ماژول ایزولاتور وسیله‌ای است که شاخه یا بخشی از لوپ اعلام حریق که تحت تاثیر اتصال کوتاه قرار گرفته، از باقی سیستم مجزا شود. هر ایزولاتور حداکثر می‌تواند از 25 وسیله محافظت کند و به عنوان وسیله‌ای مهم در سیستم اعلام حریق شناخته می‌شود. در ادامه بیشتر در مورد ایزولاتور سیستم اعلام حریق صحبت خواهیم کرد.
ایزولاتور اعلام حریق چیست؟
ایزولاتور چیست و چگونه کار می‌کند؟ این سوالی است که لازم است در ابتدا به آن پاسخ بدهیم. ایزولاتر اعلام حریق (Fire Alarm Isolator) وسیله‌ای است که به گونه‌ای طراحی شده تا میزان در معرض خطر گرفتن یک مدار توسط خطای اتصال کوتاه را محدود کند. به طور کلی می‌توان گفت که 4 نوع اصلی ایزولاتور اتصال کوتاه وجود دارد که شامل این موارد می‌شود:
- ایزولاتورهای لوپ انتقال داده (DCL) که به آن ایزولاتور مدار خط سیگنال (SLC) نیز گفته می‌شود.
- ایزولاتور باس برق (Power Buss Isolators)
- ایزولاتور باس صوتی (Audio Buss Isolators)
- ایزولاتور سیگنال سوئیت (Suite Signal Isolators)
اکثر ایزولاتورها دستگاه‌هایی هستند که از یک رله‌ی ساده در یک مدار سنجش کوتاه در ترمینال‌های خروجی خود تشکیل می‌شوند. تا زمانی که در مدار مقاومت وجود داشته باشد، ایزولاتور اعلام حریق به خوبی عمل می‌کند. وقتی جریان کاهش پیدا می‌کند و یا اتصال کوتاه رخ می‌دهد، ایزولاتور برای حفظ یکپارچگی لوپ اعلام حریق در سمت داخلی خود فعال می‌شود.
برخی از تولیدکنندگان ایزولاتورهای تولیدی خود را با استفاده از پروتکل‌های پنل برای ارتباط با هر ایزولاتور، هوشمند ساخته‌اند. این کار با این مزیت همراه است که می‌توان کل یک طبقه را گروه‌بندی کرد بدون اینکه بر وضعیت عملیاتی باقی سیستم تاثیری داشته باشد.
(از مطلب کابل اعلام حریق نیز بازدید کنید.)
سیستم اعلام حریق و قابلیت اطمینان عملکرد آن
تجهیزات اعلام حریق و پنل کنترل سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر با توانایی شناسایی دستگاه‌های فعال شده، از سیستم اعلام حریق متعارف متمایز می‌شوند. این ویژگی‌های فنی، الزامات نظارت الکتریکی بر دستگاه‌ها را برآورده می‌سازد و ابزاری برای تشخیص دتکتور اعلام حریق یا شستی فعال شده در سیستم را فراهم می‌کند.
سیستم‌های آدرس‌پذیر مزایای ویژه‌ای دارند و علاوه بر کاهش میزان سیم‌کشی اعلام حریق، از مزایای اعلام آلارم هشدار فراتر از استانداردهای آیین‌نامه‌های ساختمانی برخوردار هستند. در مورد تفاوت اعلام حریق متعارف و آدرس پذیر به طور مفصل در مطلبی دیگر صحبت کرده‌ایم. سیستم‌های آدرس‌پذیر علاوه بر نشان دادن محل دقیق وقوع حریق، توانایی شناسایی نوع و محل عیوب در سیستم را نیز دارند.
سیستم‌های آدرس‌پذیر به مسیر ارتباطی داده‌ها وابسته هستند؛ یعنی عصب مرکزی که تجهیزات را به یکدیگر متصل می‌سازد. این فناوری امکان طراحی سیستمی را فراهم می‌سازد که در آن تمام دتکتورهای اعلام حریق، شستی‌ها و کنترل‌گرهای سیگنال می‌توانند روی یک جفت کنداکتور که در تمام ساختمان کشیده شده، متصل شوند.
آسیب‌پذیر بودن مسیر ارتباطی یکی از نکات مهم در قابلیت اطمینان سیستم‌های اعلام حریق است و بدون اقدامات احتیاطی، خرابی سیستم اعلام حریق می‌توانید در مواقع حریق باعث ایجاد مشکلات گسترده‌ای شود.
(به شما مطالعه‌ی مطلب اسپرینکلر آتش نشانی را پیشنهاد می‌کنیم.)
