اتاقهای سرور در معرض خطرات آتشسوزی قرار دارند چرا که پر از تجهیزات الکتریکی، سیمها، کابلها، ژنراتورها و منابع تغذیهی پشتیبان و غیره هستند و مجموعهای از خطرات احتمالی آتشسوزی را در خود جای دادهاند. با توجه به اینکه اکثر تجهیزات موجود در یک دیتا سنتر حساس هستند، این ساختمانها نیاز به راهحلهای ویژهای برای مواقع خطر و مهمتر از همه پیشگیری از خطر دارند. در ادامهی این مطلب فایرفایت تصمیم داریم در مورد سیستم اعلام و اطفای حریق اتاق سرور یا سیستم اعلام حریق دیتا سنتر نکاتی را بیان کنیم.
اعلام حریق اتاق سرور و کاهش علل و پیامدهای آتشسوزی در اتاق سرور
هر ساله نزدیک به 800 هزار وبسایت جدید ایجاد میشود و به منظور میزبانی از این سایتها و همینطور دادههای موجود از شرکتهای سراسر جهان، نزدیک به 5 هزار دیتا سنتر یا مراکز داده در سراسر جهان وجود دارد. اتاقهای سرور صرف نظر از امکانات یا محل قرارگیری آنها، با خطرات بالقوهی یکسان از جمله حملات سایبری (هک، سرقت دادهها و جاسوسی)، خرابکاری (سرقت تجهیزات، شکستن سرورها و آتشسوزی) و خطرات آب و هوایی (سیل، زلزله و موج گرما) قرار دارد که مهمترین و مخربترین آنها آتشسوزی برق است.
(در سایت مطلبی در خصوص پودر خاموش کننده نوشتهایم.)
سیستم اطفا حریق اتاق سرور
تجهیزات موجود در اتاق سرور، به صورت 24 ساعته، به برق متصل هستند و در حال فعالیت می باشند. فعالیتِ دائمِ این تجهیزات، سبب افزایش میزان گرمای محیط می شود و به همین دلیل، احتمال وقوع حادثه آتش سوزی در اتاق های سرور، بسیار بالا است. در دنیای امروز، اتاق های سرور به تجهیزات اطفا حریق خاصی مجهز هستند. این تجهیزات، صدمات و تلفات ناشی از وقوع حادثه آتش سوزی در اتاق های سرور را به حداقل مقدار ممکن می رسانند. در این بخش، فاکتور های موثر در تعیین هزینه های خرید تجهیزات سیستم اطفا حریق اتاق سرور را بررسی خواهیم کرد.
فاکتور های موثر در تعیین هزینه های خرید تجهیزات سیستم اطفا حریق اتاق سرور
در یک سیستم اطفا حریق اتاق سرور، از تجهیزات و قطعات خاصی استفاده می شود. در این بخش، ابتدا انواع تجهیزات مورد استفاده در این سیستم را معرفی خواهیم کرد و سپس، عواملِ موثر در تعیین قیمت خرید آنها را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
-
پنل مرکزی سیستم اطفا حریق
پنل مرکزی سیستم اطفا حریق اتاق سرور، کامپیوتر و بخش اصلی این سیستم می باشد. تمامی اطلاعات مربوط به سنسور های تشخیص دهنده حریق، ابتدا به پنل مرکزی ارسال می شوند و سپس، این پنل بر اساس اطلاعات به دست آمده، دستور فعال سازی سیستم اطفا حریق را در صورت لزوم، صادر خواهد کرد.
پنل های مرکزی سیستم اطفا حریق اتاق سرور، توسط شرکت های مختلفی ساخته می شوند و قیمت خرید هر کدام از آنها نیز متفاوت می باشد. شما باید این پنل را تنها از شرکت های معتبر خریداری نمایید و در هنگام خرید، بودجه خود را نیز در نظر بگیرید.
-
اسپرینکلر سیستم اطفا حریق
اسپرینکلر سیستم اطفا حریق اتاق سرور، معمولا بر روی سقف اتاق نصب می شود و وظیفه آن، اسپری کردنِ آب بر روی محل آتش سوزی است.
