کپسول‌های آتش نشانی از تجهیزات مهم برای اطفای حریق به ویژه در مراحل اولیه‌ی آتش‌سوزی هستند. انواع مختلفی از کپسول‌های خاموش کننده وجود دارد که هر کدام برای نوع خاصی از سوخت آتش مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه‌ی این مطلب اعلام حریق آرات تصمیم داریم به معرفی خاموش کننده شیمیایی تر و کاربردهای آن بپردازیم.
خاموش کننده شیمیایی تر چیست؟
کپسول آتش نشانی شیمیایی تر (Wet Chemical Fire Extinguisher) نوعی از کپسول اطفای حریق است که از محلول تحت فشار نمک‌های قلیایی در آب برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کند. البته این خاموش‌کننده به عنوان کپسول آتش نشانی کلاس F یا خاموش کننده کلاس ABF نیز شناخته می‌شود.
به طور کلی خاموش کننده های شیمیایی تر برای استفاده در آتش‌های کلاس A و F مناسب هستند. آتش‌سوزی‌های کلاس A و F آتش‌هایی شامل روغن و چربی‌های پخت و پز (آتش کلاس F) مانند چربی گوشت، روغن زیتون، کره، روغن نباتی و مواد قابل اشتعال جامد (کلاس A) مانند کاغد، چوب، پلاستیک و غیره می‌شود.
کاربرد خاموش کننده شیمیایی مرطوب
کپسول‌های خاموش کننده شیمیایی تر برای مبارزه با حرارت و آتش‌سوزی روغن‌های پخت و پز طراحی شده‌اند. این خاموش‌کننده‌ها راه‌حلی عالی برای آشپزخانه‌هایی هستند که روغن‌های مختلف حیوانی، روغن زیتون، کره و غیره در آنها استفاده می‌شود. خاموش کننده شیمیایی تر به خاطر داشتن عنصر پتاسیم برای مقابله با آتش‌سوزی کلاس A و F در آشپزخانه‌های صنعتی یا رستوران‌ها و انبارهایی که شامل بخش‌های بزرگ پخت و پز و پردازش موا غذایی هستند، بکار می‌رود.
توصیه می‌شود برای احتیاط بیشتر برای مقابله با آتش‌سوزی‌ها و پوشش موثرتر خطرات در آشپزخانه، از کپسول آتش نشانی CO2 نیز در آشپزخانه نگهداری شود.
(در مورد شستی اعلام حریق مطالعه کنید.)
چرا خاموش کننده شیمیایی تر برای آتش سوزی کلاس F بهترین گزینه است؟
از آنجایی که دمای اشتعال روغن‌های پخت و پز بسیار بالا است، خاموش کردن این آتش‌ها بسیار دشوار است. با این حال، برای خاموش کردن این نوع آتش‌سوزی‌ها، مواد باید به اندازه‌ی کافی خنک شود و به همین خاطر خاموش کننده‌های معمولی به خاطر امکان اشتعال مجدد موثر نیستند.
علاوه بر این، خاموش کننده شیمیایی تر در این شرایط بهترین تاثیر را دارد زیرا این نوع خاموش کننده به سرعت شعله‌های آتش را خاموش می‌کند، روغن در حال سوختن را خنک می‌سازد. کپسول آتش نشانی مواد شیمیایی تر نوعی واکنش شیمیایی ایجاد می‌کند که باعث ایجاد محلولی صابونی می‌شود و با آب‌بندی کردن سطح آتش، مانع از احتراق مجدد آن می‌شود.
(با کابل نسوز اعلام حریق آشنا شوید.)
رنگ خاموش‌کننده‌های شیمیایی تر
این نوع خاموش کننده دارای یک برچسب زرد رنگ است که روی آن عبارت Wet Chemical یا مواد شیمیایی تر نوشته شده است. همانند سایر کپسول‌های اطفای حریق، بدنه‌ی این خاموش کننده نیز باید به رنگ قرمز باشد و همانطور که گفتیم برچسب زرد رنگ با عبارت مواد شیمیایی تر روی آن، نوع خاموش کننده را مشخص می‌کند.
