امروزه، راهاندازی یک شرکت یا باز کردن یک مغازه، کارخانه و تاسیسات اصلاً کار آسانی نیست. وقتی اموال تجاری با ارزشی دارید، باید از آنها مراقبت کنید. دلیل آن خطرات زیادی است که ممکن است آنها را تهدید کند. سیستم اطفا حریق یکی از وسایلی است که میتواند برای محافظت از این ساختمانها کاربردی باشد. این سیستم از دستگاههای مختلف با اندازههای گوناگون تشکیل شده است. هدف اصلی سیستم اطفا حریق مهار کردن آتش و به حداقل رساندن خسارات وارده به اموال و جان ساکنان ساختمان است. دو نوع سیستم اطفا حریق اتوماتیک و دستی وجود دارد که در این مطلب به معرفی سیستم اطفا حریق دستی میپردازیم.
سیستم اطفا حریق دستی چیست؟
سیستم اطفا حریق دستی، مجموعهای از تجهیزات و ابزارهایی است که برای مقابله با آتشسوزی به دخالت مستقیم انسان نیاز دارند. این سیستمها در واقع نخستین و سریعترین خط دفاعی در برابر گسترش حریق محسوب میشوند و به گونهای طراحی شدهاند که افراد حاضر در محل بتوانند قبل از رسیدن نیروهای آتشنشانی، آتش را مهار یا کنترل کنند. عملکرد صحیح این سیستمها مستلزم آموزش کاربران و دسترسی آسان به تجهیزات است. انواع اصلی سیستمهای اطفا حریق دستی شامل کپسول آتشنشانی، جعبه آتشنشانی و هوزریل میباشند که هر یک متناسب با نوع حریق و محل استفاده، کاربرد خاص خود را دارند
(سیستمهای اطفا حریق فقط با آب کار نمیکنند. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحههای سیستم اطفا حریق گازی و سیستم اطفای حریق فوم مراجعه کنید.)

انواع خاموش کننده های دستی
برای مثال، آتش نشانها برای فرونشاندن آتش چوب، کاغذ و منسوجات از موادی مثل آب، پودر ABC و مواد شیمیایی خیس استفاده میکنند. برای مواد قابل اشتعال متفاوت، مواد مهار آتش هم مختلف خواهد بود. محصولات اطفا حریق دستی بسته به نوع آتش و طبقه بندی مواد اشتعال متفاوت هستند که ما در ادامه بیشتر در مورد آنها توضیح خواهیم داد.
کپسول آتشنشانی (Fire Extinguisher)
کپسول آتشنشانی متداولترین و در دسترسترین ابزار اطفای حریق است. این کپسولها بسته به نوع ماده اطفاکننده درون خود، برای خاموش کردن آتشهای مختلف بهکار میروند:
- کپسول پودری و گازی: مناسب برای آتشهای ناشی از برق، مواد جامد و مایعات قابل اشتعال
- کپسول آبی: مخصوص آتشسوزی مواد جامد مانند چوب و کاغذ
- کپسول فومی: برای خاموش کردن مایعات قابل اشتعال مانند بنزین و روغن
- کپسول گاز CO₂ یا هالوژنه: مناسب فضاهای حساس مثل اتاق سرور و تجهیزات الکترونیکی
جعبه آتشنشانی (Fire Hose Cabinet)
جعبه آتشنشانی نوعی سامانه اطفا دستی است که معمولاً روی دیوار نصب میشود و شامل شیلنگ
برزنتی
یا لاستیکی، نازل پاشش آب و شیر کنترل است. این جعبهها به شبکه لولهکشی آب ساختمان متصلاند
و
امکان اطفای آتش در مقیاس بزرگتر از کپسول را فراهم میکنند.
کاربرد آن در ساختمانهای بزرگ، مجتمعهای تجاری و فضاهای صنعتی متداول است.
هوزریل (Hose Reel)
هوزریل شامل یک قرقره با شیلنگ نیمهسخت است که آب به طور دائم در آن جریان دارد.
این وسیله برای آتشهای کوچک تا متوسط کاربرد دارد و به دلیل کاربری آسان،
در ساختمانهای اداری، مراکز خرید و مدارس نصب میشود.
با باز کردن شیر هوزریل، جریان آب بلافاصله برقرار میشود و نیازی به نصب یا
آمادهسازی اضافی نیست.
(در سیستم اعلام حریق ساختمان آژیر اعلام حریق و آژیر فلاشر اعلام حریق نقشی اساسی را در مطلع ساختن ساکنان ساختمان از وجود آتش را ایفا میکنند. برای دانستن انواع آژیرهای اعلام حریق به صفحه مربوطه مراجعه کنید.)