البته، تجهیزات اتاق سرور، بسیار حساس هستند و در اثر تماس با آب، ممکن است آسیب های جبران ناپذیری به آنها وارد شود. به همین دلیل، بسیاری از افراد ترجیح می دهند به جای نصب اسپرینکلر در اتاق سرور، از نمونه گازی سیستم اطفا حریق استفاده کنند.
نکته آخر اینکه، قیمت خرید اسپرینکلر سیستم اطفا حریق اتاق سرور، نسبتا پایین است. بنابراین، شما می توانید به راحتی، این وسیله را خریداری نمایید.
-
کپسول گاز سیستم اطفا حریق
در کپسول های گازِ سیستم اطفا حریق اتاق سرور، معمولا از گازِ fm200 استفاده می شود. این گاز کاملا بی خطر است و به تجهیزات اتاق سرور نیز صدمه ای را وارد نمی کند.
البته قیمت خرید کپسول گاز، کمی بالا است اما شما می توانید با استفاده از آن، امنیت تجهیزات اتاق سرور را در برابر حادثه آتش سوزی، به میزان قابل توجهی افزایش دهید.
-
کابل lhd سیستم اطفا حریق
کابل lhd، از دو رشته سیمِ روکش دار، ساخته شده است. روکش های سیم های فوق، از جنس پلیمر می باشند و به حرارت حساس هستند. بنابراین، اگر در اثر وقوع حادثه آتش سوزی، دمای محیط افزایش یابد، روکش های پلیمری، از بین خواهند رفت و سیم های رشته ای، به همدیگر متصل خواهند شد. پس از اتصالِ سیم های رشته ای به یکدیگر، پیام هشداری مبنی بر وقوع حادثه آتش سوزی، به پنل مرکزی ارسال خواهد گردید و پنل مرکزی نیز، سیستم اطفا حریق را فعال خواهد کرد.
نکته ای دیگر اینکه، قیمت خرید کابل lhd نسبتا مناسب است. بنابراین، مدیران اتاق های سرور می توانند با پرداخت هزینه ای پایین، این کابل را خریداری نمایند.
-
فایرباکس سیستم اطفا حریق
فایرباکس، جعبه ای است که درون آن، شیلنگ و کپسولِ آتش نشانی قرار داده شده است. افراد حاضر در اتاق های سرور می توانند در صورت وقوع حادثه آتش سوزی، از تجهیزات موجود در این جعبه استفاده کنند و فرآیند اطفا حریق را انجام دهند.
هزینه خرید فایرباکس نیز، به تعداد تجهیزات مورد استفاده در آن، بستگی دارد. هرچه تعداد تجهیزاتِ یک جعبه آتش نشانی بیشتر باشد، قیمت خرید آن هم بیشتر خواهد بود.
اتاقهای سرور در معرض خطرات متعدد
دیتا سنترها در معرض خطرات و بار سنگین برق هستند و یک قطعهی معیوب از تجهیزات میتواند سریعا منجر به اتصال کوتاه یا گرم شدن بیش از حد شود. به طور معمول آتشهای الکتریکی در اثر خرابی تاسیسات یا تجهیزات الکتریکی، نوسانات برق، اتصال کوتاه، نشت جریان و قوسهای الکتریکی ناشی از تخریب عایق و اتصالات در سیستمهای قدیمی یا ضعیف، ایجاد میشوند. نقاط بالقوهی منشاء آتشها در تمام زنجیرهی الکتریکی از جمله اینورترها، باتریها، کابینتهای برق، ژنراتورها، مخازن سوخت، کابلها، سرورها و غیره است.
میزان الکتریسیتهی لازم برای کار کردن اتاق سرور در کنار مواد قابل احتراق نیز خطر آتشسوزی الکتریکی به همراه دارد. کابلکشی گسترده و تهویهی ضعیف نیز میتواند باعث افزایش خطر گسترش آتش شود. به عنوان مثال آب و هوا نیز میتواند مخرب باشد و باعث گرم شدن بیش از حد، به ویژه در دیتا سنترهایی با سیستم تهویهی بیرونی شود.