اهمیت بررسی سیستم اعلام حریق و نصب ایزولاتور اعلام حریق
همانطور که گفتیم یکی از نگرانی‌ها، عملکرد درست سیستم اعلام حریق در مواقع حریق است. در واقع سیستم‌های اعلام حریق باید عملکرد درستی در طول یک حریق و فاجعه داشته باشند. در یک آتش‌سوزی قابل توجه، قطعات ممکن است به سرعت از بین بروند و خرابی سیم‌کشی سیستم می‌تواند باعث از کار افتادن سریع سیستم اعلام حریق شود؛ مگر اینکه محافظت کاملی از آن انجام شده باشد.
خطر تخریب تجهیزات اعلام حریق متعارف، سیستم‌های صوتی و سیستم‌های آدرس‌پذیر در یک آتش‌سوزی بزرگ محتمل است و این مساله‌ی بقا و کارکرد درست سیستم‌های اعلام حریق در الزامات استاندارد نصب سیستم اعلام حریق CAN/ULC S524-04 مطرح شده است.
خطا در یک زون آتش نباید منجر به ناکارآمدی دستگاه‌های ورودی و خروجی اعلام حریق شود. این خطا صرفا خطای مدار باز یا اتصال کوتاه نیست و می‌تواند خطاهای مخرب ناشی از آتش‌سوزی نیز باشد. درحالی که خطای مدار باز ممکن است برخی از اجزای یک مدار را قطع کند و مانع از عملکرد برخی از دستگاه‌های دیگر شود، خطای اتصال کوتاه مخرب‌ترین عیب در سیستم اعلام حریق است که بر اهمیت وجود ایزولاتور اعلام حریق تاکید می‌کند. اتصال کوتاه در هر نقطه‌ای ممکن است وجود داشته باشد و هر وسیله‌ای که در معرض حریق قرار گیرد نیز می‌تواند منبع اتصال کوتاه باشد.
اتصال کوتاه یکی از خطراتی است که می‌تواند باعث ایجاد مشکل در عملکرد درست سیستم‌های اعلام حریق در مواقع اضطراری و حریق شود و به همین خاطر نصب ایزولاتور می‌تواند مانع از مشکلات آتی شود.
(در مورد نازل آتش نشانی و انواع مختلف آن مطالعه کنید.)
ویژگی‌های محافظتی ماژول ایزولاتور خطا
یک ماژول ایزولاتور خطا، یعنی یک دستگاه مدار که خط ارتباطی داده بین ایزولاتور نصب شده را نظارت می‌کند، محافظت لازم در سیستم اعلام حریق را فراهم می‌کند. در صورت بروز خطای کوتاه که باعث قطع ارتباط دستگاه‌ها می‌شود، ایزولاتور بخش مشکل‌دار پیوند را قطع می‌کند و امکان ارتباط داده‌ها در بخش‌های دیگر را از طریق یک مسیر جایگزین فراهم می‌سازد، تا زمانی که عیب ایجاد شده، رفع شود.
در جایی که مدار ارتباط داده‌ها تجهیزات اعلام حریق آدرس‌پذیر را در بیش از یک طبقه به هم متصل می‌کند، ماژول ایزولاتور خطای اعلام حریق باید برای برآورده ساختن الزامات بخش 4.2 از CAN/ULC S524-04 مورد استفاده قرار گیرد.
با این حال ممکن است در تمام مدار به ایزولاتور اعلام حریق نیاز نباشد و در صورت نصب پنل مرکزی اعلام حریق در یک اتاق الکتریکی ایمن در برابر حریق، خرابی لینک ارتباطی داده‌ها بر هیچ منطقه‌ای از سیستم تاثیر گذار نخواهد بود. با این حال، در بیشتر موارد نیاز به نصب ماژول ایزولاتور اعلام حریق برای سیستم‌های آدرس‌پذیر است.
ایزولاتور به عنوان یک محافظ در مدار سیستم اعلام حریق عمل می‌کند و مانع از کار افتادن کل سیستم در صورت وقوع اتصال کوتاه می‌شود.
(در مورد تفاوت سیستم اعلام و اطفا حریق بیشتر بخوانید.)
ماژول ایزولاتور در انتقال بین زون‌ها
هر بار که داده‌ها از یک منطقه‌ی آتش خارج شده و وارد منطقه‌ای دیگر می‌شوند، ماژول‌های ایزولاتور اعلام حریق خطای داده باید در نقطه‌ی انتقال نصب شوند. بخش بین ایزولاتور قسمتی را مشخص می‌کند که ممکن است در صورت خطا از بین برود و نباید از یک زون آتش خارج شود. این ارائه‌ی ماژول ایزولاتور خطا در نقطه‌ی انتقال میان زون‌ها برای دستیابی به هدف عملکرد درست سیستم و محدود کردن خطا بسیار ضروری است.
(از مطلب درب ضد حریق نیز بازدید کنید.)