خاموش کننده شیمیایی تردر اندازه‌های مختلف 2 لیتری، 3 لیتری، 6 لیتری و غیره تولید می‌شود.
(از مطلب پنل مرکزی بازدید کنید.)
نحوه عملکرد کپسول آتش نشانی مواد شیمیایی تر
خاموش کننده مواد شیمیایی تر با ایجاد یک لایه‌ی صابونی روی سطح آتش عمل می‌کند. این لایه‌ی صابونی توسط ماده‌ی اطفا حریق شیمیایی مرطوب (پتاسیم) موجود در کپسول آتش نشانی شیمیایی تر امکان‌پذیر می‌شود. لایه‌ی صابونی ایجاد شده توسط خاموش کننده باعث خفه شدن آتش می‌شود و مه ناشی از آن نیز اثر خنک‌کنندگی دارد. به طور خلاصه این خاموش کننده به دو روش کار می‌کند:
- ایجاد مه که باعث خنک شدن آتش و کاهش دما می‌شود تا از گسترش آتش جلوگیری کرده و مانع از پخش شدن روغن یا چربی‌های داغ شود.
- نمک‌های پتاسیم با روغن داغ واکنش نشان می‌دهند و باعث فرآیند صابونی شدن می‌شوند و سطح روغن پخت و پز یا چربی را با کف صابونی می‌پوشانند که غیرقابل احتراق است و به عنوان مانعی بین چربی و روغن عمل می‌کند.
نحوه استفاده از خاموش کننده شیمیایی مرطوب
خاموش کننده شیمیایی تر باید با اپلیکیاتور یا نازل آتش نشانی مناسب با حرکات دایره‌ای آهسته تخلیه شود؛ به طوری که مانند اسپری ملایم و در عین حال کامل روی سطح روغن یا چربی در حال سوختن را بپوشاند و مانع از احتراق مجدد آن شود.
برای بکار انداختن کپسول مواد شیمیایی تر، نوک نازل را از فاصله‌ی حدودا 1 متری از آتش نشانه بگیرید، اهرم‌های روی سر کپسول را فشار دهید و با حرکات دایره‌ای و آهسته که تمام مناطق را پوشش دهد، از پایه به آتش حمله کنید. مراحل اطفای حریق آتش کلاس F به صورت زیر است:
- در صورت ایمن بودن، منبع حرارت را خاموش کنید.
- نازل را از فاصله‌ی یک متری به سمت آتش نشانه بگیرید.
- شلنگ را ثابت نگه دارید و تخلیه کنید تا ماده‌ی شیمیایی تر به آرامی روی سطح پخش شود.
- حتی اگر به نظر می‌رسد آتش به سرعت خاموش می‌شود، تمام محتویات کپسول را تخلیه کنید.
این نوع کپسول آتش نشانی می‌تواند دودهای سمی تولید کند و از این رو در صورت استفاده از کپسول خاموش کننده شیمیایی تر، منطقه‌ی مورد نظر باید تهویه شود.
(با انواع دتکتور اعلام حریق آشنا شوید.)
مزایای خاموش کننده‌های شیمیایی تر
کپسول‌های آتش نشانی شیمیایی مرطوب باعث کاهش سریع آتش‌سوزی در آتش‌های کلاس F می‌شوند. این نوع خاموش‌کننده یک مانع صابونی ایجاد می‌کند که پس از بیرون راندن غبار ریز از کپسول، نقطه‌ی اشتعال را کنترل می‌کند و احتمال شعله‌ور شدن مجدد حریق را کاهش می‌دهد.
با کم بودن فشار خاموش‌کننده، خطر پاشیدن چربی‌ها و روغن‌های پخت و پز به اطراف که ممکن است به طور بالقوه باعث گسترش آتش یا آسیب شود، از بین می‌رود. در نهایت اینکه تمیز کردن پس از استفاده از خاموش کننده شیمیایی تر سریع و آسان است. به این ترتیب مزایای خاموش‌کننده‌های شیمیایی تر شامل این موارد می‌شود:
-
اثر خاموش‌کنندگی سریع: خاموش کننده‌های شیمیایی مرطوب یک روش سریع برای ایجاد مانع و آب‌بندی برای جلوگیری از شعله‌ور شدن آتش ایجاد می‌کنند.