(میتوانید به فهرست تجهیزات اعلام حریق تسلا نیز مراجعه کنید.)
پیامدهای فاجعهبار حریق در اتاق سرور
مواد و تجهیزاتی که در اتاق سرور مورد استفاده قرار میگیرند قابل احتراق هستند (مانند کابلها، تجهیزات الکترونیکی، تراسنفورماتورها و غیره) و یک آتشسوزی در این مراکز میتواند بسیار فاجعهبار باشد. در سطح انسانی، اتاقهای سرور تیمهایی در محل دارند که به طور بالقوه در معرض خطر آتشسوزی و انتشار دود هستند که میتواند خورنده باشد و باعث کاهش دید برای تخلیهی محل در مواقع اورژانسی شود.
در مواردی که دیتا سنترها در مناطق پرجمعیت قرار دارند، خطر برای افرادی که در نزدیکی محدوده زندگی میکنند نیز باید در نظر گرفته شود. در سطح اقتصادی نیز برای مثال آتشسوزی در مرکز دادهی OVH در استراسبورگ باعث تعطیلی 3.6 میلیون وبسایت برای چند روز شد که ضربهی بزرگی به بازارهای تجارت الکترونیکی در سراسر اروپا وارد کرد.
آسیبها و خسارات معمولا به مادی (تخریب فیزیکی سرورها و تجهیزات در سایت) و غیرمادی (از دست رفتن دادههای حرفهای برای شرکتهای میزبان، بسته شدن سایتها و سرورهای آنها) تقسیم میشود. بعلاوه هزینهی ساخت یک مرکز دادهی بزرگ میتواند سرسامآور باشد و صدها و میلیونها دلار صرف شود. همچنین این خسارات برای شرکتهایی که از این دیتاسنترها استفاده میکنند نیز طبق گفتهی گارتنر، به طور متوسط 5600 دلار در دقیقه و 540,000 دلار در ساعت است.
در نهایت اینکه، نباید تاثیرات زیست محیطی را نادیده گرفت. اتاقهای سرور مملو از تجهیزات الکترونیکی و فلزات کمیاب هستند؛ موادی که ممکن است باعث آلودگی محیط زیست شوند. علاوه بر این، دودهای ناشی از ذوب شدن پلاستیکهای دور سیمها و کابلها میتواند باعث انتشار گازهای گلخانهای مضر در هوا شود که برای افراد حاضر در محل و به طور کلی محیط زیست مضر خواهد بود.
(در سایت مطلبی در خصوص علائم راهنمای اعلام حریق نوشتهایم.)
اعلام و اطفای حریق اتاق سرور: چگونه میتوان از خطر آتشسوزی در اتاق سرور جلوگیری کرد؟
اگرچه دلایل زیادی میتواند منجر به آتشسوزی در یک ساختمان شود اما سهلانگاری انسانی و خطرات حرارتی یا حتی الکترواستاتیک یا شیمیایی تقریبا یک چهارم موارد ارزیابیشده هستند که به خاطر نقص تاسیسات الکتریکی به وجود آمدهاند: اتصال کوتاه، اضافه بار یا اورلود و موج (اضافه توان ولتاژ). بنابراین مراکز داده موظف هستند که ممیزیهای انطباق منظم را راهاندازی کنند تا از مقررات متوالی پیروی کنند و از خطرات احتمالی پیشگیری کنند. برای مثال، این مراکز میتوانند از سیستمهای اعلام حریق مراکز داده (اتاق سرور) پیشرفته استفاده کنند و تکنولوژیهای پیشرفتهی مدرنتری مانند دوربینهای حرارتی برای تشخیص نقاط گرم بکار گیرند.
در میان راهحلهای نوآورانهی فنآوری برق و اتصالات الکتریکی، دیتا سنترها میتوانند همراه با عایقهای ترموپلاستیک با مقاومت بالا، بدون دود، بدون هالوژن و مقاوم در برابر شعله، از کنداکتورهای انعطافپذیر و ثابت استفاده کنند که هنوز به طور گسترده در صنعت مورد استفاده قرار نگرفته است. این میلههای عایق مسی انعطافپذیر و قلعی الکترونیکی به عنوان جایگزینی برای کابلهای سنگین یا میلههای مسی سفت و سخت، میتوانند سطح تماس با مس را کاهش دهند و حتی میتوان از آنها در محیطهایی با دمای بالاتر از 100 درجهی سانتیگراد استفاده کرد.
