برای ایمن ساختن ساختمانها و مجتمعهای بزرگ و کوچک از انتشار سریع آتش و عوامل آتشزا، از انواع سیستمهای اعلام حریق استفاده میشود. هر سیستم اعلام حریق دارای پنل مرکزی اعلام حریق، مدارهای ورودی برای بررسی و کنترل زونهای مختلف (در صورتیکه پروژه زیاد بزرگ نباشد میتوان هر طبقه را یک زون در نظر گرفت در غیر اینصورت باید خیلی حساب شده و به وسیلهی دستورالعملهای مربوطه زون بندی صورت بگیرد) و همینطور مدارهای خارجی برای اعلام هشدار است. در این متن میخواهیم به صورت دقیق به بررسی نصب دتکتور دود (Smoke detector installation) یک نوع از مدارهای ورودی، میپردازیم.
نصب دتکتور دود در چه مکانهایی توصیه میشود؟
پیش از نصب دتکتور دود باید مطمئن باشیم که اصلا نصب این نوع دتکتور مناسب مکان و شرایط مدنظر هست یا خیر. به این منظور باید به خوبی شرایط را سنجید و بعد برای نصب اقدام کرد. مکانهای که نصب دتکتور دود در آنجا توصیه نمیشود در موارد زیر خلاصه شدهاند:
- محیطهایی با رطوبت بالا، اصلا مکان مناسبی برای نصب دتکتورهای دود نیستند؛ مثل محوطهی استخرها.
- محیطهایی که در آن حشرات زیادی دارد، مثل گلخانهها و کمپها.
- محیطهای پر گرد و غبار همانند کارگاههای نجاری.
- محیطهای خارج از ساختمان (مثل رستورانها و ورزشگاهها در فضای باز)
- محیطهای پر دود مثل پارکینگها و آشپزخانههای بزرگ.
- مجاورت با دریچههای تهویه هوا، کولرها و هواکشها. همینطور مجاورت با انواع هیترها و وسایل گرمایشی(حداقل باید حدود 91 سانت از آنها فاصله داشته باشد تا بتواند به درستی وضعیت محیط را کنترل کند).
علاوه بر رعایت موارد ذکر شده، باید خیلی دقیق دستورالعملها و سطح تحمل مدل دتکتور مورد برر
سی قرار بگیرد، در غیر اینصورت دتکتور در زمانی که باید، فعال نشده و نصب آن نتیجهی خوبی نخواهد داشت.
مدارهای ورودی دتکتورهای دودی
مجموعه مدارهای ورودی شامل انواع دتکتورها و شستیها میشوند. از بین این دو، دتکتورها انواع مختلف و متنوعی دارند:
- دتکتور حرارتی
- دتکتور شعله
- دتکتور گاز
- دتکتور دود
البته دتکتورها با نامهای مختلفی نظیر کاشف، حسگر، آشکارساز، ردیاب، سنسور و آشکار کننده نیز معرفی میشوند. هر کدام از این نوع دتکتورها روش خاصی در نصب دارند که در این بخش قصد داریم به طور مجزا نصب دتکتورهای دودی را شرح دهیم.
دسته بندی انواع دتکتور دود
انواع دتکتور دودی به طور کلی به دو دسته زیر تقسیم میشوند:
- دتکتور دود دو سیمه
- دتکتور دود چهار سیمه
دتکتور دود دو سیمه
هر مدار ورودی باید از لحاظ انرژی کاملا تأمین باشد تا بتواند سیگنالها را بدون تأخیر، به مرکز کنترل برساند. تغذیهی دتکتورهای دود دو سیمه همانطور که از نامشان مشخص است، توسط اتصال دو سیم از مرکز کنترل تأمین میشود. البته انتقال سیگنالهای مربوط به خطا یا هشدار منطقه تحت حفاظت آن نیز، بر روی همین دو سیم سوار میشود. طبق قانون رابط نیز باید سازگاری دتکتور دود دوسیمه با مدل پنل مرکزی مورد امتحان و آزمایش قرار بگیرد تا اطمینان حاصل کرد که به خوبی بایکدیگر تعامل دارند.
دتکتور دود چهار سیمه
در دتکتورهای دود چهار سیمه، تغذیه آنها توسط یک جفت سیم و ارسال سیگنالهای داده از یک جفت سیم دیگر تأمین میشود. در حال حاضر تولید دتکتور دود چهار سیمه به دلیل هزینههای بالای کابل کشی، متوقف شده است.