1. کپسول آتش نشانی
همانطور که قبلاً گفتیم، کپسولها معمولترین نوع خاموش کننده دستی هستند. با این وجود، فقط یک نوع خاموش کننده دستی یا کپسول وجود ندارد. آتش نشانها بر طبق نوع آتش سوزی و مواد قابل اشتعال کپسولها را طبقهبندی میکنند. این به این خاطر است که کارکرد کپسولها برای مواد قابل اشتعال گوناگون به کار میروند. برای همین، کپسولها همه در یک دسته قرار نخواهند گرفت.
انواع کپسول اتش نشانی
کپسولهای آتش نشانی انواع زیادی دارند و کاربردهایشان مختلف است. برای اطلاع بیشتر از انواع تجهیزات سیستم اطفا حریق دستی میتوانید با کارشناسان اعلام حریق آرات در نمایندگیهای فروش یا وبسایت اعلام حریق آرات تماس بگیرید.
(تجهیزات اطفا حریق مثل اسپرینکلر میتوانند به سرعت آتش درون ساختمان را مهار کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه مربوطه مراجعه کنید.)

2.کپسول آتش نشانی با خاموش کننده پودری
خاموش کنندههای پودری یکی از تجهیزات سیستم اطفا حریق دستی هستند. آنها به دو دسته خاموش کننده شیمیایی خشک و تر تقسیم میشوند. دلیل دسته بندی خاموش کنندههای دستی این است که این خاموش کنندهها برای مواد قابل اشتعال مختلف به کار گرفته میشوند. برای مثال، یک کپسول شیمیایی خشک برای مهار آتش فلزات نوع D استفاده میشود.
از سوی دیگر، کپسول شیمیایی تر برای مهار آتش مواد غیر فلزی در دستههای A، B و C استفاده میشود. بنابراین، هر کدام از کپسولهای آتش نشانی پودری شیمیایی خشک و تر کارکردهای مخصوص خود را دارند.
(میدانید اسپرینکلرها چطور آب بهشان میرسد؟ از طریق مخزن آب و لولههای آتش نشانی! بنابراین، لوله آتش نشانی و مخزن آب آتش نشانی بخشهای مهمی در آبرسانی به دستگاه اطفا حریق است. به صفحههای مربوطه مراجعه کنید تا بیشتر در مورد آنها بدانید.)

(نصب یک سیستم اطفا حریق اصول و قواعد خاصی دارد که تنها توسط یک مجری سیستم اطفا حریق کاربلد امکان پذیر است.)
موارد استفاده از خاموش کنندههای دستی پودری
شما میتوانید از خاموش کنندهها در خانهها، آپارتمانها، ساختمانهای تجاری، کارگاهها و کارخانهها استفاده کنید. دلیل این نوع کاربرد این است که خاموش کنندههای پودری برای انواع زیادی از مصالح فلزی، مایعات، گازها و وسایل برقی قابل استفاده هستند. برای استفاده از این نوع از تجهیزات سیستم اطفاء حریق دستی، آتش نشانها با توجه به میزان آتشسوزی و نوع ماده قابل اشتعال، وزن مورد نیاز پودر برای کپسول را تعیین میکنند.
تعیین پودر لازم برای کپسول سیستم اطفا حریق دستی مسئله مهمی است، چون کارکرد پاشیدن پودر فرونشاندن آتش است. در نتیجه، کارشناسان ایمنی آتش باید به این مسئله و موارد دیگر توجه کنند که ما در ادامه برایتان توضیح خواهیم داد.
یکی از انواع خاموش کننده های دستی، کپسولهای پودری هستند. این خاموش کنندهها با پودر خاموش کننده آتش کار میکنند و کارشناسان ایمنی آتش میزان لازم پودر برای این کپسولها را تعیین میکنند. برای اطلاع از لیست قیمت کپسولهای پودری میتوانید به سایت اعلام حریق آرات مراجعه کنید.
(یکی از کارکردهای مهم سیستم اعلام حریق آگاهی سریع از وجود آتش سوزی است. چراغ ریموت اعلام حریق به سیستم اعلام حریق سیگنال وجود آتش سوزی را ارسال میکند. برای کسب اطلاعا بیشتر به صفحه مربوطه مراجعه کنید.)

