شارژ مجدد کپسول آتش نشانی
هر وقت که از کپسول آتشنشانی استفاده کنید، نیاز است که آن را پیش از استفاده‌ی مجدد، دوباره شارژ یا پر کنید.کپسول‌های آتشنشانی همچنین لازم است به صورت منظم بررسی شده و در دوره‌های زمانی مشخصی شارژ شوند. اگر تصمیم دارید کپسول آتش نشانی خود را شارژ کنید لازم است دستورالعمل‌های مندرج در دفترچه راهنمای کپسول مورد نظر خود را با دقت مطالعه کنید تا از عملکرد ایمن ان اطمینان داشته باشید.
در ادامه به این مساله می‌پردازیم که در پروسه‌ی شارژِ مجدد کپسول آتش نشانی چه می‌گذرد. در واقع آنچه در ادامه می‌آید روش شارژ مجدد کپسول‌های آتش نشانی نیست، بلکه یک نمای کلی از فرایند شارژ کپسول‌ها است.
(از مطلب هوشمند سازی ساختمان بازدید کنید.)
مرحله اول برای شارژ کپسول آتش نشانی: تمیز کردن و بررسی کپسول خاموش کننده
-
خاموش کردن و تخلیه‌ی مواد اطفای حریق
برای انجام روش صحیح تخلیه‌ی فشار کپسول لازم است به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید. معمولا این کار از طریق وارونه نگه‌داشتن کپسول و فشار آهسته‌ی دستگیره‌ی تخلیه انجام می‌شود تا زمانی که فشار به نقطه‌ی صفر برسد یا با فشار دستگیره از آن چیزی خارج نشود.
اگر از کپسول آتش نشانی مواد شیمیایی خشک استفاده می‌کنید، با تخلیه‌ی محتویات آن در یک سیستم بازیابی بسته‌ی شیمیایی خشک یا یک کیسه‌ی تخلیه‌ی ساده، فشار آن را کم کنید.
پیش از هرگونه تعمیر و نگهداری کپسول، با قرار دادن سوپاپ کار و نازل در موقعیت کاملا باز، آن را دوباره بررسی کنید که کاملا تخلیه شده باشد.
(با انواع سیستم اطفا حریق سقفی آشنا شوید.)
-
تمیز کردن قسمت بیرونی خاموش‌کننده
قسمت بیرونی خاموش‌کننده باید با یک پاک‌کننده‌ی بدون حلال پاک شود. برای این کار از یک پارچه‌ی تمیز و یک پاک‌کننده‌ی ملایم مانند صابون یا مایع ظرفشویی استفاده کنید و سپس بدنه‌ی کپسول را با پارچه یا حوله‌ی تمیز خشک کنید.
پاک کردن کپسول آتش نشانی با محلول‌های شوینده مبتنی بر حلال می‌تواند باعث آسیب به صفحه‌ی پلاستیکی فشارسنج شود.
(در مورد استانداردهای اعلام حریق بیشتر بدانید.)
-
تعمیر یا تعویض خاموش‌کننده در صورت مشاهده‌ی آسیب
تکنسین آسیب‌های آشکار به سیلندر از جمله ساییدگی، زنگ‌زدگی و غیره را بررسی می‌کند و اطمینان حاصل می‌کنند که پلاک نام یا برچسب دستورالعمل کپسول تمیز و خوانا باشد. بعلاوه هرگونه علائم آسیب به قطعات مانند فشارسنج، پین حلقه و شیرتخلیه نیز برای شارژ کپسول آتش نشانی بررسی می‌شود.
تمم قسمت‌های کپسول باید به درستی عمل کند. برای مثال باید بتوانید به آسانی حلقه‌ی پین را جدا کرده و اهرم نازل را باز و بسته کنید.
(از مطلب نکات حفاظت در برابر حریق بازدید کنید.)
-
جدا کردن شلنگ تخلیه از شیر
شلنگ‌های تخلیه معمولا با یک کوپلینگ رزوه‌ای به شیر عامل وصل می‌شوند. در صورت لزوم از یک آچار برای شل کردن ان استفاده کنید و سپس آن را بردارید. شیر عامل بخشی در بالای کپسول آتشنشانی است و جریان خروج ماده‌ی اطفای حریق از سیلندر را کنترل می‌کند.
از این فرصت برای بررسی شلنگ، کوپلینگ و واشرها از نظر ساییدگی، ترک یا آسیب‌ها بررسی کنید. در صورت مشاهده‌ی هر گونه مشکل، باید آنها را تعویض کنید.
لازم است داخل شلنگ و نازل‌ها با استفاده از فشار هوا از نظر مسدود نبودن بررسی شوند.
(در مورد تفاوت سیستم اعلام و اطفا حریق در فایرفایت بخوانید.)
-
جدا کردن مجموعه‌ی سوپاپ
در نهایت باید مجموعه‌ی سوپاپ را به طور کامل جدا کنید تا بتوانید سیلندر خالی را پر کنید. شیر عامل (مجموعه‌ی درگاه شلنگ، اهرم تخلیه و گیج فشار) را از بالای سیلندر باز کنید. دقت کنید سطوح داخلی سوپاپ خراش پیدا نکند چرا که ممکن است باعث نشتی شود. بعلاوه هنگام جدا کردن مجموعه سوپاپ روی کپسول خم نشوید زیرا ممکن است کپسول کاملا تخلیه نشده باشد و با نیروی زیادی به سمت شما پرتاب شود.