محل مناسب برای نصب دتکتور دود
دتکتورها به عنوان ناظران سلامت و امنیت پروژه باید بصورت کاملا هوشمندانهای در مکانهای مناسبی نصب شوند، وگرنه سیستم ایمنی از حریق در مواقع ضروری، هشدارهای خوبی نخواهد داشت و به هدف اصلی که جلوگیری به موقع از انتشار حریق است نخواهد رسید.
به این منظور طبق استاندارد NFPA 72، باید تمامی اتاقها، انباریها و فضاهای باز که دارای سقف کاذب هستند و حتی راهروها، شفتهای آسانسور (همان تونل عمودی که آسانسور و دیگر تجهیزات در آن بالا و پایین میروند) و تمامی مکانهایی که محل رفت و آمد هستند توسط نصب دتکتور تحت حفاظت قرار بگیرند.
البته با لحاظ کردن مواردی که در بخش محیطهای مناسب برای نصب دتکتور دود شرح داده شد، میتوان به نصب آن اقدام کرد. به عنوان مثال نصب دتکتور حرارتی در موتورخانه بیشتر توصیه میشود تا دتکتور دود. یا در سالن یا اتاق در منازل مسکونی، بهتر است که دتکتور دود در وسط سقف کار گذاشته شود تا کل فضا را تحت کنترل قرار دهد، یا اگر شرایط نصب بر روی سقف نیست، میتوان آن را در فاصله 30 سانتی متری از سقف بر روی دیوار نصب کرد.
در کل، برای تشخیص جایگاه مناسب به دستورالعملهای ذکر شده مثل عدم مجاورت با دریچههای تهویه (مثل پنجرهها، هواکشها) یا بالای اجاق گاز خودداری کرد.
نصب دتکتور دود نقطهای زیر کف کاذب
برخی اوقات میشود که دتکتورهای دود را برای جلوگیری از آلودگی گرد و غبار و زیبایی ساختمان، در زیر کفهای کاذب قرار میدهند. که البته این کار نیاز به تأیید نظر کارشناسی دارد.
اگرچه گاها پیش میآید که کف کاذب خودش حدود 80 سانتیمتر ارتفاع داشته باشد و تحت این شرایط، نصب یک دتکتور دود جزو ضروریات محسوب میشود.
چیزیکه در نصب دتکتورها اهمیت زیادی دارد، این است که به هیچ عنوان دتکتور نباید در مسیر عبور و مرور شدید هوا قرار بگیرد. نصب دتکتور در نزدیکی دریچههای تهویه خراب چند ایراد بزرگ دارد:
- باعث ایجاد آلودگی زودرس دتکتور میشود.
- آلودگی گرد و خاک دتکتور، موجب تشخیص اشتباه و هشدارهای ناخواسته میشود.
- باعث خرابی زودرس دتکتور میشود.
- جریان هوا مانع تشخیص درست دتکتور میشود.
بنابراین دقت داشته باشید که حداقل فاصلهی دتکتور از هر نوع دریچهی تهویه که حدود 91 سانت است، را اعمال کنید.
مناطق با آلودگی و گرد و خاک بسیار زیاد
دتکتورهای دود بنابر ماهیتی که دارند حساسیست زیادی به گرد و خاک نشان میدهند. با این وضعیت، علیرغم توصیههای استاندار NFPA، بهتر است که کلا از نصب آنها در فضاهای پر گرد و غبار اجتناب و به جای آن دتکتورهای حرارتی را جایگزین کرد.
نصب دتکتور دود در فضای بیرون ساختمان
بنابر حساسیت بالا به گرد و غبار، دتکتورهای دود برای نصب در فضاهای باز و ساختمانهای روباز اصلا توصیه نمیشود. در صورت نصب دتکتور دود در فضاهای باز، با یک باد غبار آلود یا یک طوفان شدید و حتی حرارت بیش از حد آفتاب، حالت هشدار را تشخیص داده و شروع به آژیر کشیدن میکند.
مکانهای خیس با رطوبت بالا
نصب دتکتور دود در منازل، در نزدیکی حمام و در مکانهای عمومی مثل محوطه استخرها، که رطوبت بالایی دارند اکیدا توصیه نمیشود.