عوامل مهم در تعیین میزان پودر در کپسول اطفاء حریق
کارشناسان حریق در تعیین پودر لازم برای کپسولهای آتش نشانی سیستم اطفا حریق دستی چند عامل را در نظر میگیرند. آنها در مرحله اول یک برآورد تخصصی از شدت آتش و سرعت گسترش آن را انجام میدهند. سپس، آنها نقشه ساختمان و مکان استقرار کپسولها را بررسی میکنند. بعد از آن، آنها دانسیته حریق را برای آگاهی از بار آن تعیین کنند. بعد از محاسبه بار حریق نوبت به محاسبه مساحت ناحیه آتشسوزی میرسد. در قدم بعدی، کارشناسان با توجه به میزان خطر آتش مکان آتش سوزی در ساختمان را تعیین میکنند.
(پنل اعلام حریق، هسته مرکزی سیستم اعلام حریق در ساختمان شما است. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه مربوطه مراجعه کنید.)

محاسبه میزان کلی پودر کپسول چطور صورت میگیرد؟
در مرحله بعدی، نوبت به حساب کردن یک میزان کلی برای پودر کپسول میرسد. کارشناسان این میزان را با با ضرب کردن سطح حریق در فاکتور خاموش کننده به دست میآورند. سپس، آنها با توجه به کیفیت بار حریق، درجه خطرناکی و سرعت گسترش آن میزان پودر قابل مصرف و فاکتور خاموش کننده را محاسبه میکنند.
در نهایت، کارشناسان نوع دستگاه خاموش کننده و تعداد مورد نیاز آن را محاسبه خواهند کرد. بر طبق نظر کارشناسان، در هر ساختمانی حداقل فاصلهای که افراد میتوانند به کپسول داشته باشند باید دورتر از ۳۰ متر باشد.
کارشناسان ایمنی آتش عوامل مختلفی را برای محاسبه پودر مورد نیاز خاموش کننده دستی در نظر میگیرند. اگر مایل به خرید خاموش کنندههای دستی یا انواع تجهیزات سیستم اطفا حریق دستی هستید، میتوانید به نمایندگی فروش گروه اعلام حریق آرات مراجعه کنید.
(آیا میدانید سیستم اعلام حریق چه نقش مهمی در تجهیزات اطفاء حریق ساختمان دارد؟ به صفحههای سیستم اعلام حریق متعارف، سیستم اعلام حریق آدرسپذیر و سیستم اعلام حریق وایرلس مراجعه کنید تا بیشتر در مورد این سیستم بدانید.)

3. کپسول آتش نشانی با خاموش کننده co2
کپسول آتش نشانی co۲ برای مهار کردن آتش برای مواد مایع کار میکند. برای مثال، فرض کنید که مایعاتی مثل روغن و لوازم برقی دچار آتش سوزی شدهاند. در این مواقع، بهترین راه برای خاموش کردن آتش آنها استفاده از خاموش کننده co2 دستی است. کارکردهای اصلی این سیستم اطفا حریق دستی با گاز کربن دی اکسید است. در نتیجه، برای گاز این کپسولها کارشناسان مهار آتش باید تخمینی از حجم آتش و میزان گاز مورد نیاز برای آن را برآورد میکنند.
قیمت وخرید کپسول آتش نشانی گازی CO2
(آیا میدانید چگونه سیستم اعلام حریق از وجود آتش سوزی در ساختمان مطلع و آن را به ساکنان اطلاع میدهد؟ با انواع دتکتور شعله، دتکتور دود، دتکتور گازی، دتکتور حرارتی و دتکتور ترکیبی. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحههای مربوطه مراجعه کنید.)

متخصصان ایمنی آتش چگونه میزان گاز مورد نیاز برای کپسول دستی co2 را تعیین میکنند؟
این فرآیند خیلی شبیه به مراحل تعیین پودر مورد نیاز برای سیستم اطفا حریق دستی است. در مرحله اول، کارشناسان ایمنی آتش دانستیه آتش را محاسبه میکنند تا از میزان بار حریق مطلع شوند. در مرحله دوم، آنها مساحت ناحیه آتش سوزی را محاسبه خواهند کرد. سپس، آنها از لحاظ میزان خطر آتش سوزی، مکان آتش سوزی را بررسی میکنند. در مرحله بعدی، آنها با برآورد کردن حجم آتش با توجه به بار حریق و سرعت گسترش آن است.
(بعد از این که سیستم اعلام حریق از وحود آتش سوزی مطلع شد، چطور میتوان ساکنان ساختمان را از وجود آتش مطلع ساخت؟ به صفحهی شستی اعلام حریق مراجعه کنید تا بیشتر در این مورد بدانید.)

