تست هیدرواستاتیک (Hydrostatic testing) روش اولیه برای آزمایش نشتی و ارزیابی یکپارچگی ساختاری کنتورها، سیلندرهای گاز فشرده، بویلرها، لوله‌ها و سایر مخازن تحت فشار مانند کپسولهای آتش نشانی است. این کار با پر کردن سیستم با آب و تحت فشار قرار دادن آن تا حدی بیشتر از حداکثر فشار کاری مجاز (MAWP) انجام شده و بر نشتی‌های قابل مشاهده و یا قابل اندازه‌گیری در طول مدت زمانی مشخص نظارت می‌شود. در ادامه‌ی این مطلب اعلام حریق آرات تصمیم داریم در خصوص تست هیدرواستاتیک کپسول های آتش نشانی صحبت کنیم.
تست هیدرواستاتیک چیست؟
تست هیدرواستاتیک را می‌توان به عنوان فرایند قرار دادن یک ماده در معرض فشار کنترل‌شده و مشاهده‌ی نحوه واکنش آن به فشار وارده تعریف کرد. این آزمایش به دلایل زیادی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ از جمله برای تعیین میزان تحمل یک جسم در برابر فشارها، تشخیص نشتی در سیستم‌ها یا لوله‌های هیدرولیک، اطمینان از عملکرد صحیح تجهیزات پیش از استفاده و غیره.
این آزمایش با پر کردن یک جسم با آب و تحت فشار قرار دادن آن انجام می‌شود تا نشتی و قدرت استحکام آن مورد بررسی قرار گیرد. قابلیت تشخیص نشتی در یک شیء مانند کپسول آتش نشانی یکی از مهم‌ترین دلایل برای انجام این آزمایش به طور منظم است.
در ادامه این مطلب در خصوص اهمیت تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی، نحوه عملکرد آن و مزایای مرتبط با آن صحبت خواهیم کرد.
(در فایرفایت می‌توانید با سیستم اعلام حریق متعارف آشنا شده و برای خرید اقدام کنید.)
اهمیت تست هیدرواستاتیک
تست هیدرواستاتیک با اندازه‌گیری سرعت انبساط کپسول آتش نشانی یا سایر تجهیزات می‌تواند تعیین کند که آیا یک کپسول می‌تواند به طور ایمن مقدار فشاری که بر آن وارد شده است را تحمل کند یا خیر. این آزمایش اطمینان می‌دهد که اتصالات و فلنج‌های جوش به درستی نصب شده باشند و تایید می‌کند که ماده‌ی مورد استفاده دارای استحکام لازم برای تحمل و حفظ فشار است.
تست هیدرواستاتیک به ویژه در کاربردهای صنعتی مانند ذخیره‌سازی و حمل و نقل سوخت، مواد شیمیایی و سایر مواد خطرناک که در صورت شکست تحت فشار می‌توانند منفجر شوند، بسیار حائز اهمیت است. بعلاوه در خطوط لوله نیز آزمایش هیدرواستاتیک بسیار مهم است چرا که ضعف در یکپارچگی ساختاری لوله‌ها می‌تواند به طور چشمگیری بر محیط زیست و اقتصاد تاثیر بگذارد.
تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی نیز به دلیل کاربرد آن در شرایط اضطراری حریق بسیار مهم است.
(از مطلبی که در مورد شستی اعلام حریق نوشته‌ایم، بازدید کنید.)
دلایل انجام تست هیدرواستاتیک کپسول های آتش نشانی
تست هیدرواستاتیک کپسولِ آتش نشانی یک تکنیک مبتنی بر فشار است که برای بررسی یکپارچگی کپسولهای آتش نشانی، تست هیدرواستاتیک کپسول اکسیژن، تست هیدرواستاتیک کپسول cng و سایر تجهیزات مانند انواع مخازن، سیلندرهای گاز، دیگ بخار و غیره بکار می‌رود. آزمایش‌های هیدرولیکی معمولا پس از تعمیرات و خرابی‌ها انجام می‌شود تا مشخص شود آیا این تجهیزات مجددا به درستی کار می‌کنند یا خیر.
به این ترتیب استاندارد تست هیدرواستاتیک کپسولهای آتش نشانی برای اطمینان از عملکرد این تجهیزات به طور درست است و معمولا برای بررسی هر گونه نشت احتمالی و تایید ایمنی بکار می‌رود. این تست بسیار حائز اهمیت است زیرا در صورت انجام نادرست این تست، ممکن است مواد داخل سیلندر نشت کند.
آزمایش هیدرواستاتیک هر گونه نشت احتمالی در کپسول های آتشنشانی را نشان می‌دهد و همچنین مشکلات ساختاری در داخل یا بیرون مخزن را که ممکن است بعدا منجر به نشتی شود را مشخص می‌کند.
(در مورد کابل نسوز اعلام حریق مطالعه کنید.)