عدم استفاده از دتکتور دود در دمای بسیار بالا یا بسیار پایین
هر دتکتور بنا بر استاندار شرکت سازنده، دارای محدودهی دمایی معینی است. همین امر باعث میشود که در صورت بالاتر رفتن محدودهی دما، وضعیت خطر را تشخیص دهند. اگر دتکتور دود در محیطی که به طور معمول دمای بسیار بالا یا دمای بسیار پایینی نسبت به محدودهی دمایی خود داشته باشد نصب شود، نمیتواند وضعیت هشدار را تشخیص داده و عملا غیر فعال است. بنابراین بهتر است برای ایجاد امنیت در مکانهای خیلی سرد و یا مکانهای خیلی گرم به فکر راه حل دیگری بود.
مکانهای حاوی ذرات حاصل از احتراق
دتکتورهای دود، به تمامی ذرات و گرد و غبارهای معلق در هوا حساس هستند و در صورتیکه آنها را بیش از حد تشخیص دهند، سریعا حالت اضطراری به خود میگیرند. با این شرایط تصور کنید که دتکتور دود را در آشپزخانه یا پارکینگ نصب کنید. با هر بار پخت و پز پر حرارت یا ویراژ چند ماشین همزمان طاقت نمیآورد و به مرکز کنترل برای روشن کردن آژیر فرمان میدهد. نصب دتکتور در مکانهایی که ذرات حاصل از احتراق در آن وجود دارد اصلا راه کار خوبی نیست. دتکتور حرارتی جایگزینی خوب برای آن است.
نصب دتکتور دود در محیطهای صنعتی
دتکتورهای دود، برای نصب و ایجاد امنیت در فضاهای صنعتی که گرد و غبار زیادی تولید میکنند (مثل کارگاههای نجاری و تراشکاری) یا بر اثر فعل و انفعالات شیمیایی گاز و بخارهای مختلف تولید میشوند (مثل چاپخانهها و کارگاههای رنگرزی) به چند دلیل اصلا مورد مناسبی نیستند.
اول اینکه ممکن است حسگرها به دلیل تجمع گرد و غبار بی دلیل و گاه و بیگاه باعث بلند شدن صدای آژیر شوند و مورد دوم که بسیار مهم است بخار گازها است که باعث تغییر حساسیت دتکتورها میشود. به این منظور با تجمع گازهای سنگینی مثل کربن دیاکسید، حساسیت دتکتور بسیار بالا میرود و در مقابل تجمع گاز سبکتری مثل هلیوم باعث پایین آمدن حساسیت دتکتور شود.
فاصله گذاری دتکتورهای دود
ایدهآلترین نوع تعیین فاصلهگذاری بین دتکتورها، فاصلهی مرکز به مرکز آنها است. البته این نوع فاصلهگذاری، برای اتاقهایی با سقف صاف و بدون هیچ مانع فیزیکی مناسب است، که البته در ساختمانهای مدرن امروزی، کمتر با چنین شرایطی مواجه هستیم. به همین منظور توصیه میشود از ابزار نرمافزار محاسبهگر تعیین زون که توسط سازندهی تجهیزات ارائه میشود یا محاسبه دقیق بر اساس استاندارهای توصیه شده (مثل فاصله نامی 9.1 و شعاع تحت پوشش دتکتور) بهره برد.
روش فاصله گذاری استاندار دتکتور دود
معیار ثابتی برای تعیین فاصله نصب دتکتورهای دودی توسط استاندارد NFPA 72 وجود ندارد و تعریف این فاصله بیشتر به تولید کنندهی تجهیزات سپرده شده است. اما با این حال، استاندارد NFPA 72 برای دوری از بینظمی احتمالی فاصله دتکتورهای دودی را با مقدار نامی 30 فوت یعنی 9.1 متر و با حرف S نمایش میدهد. برای اطمینان بیشتر، طبق استاندار، شعاع پوششی هر دتکتور نیز برای محاسبهی فاصله میان آنها لحاظ میشود.
فاصله بین هر دو دتکتور طبق استاندار، میزان 9.1 متر است. برای محاسبهی شعاع تحت پوشش هر دتکتور دود نقطهای، فاصلهی نامی 9.1 در عدد 0.7 ضرب میشود. با انجام این ضرب، شعاع تحت پوشش دتکتور دود نقطهای، مقدار 6.4 متر میشود.
یکی از کاربردهای تعیین شعاع تحت پوشش، امکان گسترش فاصلهی خطی بین دتکتورها، برای استفاده بهینه در فضاهای تنگ مثل راهروها است. در این مرحله لازم میدانیم که انواع حسگر را از نظر مدل نصب معرفی کنیم تا معنی اصطلاحات بکار رفته، بهتر درک شود.