تخمین میزان کلی گاز کربن دی اکسید برای خاموش کننده دستی
بعد از آن، کارشناس ایمنی آتش یک برآورد کلی از گاز مورد نیاز برای کپسول را محاسبه میکند. این میزان از ضرب کردن حجم آتشسوزی احتمالی در فاکتور خاموش کنندگی به دست میآید. فاکتور خاموش کنندگی حریق در این سیستم اطفا حریق دستی هم به ازای هر مترمکعب بین عدد ۰.۶۸ تا ۱.۵ کیلوگرم محاسبه میشود. همچنین، بنابر عقیده کارشناسان، فاصله دسترسی افراد در یک ساختمان تا کپسول خاموش کننده با گاز co2 نباید بیشتر از ۳۰ متر باشد.
کپسول آتش نشانی کربن دی اکسید از گاز co2 برای مهار کردن آتش استفاده میکند. این نوع خاموش کننده بیشتر برای خاموش کردن آتش مایعات و لوازم برقی بکار گرفته میشود. برای اطلاع از قیمت خاموش کنندههای co2 میتوانید به سایت گروه اعلام حریق آرات و بخش لیست قیمت آن مراجعه کنید.

4. کپسول آتش نشانی با خاموش کننده دستی فوم
کپسول یا خاموش کننده فومی با فوم یا کف کار میکند. این خاموش کننده برای خاموش کردن آتش برای مایعات به کار میرود. کپسول فومی با انتشار فوم یا کف مخصوص اجازه نمیدهد که اکسیژن به مایع در حالت اشتعال برسد. از این رو، آتش خاموش خواهد شد.
قیمت و خرید کپسول آتش نشانی فومی
در زمان استفاده از خاموش کننده دستی فومی، حتماً اطمینان حاصل کنید که فوم یا کف شما روی مایع در حال اشتعال کاملاً پهن شده است. به این صورت، شما مطمئن میشوید که اکسیژن به مایع در حال آتش نمیرسد.
(اگر در ساختمانی هستید که آتش سوزی در آن رخ داده، باید سریعاٌ از آن خارج شوید و نمیدانید چطور باید این کار را انجام دهید. در این مواقع چراغ اضطراری اعلام حریق و علائم راهنما اعلام حریق میتواند کمک خوبی باشد. به صفحه مربوطه مراجعه کنید تا بیشتر در این مورد بدانید.)

میزان فوم مورد نیاز برای کپسول فومی
هدف اصلی کپسول فومی جلوگیری از رساندن اکسیژن به آتش است. از اینرو، کارشناسان بنابر این کار کرد، میزان فوم لازم برای کپسول را محاسبه خواهند کرد. روش محاسبه به این صورت است که کارشناس ایمنی آتش اول سطح حریق را تعیین میکند. سپس، کارشناسان با استفاده از فرمول V=A/X*K*100 حجم کف را برای این سیستم اطفا حریق دستی محاسبه میکنند.
در این فرمول V نشان دهنده میزان محلول کف لازم برای کپسول است و بنابر معیار لیتر سنجیده میشود. A سطح احتمالی آتش سوزی را نشان میدهد که با معیار متر مربع ارزیابی میشود. X هم نسبت گسترش فوم یا کف (LOW E*P>20،High E*P>200) را نشان میدهد. متغیر K هم ضریب ثابت تاثیر کف یا فوم است که میزان آن معمولاً بین ۱ تا ۱.۵ است.
کپسولهای فومی از کف یا فوم برای مهار آتش استفاده میکنند. این نوع خاموش کنندههای دستی برای فرونشاندن آتش مایعات بکار گرفته میشوند. اگر مایل به خرید کپسولهای فومی هستید میتوانید به سایت گروه اعلام حریق آرات مراجعه کنید. آرات در زمینه فروش عمده وسایل اعلام و اطفا حریق فعالیت میکند و میتواند پاسخگوی سوالات شما در این زمینه باشد.