نحوه‌ی عملکرد تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی
همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردیم، تست هیدرواستاتیک با پر کردن سیلندر با آب فشار بالا انجام می‌شود تا زمانی که ظرفیت آنها تکمیل شود. این کار به مهندسان امکان می‌دهد تا از وجود نشتی‌ها روی سیلندر کپسول آتشنشانی مطلع شوند و بعلاوه میزان قدرت درزهای جوش داده شده را بررسی کنند.
این نوع بازرسی اطلاعات بسیار بیشتری نسبت به بررسی بصری کپسولهای آتش نشانی به شما ارائه می‌دهد زیرا به این طریق می‌توانید پیش از اینکه در حین استفاده مشکلی پیش بیاید، ناهماهنگی‌ها را پیدا کرده و نسبت به تعمیر آنها اقدام کنید. این فرآیند به این صورت کار می‌کند که اگر فشار کافی به سیلندر وارد شود، آب می‌تواند هر شکافی که بین دو قطعه با آب‌بندی ناقص وجود دارد را مشخص کند.
تست هیدرواستاتیک روشی موثر برای تشخیص نشتی پیش از هزینه‌بر شدن کپسول آتشنشانی است.
(در مورد سیستم اعلام حریق آدرس پذیر و ویژگی‌های آن بیشتر بدانید.)
زمان تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی
تست هیدرواستاتیک مخازن تقریبا برای هر نوع کپسول آتش نشانی قابل شارژ لازم است اما نوع خاموش‌کننده شما مشخص می‌کند که این آزمایش هر چند وقت یکبار باید انجام شود. به طور کلی، زمان‌بندی آزمایش هیدرواستاتیک برای کپسولهای آتش نشانی به صورت زیر است:
- هر 5 سال یکبار برای کپسول آتش نشانی آب، کپسول گاز دی اکسید کربن و کپسول های آتش نشانی مواد شیمیایی تر
- هر 12 سال یکبار برای کپسول آتش نشانی پودر خشک
برای اطمینان از اینکه تست هیدرواستاتیک کپسول‌ها طبق برنامه انجام شود، بهتر است ابتدا نوع خاموش‌کننده‌های خود را بررسی کنید.
در حالی که اکثر ساختمان‌ها از کپسولهای آتش نشانی معمولی ABC یا پودر خشک استفاده می‌کنند، ممکن است انواع دیگری از کپسول آتشنشانی نیز در ساختمان شما موجود باشد؛ به ویژه اگر آشپزخانه یا خطرات خاصی در محل کار یا ساختمان وجود دارد.
(در مورد پنل اعلام حریق یا مغز سیستم اعلام حریق بیشتر بدانید.)
مراحل تست هیدرواستاتیک کپسول های آتش نشانی
بسیاری از مدیران تاسیسات با آزمایشات و بازرسی‌های معمولی کپسولهای آتش نشانی آشنا هستند اما تست هیدرواستاتیک تقریبا برای خیلی از افراد ناشناخته است. اگر برای شما سوال پیش آمده که در طول این تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی چه اتفاقی می‌افتد، در ادامه مراحل اصلی و دستورالعمل تست هیدرواستاتیک را شرح خواهیم داد.
نکته: آزمایش هیدرواستاتیک باید توسط مراکز تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی و افراد متخصص انجام شود.
(با انواع دتکتور اعلام حریق و اهمیت آنها در تشخیص حریق آشنا شوید.)
مرحله 1 تست هیدرواستاتیک: بررسی بصری کپسول آتش نشانی
پیش از اینکه کپسول آتش نشانی تحت آزمایش هیدرواستاتیک قرار گیرد باید ابندا آن را از نظر ظاهری بررسی کرد. بررسی از نمای بیرونی کپسول آغاز می‌شود. هر چیزی که می‌تواند یکپارچگی سیلندر را به خطر بیاندازد، از جمله خوردگی یا فرورفتگی‌های عمیق، به این معنا است که نمی‌توان کسپول را به طور ایمن آزمایش کرد و باید از سرویس خارج شود.
مرحله 2 تست هیدرواستاتیک: تخلیه‌ی مواد خاموش کننده
هنگامی که کپسول آتش نشانی از نظر بصری بررسی شد، وقت آن است که آن را تخلیه کنید تا متخصص هیدرواستاتیک بتواند داخل سیلندر را نیز بررسی کند. به این ترتیب شلنگ خاموش‌کننده برداشته می‌شود و با آداپتور هیدروتست یا تخلیه شارژ جایگزین می‌شود. پس از تخلیه‌ی کپسول، متخصص تست هیدرواستاتیک شیر را برداشته و هر اثر باقی‌مانده از عامل خاموش‌کننده را با شلنگ هوا تخلیه می‌کند.
مرحله 3 تست هیدرواستاتیک: بررسی فضای داخلی کپسول
هنگامی که کپسول آتش نشانی کاملا تخلیه شد، نوبت به بررسی فضای داخلی سیلندر می‌رسد. مجددا تکنسین تست هیدرواستاتیک به دنبال علائم و آسیب‌هایی می‌گردد که نشان‌دهنده‌ی عدم تحمل کپسول در برابر فشار است. در صورت مشاهده‌ی هر گونه سوراخ یا نقص، کپسول آتشنشانی باید برای همیشه از سرویس خارج شود.