آشنایی با انواع مدل دتکتور برای نصب
دتکتورهای نقطهای Spot – Type Detectors
دتکتورهای نقطهای، همانطور که از نامشان مشخص است فقط یک نقطه را تحت کنترل قرار میدهند و در صورتی فعال میشوند که دود و حرارت به آن نقطه برسد. خوبی دتکتورهای نقطهای به این است که در لیست قیمت دتکتور دودی اعلام حریق، قیمت ارزانی دارند، ولی از طرفی دیگر برای اینکه کاملا کنترل محیط در دست باشد باید تعداد بیشتری از آنها، در نقاط مختلف و به تناسب بیشتری کارگذاشته شود.
دتکتورهای خطی Line-Type Detectors
دتکتورهای خطی، ردیابی قویتری نسبت به دتکتورهای نقطهای دارند. بنابراین میتوان منطقهی وسیعتری را به آنها سپرد. از آنجاییکه برای راه اندازی و نصب تعداد کمتری از حسگرهای خطی نیاز است هزینهی مقرون بصرفهتری نسبت به مدل نقطهای دارند.
دتکتورهای قابل بازنشانی Restorable Detectors
دتکتورهای بازنشانی بعد از فعال شدن، بصورت خودکار دوباره به حالت اولیه خودشان برمیگردند.
دتکتورهای غیرقابل بازنشانی Non-Restorable Detectors
دتکتورهای غیر قابل بازنشانی، دتکتورهای یکبار مصرف هستند، یعنی بعد از یک بار فعال شدن بکلی از کارا میافتند و باید آنها را تعویض کرد.
دتکتورهای آدرسپذیر Addressable Detectors
دتکتورهای آدرسپذیر در سیستمهای اعلام حریق آدرسپذیر به کار میروند.
دتکتورهای متعارف Conventional Detectors
دتکتورهای متعارف مخصوص سیستمهای اعلام حریق متعارف هستند.
اشتباه رایج در فاصلهگذاری دتکتور دود
یکی از اشتباهای رایج در نصب دتکتورهای دود، محاسبهی طول فاصله بیش از میزان استاندار 9.1 است. برای رفع این مشکل ، باید فاصلهی آنها به یکدیگر نزدیکتر شوند (حتی اگر باعث همپوشانی دتکتورها شود). به عنوان مثال، اگر به جای میزان 9.1، اندازهی 12.8 برای فاصلهی دتکتورها یا حسگرها تعریف شود، فضای خالی در بین آنها ایجاد شده که باعث ایجاد ناامنی یا نقص در نصب سیستم اعلام حریق میشود.
راهحلی مناسب برای فاصله گذاری دتکتورها
معمولا حرفهایها برای جلوگیری از نقص و ایجاد فضای ناامنِ بدون کنترل، فضای تحت پوشش هر دتکتور را به جای دایره با شعاع 9.1 از مربعی با ضلع 9.1 در نظر میگیرند. از آنجاییکه میزان فاصلهای بیش از مقدار 9.1 منطقهای نا امن ایجاد میکند، متخصصان ترجیح میدهند که شعاع تحت پوشش هر دتکتور با فاصلهی نزدیکتر، دچار همپوشانی شود تا سیستم اعلام حریق آنها فعالیتی ناموفق داشته باشد.
بایدها و نبایدها برای فاصلهگذاری دتکتورهای دود
- فاصلهی دتکتورهای دود نباید از فاصلهی استاندارد 9.1 تجاوز کند، در صورت مجاورت با دیوارها یا پارتیشنهای بلند باید با فاصلهی 4.55 متر (نصف فاصلهی استاندار 9.1) تا دیوار، نصب شوند.
- نصب دتکتورها روی سقف باید دقیقا برابر فاصلهی استاندار یا کمتر از 0.7 آن، باشد.
- راهنمای فاصلهگذاری دتکتورها که همراه محصول ارائه میشود، در واقع همان استاندارد NFPA 72 است. بنابراین اگر عددی غیر از 9.1 ارائه شد، همان عدد پیشنهادی شرکت مورد نظر باید دقیقا رعایت شود. چون تولید کننده عدد کارشناسی را با تجربه و آزمایش ارائه داده و این بسیار حائز اهمیت است.