-
تمیز و بدون باقی‌مانده: خاموش‌کننده‌های شیمیایی تر مراحل پس از استفاده‌ی سریع و راحتی دارند.
(در مورد کپسول آتش نشانی خودرو بیشتر بخوانید.)
معایب خاموش کننده شیمیایی تر
محلول داخل کپسول آتش نشانی مرطوب شیمیایی، ماده‌ای قلیایی است که می‌تواند باعث خوردگی برخی فلزات به ویژه آلومینیوم شود. این محلول همچنین می‌تواند چشم و پوست را تحریک کند. به همین خاطر توصیه می‌شود پس از استفاده سریعا محل تمیز شود. لازم به ذکر است این نوع خاموش کننده برای خاموش کردن آتش سوزی برق نیز مناسب نیست.
مواد تشکیل‌دهنده‌ی این نوع خاموش‌کننده می‌تواند با فلزات واکنش نشان داده و باعث خوردگی و آسیب به فلزات شود.
(با خاموش کننده های آبی و کاربرد آنها بیشتر آشنا شوید.)
نکات نگهداری از کپسول شیمیایی تر
نگهداری از کپسول‌های آتش‌نشانی به صورت شش ماهه یک امر عادی است و شارژ کپسول آتش نشانی نیز باید طبق برنامه انجام شود. با این حال برای نظارت بیشتر توصیه می‌شود هر ماه نکات زیر را بررسی کنید:
- دسترسی به خاموش کننده توسط تجهیزات، کت یا سایر اشیا مسدود نشده باشد.
- فشار کپسول خاموش کننده شیمیایی تر در سطح توصیه شده باشد و سوزن گیج آن در منطقه‌ی سبز باشد.
- نازل یا سایر بخش‌ها مسدود نشده باشد.
- مهر و موم پین دست نخورده باشد.
- روی بدنه‌ی کپسول اثر فرورفتگی، نشتی، زنگ‌زدگی، رسوبات شیمیایی و سایر علائم ساییدگی وجود نداشته باشد.
- تست هیدرواستاتیک هر چند سال یکبار باید انجام شود تا اطمینان حاصل شود استفاده از سیلندر ایمن است.
دفع و بازیافت کپسول خاموش کننده شیمیایی تر
بررسی تاریخ مصرف کپسول آتش نشانی یکی از نکات مهم است چرا که این کپسول‌ها پس از پایان تاریخ مصرف دیگر قابل استفاده یا قابل اطمینان برای استفاده نیستند. در هر صورت کپسول‌های آتش نشانی شیمیایی تر در دسته‌ی کالاهای خطرناک طبقه‌بندی می‌شوند و نمی‌توان آنها را در جمع‌آوری زباله‌های خانگی و در کنار باقی زباله‌ها دور انداخت. شما می‌توانید با آتش‌نشانی محل زندگی خود تماس بگیرید و در مورد نحوه دفع این تجهیزات سوال بپرسید.
خرید کپسول خاموش کننده مواد شیمیایی تر
یک کپسول آتش نشانی شیمیایی تر برای آتش‌سوزی آشپزخانه به ویژه برای سرخ‌کن‌های چربی و روغن‌های پخت و پز ایده‌آل است. هر نوع خاموش‌کننده‌ی دیگری برای این منظور می‌تواند نامناسب باشد و به جای اطفای حریق باعث گسترش و تشدید اتش شود. خرید خاموش کننده شیمیایی تر برای اطفای آتش کلاس A و F و استفاده در آشپزخانه‌های صنعتی مناسب است با این حال می‌توانید در مورد کپسول آتش نشانی مناسب آشپزخانه خانگی نیز مطالعه کنید.
در نهایت اینکه پیشنهاد می‌کنیم نسبت به نصب سیستم اعلام حریق آدرس پذیر یا اعلام حریق متعارف در ساختمان‌ها اقدام کنید چرا که این روش برای تشخیص سریع حریق بسیار موثر است. لیست قیمت سیستم اعلام حریق را نیز می‌توانید در فایرفایت مشاهده کنید.