عایقهای ضدشعله و بدون هالوژن این راهحلها را با مزایایی همچون کاهش دودهای سمّی همراه میسازد و تاسیسات کمتر در معرض آتشسوزیهای مخرب خواهند بود. علاوه بر این مزایای ایمنی آشکار، مزایای متعدد دیگری مانند صرفهجویی در هزینهها نیز وجود دارد زیرا نیاز به نصب بندهای گذرگاه برای اتصالات سیمها وجود نخواهد داشت. این راهحلها جمعوجور هستند و نگهداری از آنها نیز آسان است و امکان خطاهای انسانی را نیز کاهش میدهند. در نهایت اینکه با افزایش و بهبود اتصالات، طراحی اتصالات الکتریکی را نیز بهینه میسازند.
اعلام حریق سرور و سه سطح حفاظت از آتش در اتاق سرورها
دیتا سنترها در اشکال و اندازههای مختلف از اتاقهای سرور داخلی گرفته تا مراکز دادهی سازمانی و دیتا سنترهای بزرگ برای رایانشهای ابری، وجود دارند. حفاظت از زمان کار، یعنی مدت زمانی که سرورها فعال هستند و کار میکنند برای هر نوع اتاق سرور واجب و ضروری است. آتش یک نقطهی شکست است که در هر سطحی ممکن است رخ بدهد و میتواند به حد زیادی بر زمان خرابی تاثیر بگذارد. در ادامه تصمیم داریم در خصوص حفاظت از آتش یا اطفای حریق در اتاق سرور صحبت کنیم زیرا خطرات آتشسوزی متعددی ممکن است در مراکز داده بزرگ و کوچک اتفاق بیفتد.
آتشسوزی ممکن است در تجهیزات دیجیتالی، سیمها، کابلها، تجهیزات تهویهی هوا، کف کاذب، سقفهای معلق و دیگر مواد قابل احتراق در مراکز داده رخ دهد. این خطرات آتشسوزی باعث میشوند مراکز داده در سه سطح مختلف (سطح ساختمان، سطح اتاق و سطح قفسه یا کابینت) به حفاظت در برابر آتش بپردازند.
-
اعلام حریق سرور و حفاظت در برابر آتش در سطح ساختمان
اولین سطح حفاظت در برابر آتش در سطح ساختمان است. هدف اصلی حفاظت از ساختمان و کارمندان در برابر آتش است. نوع حفاظت در برابر آتش که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند، اسپرینکلرها و خاموشکنندههای دستی هستند. قوانین ساختمانی برای خاموشکنندههای دستی این است که اگر در محل مواد قابل اشتعال مانند پارچه، چوب، کاغذ، لاستیک و پلاستیک وجود دارد، به ازای هر 3000 فوت مربع (تقریبا معادل 279 متر مربع) یک کپسول آتشنشانی دستی قرار داده شود. ساختمان همچنین میتواند مجهز به تجهیزات اطفا حریق اتاق سرور مانند نصب دیوار آتش و مجموعه طبقات ضد حریق باشد که به طور قابل توجهی گسترش آتش به دیگر مناطق ساختمان را به تاخیر میاندازد.
( در صفحهی اعلام حریق بیسیم میتوانید نسبت به نصب و خرید این تجهیزات اطلاعات کسب کنید.)
-
اعلام حریق سرور و حفاظت در برابر آتش در سطح اتاق
انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA) استانداردهایی را برای حفاظت در برابر آتش در سطح اتاق ارائه میدهد. استانداردهای حفاظت از دیتا سنتر در سطح اتاق شامل NFPA 75 (استاندارد حفاظت از آتش تجهیزات فناوری اطلاعات) و در برخی موارد استاندارد NFPA 76 (استاندارد حفاظت از آتش تاسیسات مخابراتی) میشود. کد آتش NFPA 75 حداقل استانداردی است که مراکز داده میتوانند رعایت کنند.