نصب دتکتور در یک اتاق فرضی
برای ایمن کردن یک اتاق فرضی، به عرض 11.3 متر و طول 36.4 متر، طبق در نظر گرفتن استاندار 9.1 متر هشت دتکتور دود نیاز است. چون عرض اتاق بیش از 9.1 متر است، طبق قانون همپوشانی، دو دتکتور دود نیاز دارد. در طول اتاق هم، با تقسیم 36 به 9.1، باید چهار دتکتور نصب کرد.
اما همانطور که گفته شد میتوان از میزان شعاع تحت پوشش هر دتکتور نیز استفاده کرد. بنابراین طبق قاعده شعاع تحت پوشش و با رعایت قوانین، میتوان دتکتورها را در فاصلهای فراتر از میزان 9.1 نیز نصب کرد. اما به شرطی که تمام منابع احتراق در محدودهی 6.4 متری (شعاع تحت پوشش هر دتکتور)، در دید افقی هر دتکتور باشد و مساحت حفاظتی هر یک از آنها نباید بیش از 82.8 متر مربع باشد. با به کار گرفتن این روش به جای هشت دتکتور در مساحت اتاق فرضی، میتوان از شش دتکتور استفاده کرد. برای محاسبهی دقیقتر از ابزار نرمافزاری ارائه شده همراه با تجهیزات یا سایت Firealarmboo.ir/tools مراجعه کنید.
نصب دتکتور دود در راهروهای تنگ
برای این منظور یک راهرویی با طول 24 متر و عرض 3 متر در نظر بگیرید. بر طبق فاصله استاندارد 9.1 سه دتکتور با فاصله همسان در کنار یکدیگر قرار میگیرند ولی دتکتور آخری یعنی سومین دتکتور با فاصله 4.55 از دیوار نصب میشود. شعاع پوششی هر دتکتور چیزی علاوه بر همپوشانی، فراتر از مساحت راهرو هستند. (در بسیاری از موارد، به دلیل سختی دیوار قابلیت پوشش امنیتی مکانهای پشت دیوار را ندارد).
در این شرایط با در نظر گرفتن شعاع پوششی هر دتکتور، میتوان فاصلهی آنها را بیش از 9.1 در نظر گرفت، بنابراین به جای کارگذاری سه دتکتور، میتوان به نصب دو دتکتور اکتفا کرد.
دشواری نصب دتکتورها
بعد از بحث میزان فاصلهگذاری دتکتورها، مورد دیگری که در نصب دتکتورها بسیار اهمیت دارد و در برخی شرایط بسیار چالش برانگیز است مواجه شدن با سقفهای مدلدار، سقفهای کاذب غیر عایق، سقفهای نوک تیز و شیبدار که با تیر Beam و تیرچه Joists قطع شدهاند یا وجود پارتیشنها و قفسههای است که باعث لایه بندی هوا شده و مانع رد شدن و رسیدن به موقع دود به دتکتورها میشوند. درضمن علاوه بر این، وجود سیستمهای تهویهی موضعی قوی است که در تشخیص دقیق حریق، دتکتور را دچار اشتباه میکنند.
نصب دتکتور دود در سقف صاف
سادهترین نوع سقف، سقف مسطح و صاف است. سقف صاف، سقفی است که ارتفاع تیر و تیرچه از کف تا روکش سقف بیش از 10 سانتیمتر باشد. یعنی اگر دتکتوری در زیر سقف نصب شود لایهی گاز ایجاد شده به راحتی و بدون هیچ مانعی انتشار پیدا کرده و بشود که سریع آنها را تشخیص داد. البته در تعریف سقفهای مسطح برای نصب و فاصلهگذاری دتکتورهای دود نقطهای، معمولا تیرچهها را معادل تیرها تلقی میکنند.
در کل، سقفهایی که فاصله تیر و تیرچه بیش از 0.1 ارتفاع کف تا سقف باشد را سقفهای مسطح مینامند. اما گاها پیش میآید که عمق و فاصلهها کمتر و بیشتر از این میزان استاندارد را نیز جزو مجموعه سقفهای مسطح قرار دهند به این دلیل برای نصب دتکتور در سقفهای مسطح به موارد زیر توجه کنید:
سقف مسطح با تیرهایی در کمتر از عمق 10 درصد
اگر تیرها در عمق کمتر از 10 درصد ارتفاع کف از سقف قرار داشته باشند، (یعنی فاصله تیرها تا روکش سقف کم است) باز هم با یک سقف مسطح روبهرو هستید. بنابراین بهتر است دتکتورهای دود نقطهای را درست در زیر سقف یا در کنار تیرها نصب کرد. به طور کلی این نسبت عمق تیرها و تیرچهها تأثیر چندانی بر روی انتشار گاز ندارد و مانعی برای تشخیص درست دتکتورها تلقی نمیشود. فقط باید دقت داشت که طبق استاندار، فاصلهی حداکثری دتکتور تا محل وقوع حریق 0.7 برابر فاصلهی نامی/ استاندار 9.1 متر باشد.