مرحله 4 تست هیدرواستاتیک: انجام فشار تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی
اگر کپسول آتشنشانی هر دو آزمایش بررسی ظاهری و داخلی را پشت سر بگذارد می‌توان با خیال راحت تست هیدرواستاتیک را برای آن انجام داد. طبق قوانین NFPA 10 برای انجام این آزمایش نیاز به آب هست و سیلندر باید در یک فضای محافظت‌شده یا با یک سپر محافظ انجام شود تا تکنسین ایمن باشد.
عملکرد آزمایش هیدرواستاتیک این است که اطمینان حاصل می‌شود کپسول آتش نشانی شما همچنان می‌تواند در برابر فشار خود مقاومت کند. هنگامی که یک کپسول آتشنشانی مورد تست هیدرواستاتیک قرار می‌گیرد بالاتر از میزان فشار خود با آب پر می‌شود. در این نقطه، تکنسین سیلندر را کنترل می‌کند و به دنبال هر گونه افت فشار می‌گردد.
افت فشار در طول تست هیدرواستاتیک نشان می‌دهد که کپسول آتش نشانی نشتی دارد و باید برای همیشه از سرویس خارج شود و اگر یک کپسول آتش نشانی در این تست شکست بخورد، نمی‌توان دوباره از آن استفاده کرد.
(در فایرفایت می‌توانید لیست قیمت سیستم های اعلام حریق را مشاهده و بررسی کنید.)
مرحله 5 تست هیدرواستاتیک: استفاده‌ی مجدد از کپسول خاموش کننده
اگر کپسول آتش نشانی بتواند فشار را در طول این آزمایش حفظ کند، پس از آن تخلیه، تمیز و خشک می‌شود. تکنسین کپسول آتشنشانی پس از آن قطعات یکبار مصرف مانند میل سوپاپ قدیمی و اورینگ کپسول را جایگزین می‌کند و آن را با ماده‌ی خاموش‌کننده مناسب دوباره پر می‌کند.
زمانی که شارژ کپسول آتش نشانی انجام شد، تکنسین شناسه و برچسب‌ها را تعویض می‌کند، خاموش‌کننده را تحت فشار قرار می‌دهد و مهر و موم و شلنگ را نصب می‌کند. در این مرحله کپسول آتشنشانی شما آماده‌ی برگشت به خدمت است.
گواهی تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی نشان می‌دهد کپسول خاموش‌کننده‌ی شما از نظر عملکرد مورد بررسی قرار گرفته و در شرایط اضطراری می‌توانید با اطمینان از آن استفاده کنید.
(در مورد نگهداری از کپسول آتش نشانی در خودرو نیز مطالعه کنید.)
هزینه تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی
تست هیدرواستاتیک یک جزء ضروری از برنامه تعمیر و نگهداری ایمنی آتش‌سوزی در ساختمان شماست اما از آنجایی که فاصله‌ی میان هر بار انجام این تست بسیار زیاد است، ممکن است به فراموش سپرده شود. بنابراین برچسب روی کپسولهای خود را بررسی کنید و تاریخ مصرف کپسول آتش نشانی را نیز بررسی کرد و اگر زمان آن رسیده، به یک مرکز مجاز برای تعمیر و نگهداری مراجعه کنید. قیمت تست هیدرواستاتیک کپسول آتش نشانی با توجه به نوع کپسول و اندازه‌ی آن متفاوت است که می‌توانید از مراکز معتبر انجام این تست بپرسید.
(پیشنهاد می‌کنیم از مطلب کپسول آتش نشانی مناسب آشپزخانه نیز بازدید کنید.)
بررسی و تعمیر و نگهداری کپسولهای آتش نشانی
کپسولهای آتش نشانی باید به طور منظم مورد بررسی قرار گیرند و طبق توصیه‌ی سازنده یا استانداردهای مربوطه باید سالانه یا هر 3 سال یکبار (کپسولهای نوع ABC) پر شوند. پیش از پر کردن مجدد، کپسول‌ها به صورت هیدرواستاتیک مورد آزمایش قرار می‌گیرند تا بدنه‌ی فلزی آنها از نظر استحکام بررسی شود.
آزمایش هیدرواستاتیک شامل قرار دادن سیلندر آتشنشانی در معرض فشاری بیش از حد مجاز است تا اطمینان حاصل شود سیلندر قادر به حفظ فشار برای تخلیه‌ی مناسب در صورت حریق است.
در طول نگهداری از کپسولهای آتشنشانی باید رزوه‌های سیلندر از نظر فرسودگی، خوردگی، شکستگی، ترک یا سوراخ بررسی شوند. خوردگی روی سیلندر که باعث ایجاد حفره شود، فرورفتگی‌های که عمیق‌تر از 10 درصد مساحت آنها است و هرگونه شواهدی مبنی بر قرار گرفتن کپسول در معرض حرارت، آتش یا شعله‌ی بیش از حد باید بررسی شود.