این استاندارد استفاده از اسپرینکلرهای آتشنشانی (اسپرینکلر لوله مرطوب یا پیش عملگر) را ملزم میسازد. در سیستم اسپرینکلر لوله مرطوب آب در لولهها وجود دارد و میتواند بلافاصله پس از فعال شدن زنگ، پخش شود. یکی از نقاط ضعف این سیستم این است که لوله ممکن است نشتی بدهد و قطرات آب روی تجهیزات داخل اتاق بریزد. سیستم پیش عملگر متداولترین سیستم اعلام و اطفای حریق اتاق سرور است.
برای فعال شدن سیستم اسپرینکلر حداقل به دو نقطهی تشخیص نیاز است. برخی از سیستمها حتی اتاق را به 4 قسمت تقسیم میکنند و اسپرینکلر تنها در ربع مورد نظر فعال میشود. سیستمهای اسپرینکلر آتشنشانی کمهزینهترین روشهای اعلام و اطفای حریق اتاق سرور هستند. با این حال آب ممکن است باعث آسیب به سرورها و دیسکها شود و به همین خاطر بسیاری از دیتا سنترها، سیستمهای گازی را ترجیح میدهند.
(مطلب سیستم اطفا حریق فوم نیز میتوانید برایتان مفید باشد.)
اعلام حریق گازی اتاق سرور
سیستمهای گازی از گازهای بیاثر یا گاز عامل تمیز استفاده میکنند. یک سیستم گاز بیاثر از مخلوطی از گازهای آرگون و نیتروژن برای کاهش سطح اکسیژن موجود در اتاق استفاده میکند که به طور طبیعی باعث خاموش شدن آتش میشود. یکی از نقاط ضعف سیستمهای گاز بیاثر این است که به خاطر حجم زیاد گاز مورد نیاز برای اشباع ناحیهی مورد نظر، آثار زیادی از خود بر جای میگذارند. از آنجایی که صداهای بالاتر از 130 دسیبل باعث تخریب هارد دیسکها در اتاق سرور میشود، سیستم به نازلهای مخصوصی نیاز دارد که هنگام فعال شدن این سیستم، صداها را خفه کند.
دو سیستم گاز عامل تمیز معمول شامل نوک 1230(Novec 1230) و FM-200 است. این سیستمهای گازی با کاهش حرارت آتش از طریق جذب، باعث خاموش شدن آتش میشوند. این گازها به هیچوجه باعث تخریب لایهی ازن نمیشوند که از این نظر برای محیط زیست و انسان بدون ضرر هستند. آثار به جا مانده از آنها نیز کمتر از گازهای بیاثر است زیرا برای پر کردن کل اتاق به عامل زیادی نیاز ندارند. گازهای عامل تمیز از نظر الکتریکی غیررسانا و غیر خوردنده هستند و پس از تبخیر هیچ اثری از خود بر جای نمیگذارند.
این مساله باعث میشود گازهای عامل تمیز یکی از عوامل اعلام و اطفای حریق ایدهآل برای اتاق سرور یا دیتا سنتر باشند. این سیستمها هم مانند اسپرینکلرها دارای یک سیستم لولهکشی در سراسر اتاق هستند و سیستم از طریق تشخیص دود و گرما فعال میشود و گاز عامل تمیز به طور مساوی از طریق نازلها در سراسر اتاق پخش میشود. این سیستمها، سیستمهای سیلاب کامل یا مهندسیشده هستند.
(پیشنهاد میکنیم از صفحهی سیستم اعلام حریق آدرس پذیر نیز بازدید کنید.)
-
اعلام حریق سرور و حفاظت در برابر آتش در سطح قفسه
آخرین سطح از اعلام و اطفای حریق در اتاق سرور یا دیتا سنتر، سطح قفسه یا کابینت است. این حفاظت در برابر آتش برای محافظت از برخی تجهیزات خاص و محدود کردن آسیب به آنها ضروری است. اسپرینکلرهای اجباری از ساختمان و اتاقها در برابر آتشسوزی محافظت میکنند اما تجهیزاتی که 57 درصد از هزینهی کل اتاق را شامل میشوند، بدون محافظ نیستند. به همین خاطر نیاز است این تجهیزات در برابر آتشسوزی در سطح قفسه محافظت شوند تا در هزینهها صرفهجویی شود.