سقف مسطح با تیرهایی در برابری یا بیشتر از عمق 10 درصد
در مواردی که ارتفاع تیرهای زیر سقف، عمقی برابر یا بیشتر از 10 درصد ارتفاع سقف داشته باشند، به تنهایی خودش یک فضای اختصاصی میشود که باید علاوه بر میزان ارتفاع تیرها، فاصلهی آنها را نیز تحت کنترل و نظارت قرار داد به این منظور قوانین خاصی را شامل میشود:
1. فاصلهی بین تیرها برابر یا بزرگتر از چهل درصد میزان ارتفاع سقف باشد:
طبق نظرات کارشناسی، اگر فاصلهی بین تیرها برابر یا بزرگتر از چهل درصد میزان ارتفاع سقف باشد، بهتر است که دتکتور دود را دقیقا در زیر سقف و بر دهانه هر یک از تیرها نصب کرد. اینگونه به راحتی حریق قابل شناسایی است.
2. عمق تیرها بیش از ده درصد و فاصله بین تیرها نیز کمتر از چهل درصد باشد:
اما در مواردی که عمق تیرها بیش از ده درصد و فاصله بین تیرها نیز کمتر از چهل درصد ارتفاع سقف باشد، در واقع با فضای بزرگ و قفسهبندی شدهای روبهرو هستیم و باید در نصب دتکتورها بسیار دقت شود. معمولا در این شرایط، باید دتکتورها را همانند سقفهای صاف به موازات تیرها و همینطور عمود بر تیرها به اندازهی نصف فاصله در سقفهای صاف قرار داد.
محل نصب مناسب دتکتورها درست در زیر سقف یا زیر تیرها است. اگر آتشسوزی در زیر این سقف صورت بگیرد، به دلیل فاصله نزدیک بهم تیرها، جریان گاز در زیر سقف کمی با مانع مواجه میشود، بنابراین بجای اینکه گازها به صورت عمودی در زیر سقف جریان پیدا کنند، بصورت موازی هدایت میشوند.
3. تیرها با فاصلهی میانی بیش از چهل درصد و عمق بیش از 10 درصد باشد:
در مواقعی که تیرها با فاصلهی میانی بیش از چهل درصد و عمق بیش از 10 درصد از ارتفاع کف تا سقف قرار دارند باید در هر فضای خالی مابین تیرها، یک دتکتور نصب شود. در غیر اینصورت، زمان هشدار حریق با تأخیر روبهرو میشود. بر اساس یک اصل پذیرفته شده، ستون دود ناشی از حریق در محدودهی 22 درجهای در حال نوسان است.
(قطر ستون حریق حدودا 22 درجه است) بنابراین وقتی آتشسوزی در زیر این سقف اتفاق بیافتد، به دلیل اینکه فاصلهی تیرها بیشتر از 40 درصد ارتفاع کف تا سقف است، امکان دارد که کل ستون دود فقط فضای مابین دو ستون را اشغال کند، و انتشار جریان دود به صورت عمودی با تأخیر روبهرو شود و زمانی دتکتورهای مجاور اعلام هشدار میکنند که کل فضا از دود پر شده و دیگر کنترل حریق کاملا دشوار میشود.
سقف مسطح از نوع وافل
نصب دتکتور دود در سقفهای وافل (سقفهایی که از تیرهای متقاطع درست شدهاند) نیازمند رعایت موارد زیر است:
- اگر همانند سقفهای مسطح، فاصله تیرها کمتر از 10 درصد باشد، نیاز است که دتکتورهای نقطهای را در زیر سقف و یا در پایین تیرها نصب کرد.
- در صورتیکه ارتفاع تیرها برابر یا بیش از ده درصد ارتفاع کف تا سقف باشد، نیاز است که دتکتورها را همانند سقفهای صاف به موازات تیرها و همینطور عمود بر تیرها به اندازهی نصف فاصله در سقفهای صاف قرار داد.