نحوه عملکرد کپسول فومی
درون کپسول، محلولی از آب و ماده کفزا (معمولاً AFFF – Aqueous Film Forming Foam) وجود دارد. هنگام استفاده، این محلول با فشار گاز ازت یا CO₂ به بیرون پاشیده شده و در تماس با هوا به صورت فوم متورم میشود. فوم بهسرعت سطح مایع را میپوشاند و با حذف اکسیژن، فرآیند سوختن را متوقف میسازد.
موارد کاربرد کپسول فومی
- پمپبنزینها و جایگاههای سوخت
- کارگاههای رنگ و روغن
- انبار مایعات و حلالهای اشتعالزا
- کارخانههای شیمیایی و پتروشیمی
- پارکینگها و محیطهای صنعتی
ویژگیها و مزایای کپسول فومی
- توانایی اطفای سریع آتشهای کلاس A و B (مواد جامد و مایعات قابل اشتعال)
- جلوگیری از بازگشت شعله پس از خاموشی
- خنککنندگی بالا به دلیل وجود آب در ترکیب فوم
- ایمنی بیشتر نسبت به کپسولهای پودری در فضاهای بسته
نکات ایمنی در استفاده از کپسول فومی
- هرگز برای آتشسوزیهای الکتریکی استفاده نکنید، زیرا آب موجود در فوم رسانا است.
- در دماهای زیر صفر، محلول فوم ممکن است یخ بزند؛ در محیطهای سرد بهتر است از نوع مخصوص ضدیخ استفاده شود.
- پس از هر بار استفاده، شارژ مجدد توسط متخصص الزامی است.
5. کپسولهای خاموش کننده آبی
کاربرد خاموش کنندههای دستی آبی خیلی گسترده نیست. بیشتر از این کپسولها برای موارد آتشسوزی محدود و مواد قابل اشتعالی مثل چوب و کاغذ استفاده میشود. اگر این کپسولها را میخواهید تهیه کنید، حواستان باشد که هیچ وقت نباید از آنها برای مهار آتش لوازم برقی و روغن استفاده کنید. همچنین، دقت کنید که آنها را در دماهای خاصی قرار ندهید.
در واقع، یکی از دشواریهای استفاده از این کپسولها در سیستم اطفا حریق دستی این است که آنها زود یخ میزنند. برای مثال، اگر شما کپسولهای آبی را در دمای محیطی کمتر از ۴ درجه سانتی گراد قرار دهید، احتمال یخ زدن آنها زیاد است. این خاموش کنندههای دستی آبی برای اعمال فشار در کپسولشان از گاز کربن دی اکسید و نیتروژن در کارتریج خود استفاده میکنند.
موارد استفاده از کپسولهای آبی برای مهار آتش محدود است. همچنین، نمیتوان آنها را در دمای کمتر از 4 درجه سانتی گراد قرار داد. اگر مایل به اطلاع از قیمت خاموش کنندههای آبی هستید، میتوانید به نمایندگیهای فروش آرات یا سایت گروه اعلام حریق آرات مراجعه و از لیست قیمت وسایل اعلام و اطفا حریق بازدید کنید.

نحوه عملکرد کپسول آتشنشانی آبی
کپسول آبی حاوی آب فشرده یا محلول آب و مواد شیمیایی خنککننده است.
هنگام فعالسازی، آب با فشار گاز ازت یا هوای فشرده از نازل خارج شده و به سمت منبع آتش پاشیده میشود. این آب با جذب حرارت زیاد، باعث کاهش دمای سوخت و قطع مثلث آتش (حرارت) میگردد.
موارد کاربرد کپسول آبی
- ادارات و ساختمانهای اداری
- مدارس، منازل و فضاهای مسکونی
- انبارهای چوب، کاغذ و منسوجات
- کارگاههای تولید مبلمان یا کارتن
6. کپسول بیورسال
اگر دنبال یک کپسول برای مهار آتش مواد جامد میگردید که استفادهاش برای محیط زیست ضرر نداشته باشد کپسول بیورسال انتخاب خوبی است. این خاموش کننده در سیستم اطفا حریق دستی علاوه بر مهار آتش موادی مثل کاغذ، پارچه، پلاستیک و چوب، میتواند آتش مایعات قابل اشتعال مثل روغن، گازوئیل و تینر را هم خاموش کند. کپسولهای بیورسال چند خصوصیت دارند که آنها را ویژه میکنند.
برای مثال، میزان فرسایش و خوردگی کپسولهای بیورسال پایین است و شعله آتش به آنها باز نمیگردد. خاموش کنندههای دستی بیورسال برای مهار و خاموش کردن آتش با گستردگی بالا کارایی زیادی دارند. همچنین، شما میتوانید از آنها برای خاموش کردن چهار عنصر گسترش آتش که اکسیژن، حرارت، منابع سوخت و واکنشهای شیمیایی هستند استفاده کنید.
کپسولهای بیورسال خاموش کنندههایی بیضرر برای محیط زیست هستند که برای فرونشاندن آتش مواد جامد و برخی از مایعات بکار میروند. برای خرید خاموش کنندههای بیورسال، شما میتوانید از سایت گروه اعلام حریق آرات مراجعه کنید.
(در زمان آتش سوزی یک سیستم ایمنی در برابر آتش کارآمد سعی میکند از سرایت آتش به مناطق دیگر جلوگری کند. نصب درب ضد حریق یک راه مؤثر برای این کار است. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه مربوطه مراجعه کنید.)