نصب یک سیستم اعلام و اطفای حریق خودکار اتاق سرور و از پیش مهندسیشده میتواند با شناسایی حریق در عرض چند ثانیه از این تجهیزات محافظت کند و پیش از فعال شدن اسپرینکلرها، آتش را مهار کند. این امر از آسیب رسیدن به تجهیزات به خاطر فعال شدن آبپاشهای مبتنی بر آب جلوگیری میکند و از تخلیهی مقادیر زیادی عامل در یک سیلندر سیلابی که پر کردن مجدد آنها نیز هزینههای زیادی به همراه خواهد داشت، پیشگیری میکند.
سیستم از پیش مهندسیشده، لولههای تشخیص حریق را از میان قفسههای جداگانه هدایت میکند و لوله را به سیلندر عامل تمیز متصل میکند. هنگامی که آتش ایجاد میشود، لولههای تشخیص حریق آن را شناسایی کرده و سیستم را برای سرکوب آتش در آن قفسهی خاص، فعال میکنند. سیستمها از عامل تمیز استفاده میکنند که مانع از آسیب بیشتر به تجهیزات شده و زمان خرابی مرکز داده را به حداقل میرساند. کاهش زمان خرابی یک فاکتور کلیدی برای هر مرکز داده یا دیتا سنتر برای حفظ زمان کار آنها است.
(پیشنهاد میکنیم از مطلب کپسول اطفای حریق نیز بازدید کنید.)
استانداردهای حفاظت در برابر آتش اتاق سرورها: NFPA 75 & 76
دیتا سنترها باید با استانداردهای اصلاحشدهی NFPA 75 و 76 مطابقت داشته باشند تا اطمینان حاصل شود سیستمهای سرکوب آتش مناسبی برای ایمن نگه داشتن دادهها، کارمندان و ساختمان بکار گرفته شده است.
استاندارد NFPA 75 (استاندارد حفاظت در برابر آتش تجهیزات فناوری اطلاعات) حداقل شرط لازم برای اعلام حریق اتاق سرور است که شامل موارد زیر میشود:
- سیستمهای اسپرینکلر
- این استاندارد مستلزم این است که اسپرینکلرهای اعلام حریق اتاق سرور تمام مناطق را پوشش دهد تا خطر آتشسوزیها کمتر شود.
- این استاندارد همچنین مستلزم یک برنامهی تخلیهی مشخص است.
- عملکرد سیستمهای تشخیص دود
- تجهیزات مقاوم به شعله
استاندارد NFPA 76 (استاندارد حفاظت در برابر آتش تاسیسات مخابراتی) استانداردهای مشابهی را برای حفاظت در برابر آتش شرکتهای مخابراتی ارائه دهندهی داده، تلفن، بیسیم، انتقال اینترنت و ویدئو را ارائه میکند.
(مطلب شیشه ضد حریق نیز میتوانید برایتان مفید باشد.)
سیستمهای اعلام و اطفای حریق اتاق سرور
استانداردها، سیستمهای اعلام حریق اتاق سرور یا اتاق سرور و راهحلهای الکترونیکی نوآورانه همگی به این منظور هستند که صاحبان دیتا سنترها بتوانند سایتهای خود را ارتقا دهند و خطرات آتشسوزی را بهتر تحت کنترل داشته باشند. این امر با توجه به اینکه در آینده بخشهای جدید مانند بانکها نیاز بیشتری به دیتا سنتر خواهند داشت و از نظر امنیتی نیز این مراکز حائز اهمیت هستند، بیشتر مهم خواهد بود. مهمتر از همه، زمانی که مشکلی ایجاد شود تاثیرات زیست محیطی و انسانی یک ملاحظهی مهم برای صاحبان و مدیران مراکز داده، از اهمیت بیشتری برخوردار میشود تا برای کاهش این خطرات بر بهترین راهحلها سرمایهگذاری کنند.