نصب دتکتور در راهروهای تنگ
نصب دتکتور در راهروهای تنگ با تیر و تیرچههای عمود بر طول مسیر، باید مشابه فاصلهگذاری سقفهای مسطح انجام شود. جایگاه دتکتورها نیز بهتر است که دقیقا در زیر سقف، دیوارها یا زیر تیرها باشد.
نصب دتکتور در اتاقهای کوچک
برای نصب دتکتور در اتاقهای 84 متر مربع نیز از همان قوانین فاصلهگذاری سقفهای مسطح استفاده میشود. جایگاه نصب دتکتورها نیز بهتر است درست در زیر سقف و تیرها باشد.
نصب دتکتور دودی در سقفهای شیبدار
نصب دتکتور در سقفهای شیبدار با تیرهای موازی، دقت خاصی را میطلبد و باید موارد زیادی را برآورد کرد:
- بهترین جایگاه پیشنهادی برای دتکتورهای دود نقطهای، دقیقا زیر سقف و بین دهانه تیرها است.
- ابتدا باید ارتفاع سقف را با به دست آوردن میانگین سقف شیبدار به دست آورد که بر اساس آن دتکتورها را در فاصلهی مناسبی نصب کرد.
- دتکتورها باید بصورت افقی در طول سقف شیبدار نصب شوند.
- تیرها به عنوان موانع انتشار گاز، محل مهمی برای فاصلهگذاری دتکتورها به حساب میآیند. به همین دلیل همیشه توصیه میشود که دتکتورها در بین دهانه تیرها و موازی با آنها نصب شوند.
- نصابان به موضوع عمق تیرها باید بسیار اهمیت بدهند. در صورتیکه ارتفاع آنها حدود 10 درصد یا کمتر از ارتفاع کف تا سقف باشد، فاصلهگذاری دتکتورهای دود نقطهای، در راستای عمود بر تیرها (همانند روشی که در سقف مسطح انجام میشد) صورت میگیرد.
نصب دتکتور دود در سقف شیبدار با تیرهایی با عمق بیش از 10 درصد ارتفاع
اگر عمق تیرها بیش از 10 درصد و فاصلهی بین تیرها بیش از 40 درصد ارتفاع کف از سقف باشد، برای داشتن یک سیستم ایمنی فعال، باید هر دتکتور در دهانه هر تیر نصب شود. اما اگر فاصله تیرها کمتر از 40 درصد باشد، دقت کنید که فاصلهگذاری آنها بیش از 50 درصد از عرفی که در سقفهای مسطح مجاز است، نباشد. بنابراین الزامی ندارد که دتکتورها همانند مورد قبلی حتما در هر دهانه تیر نصب شوند.
نصب دتکتور دودی در سقفهای شیبدار با تیرهای عمودی
چیزیکه همیشه در نصب دتکتور حائز اهمیت است، قرار گرفتن آن در کمترین فاصله به فضای اصلی است. بنابراین بهتر است که دتکتورهای نقطهای دقیقا در زیر تیرها نصب شوند. بعد از اینکه ارتفاع سقف با اندازهگیری ارتفاع میانگین به دست آورده میشود باید فاصلهگذاری دتکتورها بصورت افقی انجام شود.
معمولا فاصلهگذاری دتکتورها در بین دهانهی تیرها و موازی با آنها صورت میگیرد. اگر ارتفاع تیرها برابر یا کمتر از 10 درصد ارتفاع سقف باشد، فاصلهگذاری دقیقا مشابه فاصلهگذاری سقف مسطح انجام میشود، اما اگر فاصله تیرها بیش از 10 درصد از ارتفاع سقف باشد، فاصلهی بین دتکتورها نباید بیشتر از 50 درصد فاصلهگذاری در سقفهای مسطح باشد.
نصب دتکتور دود در سقفهای شیبدار با تیرهای متقاطع
ارتفاع سقف را با اندازهگیری میانگین سقف شیبدار محاسبه کرده و فاصلهگذاری دتکتورها را به صورت افقی در طول سقف انجام میدهیم. همانطور که در موارد قبلی نیز توصیه شد، دتکتورها دقیقا در زیر تیرها نصب میشوند. اما نکاتی که باید در تیرهای با عمق بیش از 10 درصد رعایت کرد:
- باید دقت داشت تیرهایی که بین دتکتورها قرار میگیرند نباید از سه عدد، تجاوز کنند.