تعداد و محل نصب ایزولاتور در سیستم اعلام حریق
یکی از نکات مهم در نصب ایزولاتور اعلام حریق، محل قرارگیری آن است. برای دستیابی به اهداف، ماژول ایزولاتور خطا باید در یک اتاق خدمات الکتریکی جداگانه از آتش باشد. از آنجایی که هر ایزولاتور دارای سیم‌کشی پیوند داده برای اتصال دو زون آتش است و تنها از دو زون محافظت می‌کند، قرار دادن ایزولاتور در معرض یک زون آتش می‌تواند منجر به بخطر افتادن سیم‌کشی پیوند داده برای دو زون آتش‌سوزی شود.
بنابراین استفاده از دو ایزولاتور اعلام حریق برای دستیابی به استانداردهای نصب ضروری است: یکی در آخرین نقطه‌ی سیم‌کشی پیش از محل خروج خط داده از زون آتش و دیگری در ابتدای نقطه‌ی سیم‌کشی که وارد زون آتش بعدی می‌شود.
استثنا در مورد نیاز به جفت ماژول‌های ایزولاتور در زمانی است که یک منطقه به دلیل اندازه‌ی آن، بیش از یک زون آتش در نظر گرفته شود؛ برای مثال در یک انبار بزرگ. در این صورت، تنها یک ماژول ایزولاتور خطا که در قسمت تقسیم زون‌های آتش نصب شده، کافی است.
(مطالعه‌ی مطلب تست سیستم اعلام حریق نیز می‌تواند برای شما مفید باشد.)
طراحی دقیق برای ایزولاتورهای یکپارچه با دتکتورهای دودی
ماژول ایزولاتور اعلام حریق به عنوان یکی از اجزای فعال در سیستم اعلام حریق باید با سیستم اعلام حریق مورد نظر، سازگار باشد. ایزولاتور اعلام حریق در دو نسخه موجود است:
- ماژول جداگانه
- ماژول یکپارچه با دتکتور دودی یا داخلی پایه‌ی دتکتور
اگر ایزولاتور با دتکتور یکپارچه باشد نیازی به ارائه‌ی یک ماژول ایزولاتور اعلام حریق جداگانه نیست. با این حال، چنین سیستم‌هایی نیاز به طراحی دقیق دارند. طراحی باید علاوه بر اقدامات احتیاطی برای پیکربندی لوپ، مراقبت از مسیر رفت و برگشت و داشتن ایزولاتورهای جفت، اطمینان حاصل کند که محل قرارگیری ایزولاتورهای یکپارچه با الزامات محل و نصب دتکتور نیز منطبق باشد.
دو نوع ماژول اعلام حریق وجود دارد که شامل ماژول مستقل و ماژول یکپارچه یا داخلی با دتکتور دودی می‌شود.
(از مطلب پودر خاموش کننده نیز بازدید کنید و با کاربردهای آن آشنا شوید.)
کاربرد ایزولاتور اعلام حریق
همانطور که گفتیم، وجود ایزولاتور در سیستم اعلام حریق، در صورت وقوع اتصال کوتاه مانع از قطع شدن تمام قطعات شده و فقط تجهیزاتی که در دو سر مدار هستند، قطع می‌شوند. در واقع می‌توان گفت، ایزولاتور تجهیزات آسیب دیده ناشی از اتصال کوتاه را از مدار خارج می‌کند و به سایر تجهیزات اجازه می‌دهد تا به کارکرد خود ادامه دهند. طبق استاندارد NFPA 72 در صورت وقع اتصال کوتاه حداکثر یک زون باید از رده خارج شود. به این ترتیب برای هر قسمت باید یک ایزولاتور در نظر گرفت.
خرید ایزولاتور اعلام حریق
در این مطلب در مورد این صحبت کردیم که ایزولاتور در سیستم اعلام حریق چیست و چه کاربردهایی دارد. اتصال کوتاه در مدار سیستم‌های اعلام حریق می‌تواند باعث از کار افتادن تجهیزات شود و وجود ماژول ایزولاتور در مدارها مانع از غیرفعال شدن همه‌ی تجهیزات می‌شود. ایزولاتور بخش‌های آسیب‌دیده از بخش‌های سالم مدار جدا می‌کند و به این ترتیب مانع از خرابی کل سیستم می‌شود. برخی از ایزولاتورها به صورت جداگانه ارائه می‌شوند و برخی دیگر نیز به عنوان پایه برای دتکتور یا آژیر و به صورت بیس ایزولاتور یا پایه ایزولاتور مورد استفاده قرار می‌گیرند.
برای خرید تجهیزات اعلام حریق و همینطور تجهیزات اطفا حریق می‌توانید با مرکز اعلام حریق آرات در تماس باشید. بعلاوه قیمت سیستم‌های اعلام حریق مختلف را می‌توانید در صفحه‌ی لیست قیمت سیستم اعلام حریق مشاهده و بررسی کنید.