دستگاه را از نظر خوردگی و آسیب بررسی کنید و سپس حلقه‌ی پین را بیرون کشیده و مهر و موم را بردارید. از یک آچار برای شل کردن حلقه‌ی نگهدارنده‌ی مجموعه‌ی سوپاپ استفاده کنید و اجزای داخلی سوپاپ را با احتیاط جدا کنید.
(از مطلب اعلام حریق اتاق سرور بازدید کنید.)
مرحله دوم شارژ کپسول آتش نشانی: پر کردن کپسول
عامل خاموش‌کننده (آب، دی‌اکسیدکربن، مواد شیمیایی خشک و غیره) به اندازه‌ی مناسب کپسول و طبق دستورالعمل شارژ مجدد کپسول آتش نشانی، پر می‌شود. برچسب یا پلاک روی کپسول را بررسی کنید تا متوجه شوید از چه پرکننده‌ای باید استفاده شود. سپس تکنسین تست نشتی را برای بررسی علائم نشتی انجام می‌دهد و نازل یا شلنگ تخلیه را دوباره نصب می‌کند. دستگاه با گاز فشاردهنده‌ی مناسب مجددا تحت فشار قرار می‌گیرد.
در نهایت کپسول آتشنشانی دوباره وزن می‌شود تا تایید شود وزن کلی آن در محدوده‌ی تحمل مجاز سازنده قرار دارد. یک مهر و موم جدید بر روی پین ایمنی کپسول نصب می‌شود و برچسب شارژ مجدد روی کپسول آتشنشانی چسبانده می‌شود که وزن کل کپسول و هویت تکنسین را نشان می‌دهد.
آیا کپسول‌های آتشنشانی تاریخ انقضا دارند؟
به طور کلی تاریخ انقضای دقیقی برای کپسول‌های آتش نشانی وجود ندارد و معمولا می‌توان پس از هر بار استفاده نسبت به شارژ کپسول آتش نشانی اقدام کرد. با این حال برخی از نشانه‌هایی که می‌توایند به دنبال آنها باشید شامل این موارد می‌شود:
- زنگ‌زدگی و خوردگی روی کپسول آتش نشانی. هر گونه آسیب فیزیکی به دستگاه باعث غیرقابل مصرف شدن آن می‌شود.
- تست هیدرواستاتیک ناموفق
- کاهش فشار
(با کابل نسوز اعلام حریق آشنا شوید.)
نگهداری از کپسول آتش نشانی شارژ شده
پس از شارژ کپسول آتش نشانی لازم است نگهداری‌های لازم را نیز انجام دهید. هر ماه کپسول را بررسی کنید که سوزن فشارسنج در قسمت سبز رنگ آن باشد.. اگر سوزن در جایی بالاتر از ناحیه‌ی سبز رنگ بود، باید با یک تکنسین صحبت کنید. برخی از کپسول‌های آتشنشانی قدیمی ممکن است فشارسنج نداشته باشند. در این صورت بررسی فشار کپسول باید توسط یک متخصص انجام شود.
هرماه یکبار کپسول آتشنشانی باید از نظر آسیب بررسی شود. بررسی آسیب‌های معمولی حتی پس از شارژِ کپسول آتش نشانی باعث می‌شود از عملکرد درست آن اطمینان حاصل کنید. آسیب‌های جزئی باید توسط افراد متخصص بررسی شوند و آسیب‌های زیاد یعنی باید آن را دور بیاندازید.
(در مورد اهمیت تست سیستم اعلام حریق در فایرفایت بیشتر بخوانید.)
محل شارژ کپسول آتش نشانی
بهترین راه برای اینکه بفهمید چه کسی می‌تواند کپسول‌های آتشنشانی شما را شارژ مجدد کند، تماس با آتشنشانی محلی است. البته برخی مراکز مجاز شارژ کپسول آتش نشانی نیز به صورت خصوصی اقدام به این کار می‌کنند که می‌توانید با آنها تماس گرفته و قیمت شارژ کپسول آتش نشانی را بپرسید. شما همچنین می‌توانید با شرکت کپسول آتشنشانی خود تماس گرفته و از آنها در خصوص خدمات شارژِ مجدد یا نمایندگی‌های مجاز برای انجام این کار، پرس‌وجو کنید.
با شارژ کپسول آتش نشانی ایمنی را تضمین کنید
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای کمک به محافظت از خانه‌ها، ادارات یا کسب‌وکار در برابر آتش‌سوزی‌های اولیه، انجام اقدامات ساده‌ای مانند نصب سیستم اعلام حریق، دتکتور اعلام حریق، شستی و استفاده از پنل مرکزی مناسب است. در کنار این سیستم‌ها چه اعلام حریق متعارف و چه سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر، انواع کپسول آتش نشانی نیز می‌توانند بسیار کاربردی باشند.
بنابراین اگر در محل زندگی یا کار خود کپسول‌های آتشنشانی دارید، لازم است به شارژِ این کپسول های آتش نشانی نیز توجه داشته باشید. درحالی که یک بازرسی ممکن است مشکلات کپسول‌های آتشنشانی را نشان دهد اما بررسی کپسول‌ها توسط افراد متخصص و تعمیر و نگهداری آنها در کنار شارژ کپسول آتش نشانی پس از هر بار استفاده یا به طور دوره‌ای، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