- فاصلهی بین دتکتورها از آنچه که به طور معمول و استاندارد در سطوح مسطح استفاده میشد، بیشتر نشود.
نصب دتکتور دود در سقفهای شیبدار اگر ارتفاع تیرها بیش از 10 درصد ارتفاع سقف باشد:
- نباید بیش از دو تیر بین دتکتورها فاصله بیاندازد.
- فاصلهی بین دتکتورها نباید بیش از پنجاه درصد فاصلهگذاری سقفهای مسطح باشد.
- بهترین جایگاه دتکتورها، زیر تیرهای عمودی و مرکز دهانهی تیر است.
در صورتیکه سقفهای شیبدار دارای تیرچه هستند، بهتر است که دتکتورها در زیر تیرچهها جاساز شوند. چون به دلیل فاصلهی کم بین تیرچهها، دود در کمترین زمان ممکن در معرض دتکتورها قرار میگیرد.
نصب دتکتورها در پارتیشنها
بر اساس یک اصل کلی، هر شیئی که در عمق 10 درصدی فاصله کف تا سقف باشد، مانع جریان سریع دود و گازهای داغ زیر سقف میشود. این مانع میتواند پارتیشن، دیوار یا هر نوع وسیلهی بزرگ دیگری باشد که سد راه جریان دود به دتکتور میشود و برای آن مثل این میماند که اتاق را به چند بخش تقسیم کردهاند.
تأثیر لایه بندی هوا در نصب دتکتور دود
لایه بندی هوا، مثل وجود گازهای گلخانهای در روزهای سرد زمستانی که باعث وارونگی هوا شده و باعث گرم شدن و آلوده شدن هوا میشود، یکی از مواردی است که سدی قوی برای جریان سریع دود به دتکتورها میشود. سه حالت کلی برای تقویت لایههای هوا وجود دارد:
- وجود عایقبندی ضعیف در زیر سقف، که در اثر تابش خورشید لایهای از هوای گرم را در زیر سقف ایجاد کرده و هوای سردتر، هوای گرم را زیر سقف لایهبندی میکند.
- برعکس مورد اول، اگر هوای سرد زیر سقف با وجود هوای بیرون سردتر شده باشد، هوای گرم نیز به محض رسیدن به آن، سرد شده و لایهای قویتری میسازند.
- وجود سیستم تهویه است، که لایههای هوای گرم و سرد مصنوعی میسازند، این لایهها جریان دود به دتکتورها را مختل میکنند.
تأثیر سقفهای عایق بندی نشده در استقرار اسموک دتکتورها
سقفهای عایقبندی نشده نیز مشکلات خاص خودشان را دارند. البته این مشکل بیشتر در روزهای آفتابی اتفاق میافتد. به این صورت که با گرم شدن بیشتر، لایهبندی هوا صورت میگیرد. بنابراین باید بر طبق توصیههای سازنده، مطمئن شویم که چنین مواردی، جزو موانع تشخیص حریق به حساب نیایند.
تأثیر سقفهای نوکتیز یا شیبدار در نصب دتکتور دود
لایهبندی هوا در سقفهای نوکتیز و شیبدار متداول است. به این منظور، بسیاری از کارشناسان توصیه میکنند که فاصلهگذاری دتکتورها را از نوک بام یا سقف شروع کرده و بعد با استفاده از اندازهگیری افقی، دتکتورها را طول سقفهای شیبدار نصب کنند.
خرید انواع دتکتورهای اعلام حریق از مرکز اعلام حریق آرات
امیدواریم مطلبی که درباره نصب و استقرار دتکتورهای دودی اعلام حریق برای شما ارائه کردیم برایتان مفید بوده باشد. میتوانید در مطلبی دیگر راجع به نصب سیستم اعلام حریق بخوانید. اگر در جریان تجهیز پروژههایتان نیاز به خرید ادوات و تجهیزات اعلام حریق داشتید، میتوانید با مشاوران مرکز اعلام حریق تماس بگیرید و یا به سایت ما مراجعه کنید. برای مشاهدهی جدیدترین لیست قیمت اعلام حریق ایرانی به این صفحه مراجعه کنید. مرکز آرات برای تمامی همکاران فعال در زمینه نصب و فروش تجهیزات سیستمهای اعلام حریق تخفیفهای حجمی خوب ارائه میکند. با شماره ۴۲۵ ۰۱۴۹ ۰۹۱۲ در تماس باشید.