نحوه عملکرد کپسول بیورسال
عملکرد این کپسول بر اساس فناوری شکستن پیوند میان سوخت، اکسیژن و حرارت (مثلث آتش) است.
مایع بیورسال هنگام پاشش روی آتش، باعث:
- ایجاد لایهای نازک و خنککننده بر سطح سوخت،
- قطع واکنش شیمیایی احتراق،
- و جذب دما و بخارات اشتعالزا
میشود. در نتیجه، شعله بلافاصله خاموش شده و خطر اشتعال مجدد نیز وجود ندارد.
موارد کاربرد کپسول بیورسال
کپسول بیورسال بهدلیل سازگاری بالا با انواع مواد سوختی، در محیطهای متنوعی قابل استفاده است:
- ساختمانهای اداری و تجاری
- مراکز صنعتی و کارخانجات
- پمپبنزینها و انبار سوخت
- تجهیزات حساس مانند اتاق سرور و تابلو برق
- محیطهای بسته با حضور انسان (به دلیل غیرسمی بودن)
7. کپسول آتش نشانی هالوژنه
در یک قرن گذشته از کپسول آتش نشانی هالوژنه استفاده زیادی میشد. اما بررسی ترکیبات هالوژنی ۲۴۰۲، 1211 و ۱۳۰۱ در این کپسولها مشخص کرد که استفاده آنها به لایه اوزون آسیب میرساند. برای همین، کاربرد کپسول آتش نشانی هالوژنه در سال ۱۹۹۴ ممنوع شد. پیش از این، کپسولهای هالوژنه برای فرونشاندن آتش برای مایعات و گازهای قابل اشتعال استفاده میشدند.
مزیت استفاده از این تجهیزات سیستم اطفا حریق دستی، بیضرر بودن آنها برای وسایل برقی بود. امروزه، به جای ترکیبات هالوژنی در کپسولها از مواد دیگری مثل هالوتونها و FE-36 استفاده میشود. این مواد جایگزینی برای هالوژن در خاموش کنندهها هستند و به محیط زیست آسیب نمیرسانند.
خاموش کنندههای هالوژنه برای خاموش کردن آتش مایعات و گازها استفاده میشوند. برای اطلاع از قیمت کپسول آتش نشانی هالوژنه به سایت گروه اعلام حریق آرات و لیست قیمت آن مراجعه کنید.

کپسول آتش نشانی هالوژنه بر اساس رنگ نوار
اگر شما خاموش کنندههای دستی را دیده باشید، پس میدانید که رنگ بدنه آنها قرمز است. شاید شما فکر کنید که این کپسولها برای خاموش کردن آتش همه مواد به کار میروند. اما این طور نیست. بر روی بدنه این کپسولها یک نوار با رنگهای مختلف وجود دارد که این نوار مشخص میکند که درون کپسولها چه نوع مواد مهار آتش وجود دارد و این مواد برای چه کاربردی استفاده میشوند.
کپسول با نوار قرمز:
- کپسول آبی هستند. (نیاز به بازبینی: رنگ نوار و نوع کپسول ممکن است جابجا نوشته شده باشد)
- کپسول با نوار آبی:
- خاموشکننده ABC
- مناسب برای مهار آتش مواد قابل اشتعال نوع A (جامدات)، B (مایعات) و C (گازها)
- کپسول با نوار کرم:
- خاموشکننده فومی
- مناسب برای خاموشکردن آتش مایعات قابل اشتعال
- مورد استفاده در کارخانهها و پمپ بنزینها

- نوار مشکی:
- حاوی گاز کربن دیاکسید (CO₂)
- مناسب برای خاموشکردن آتش وسایل برقی و مایعات اشتعالپذیر
- نوار سبز:
- در گذشته جزو خاموشکنندههای هالوژنه بوده
- برای مهار آتش مواد قابل اشتعال نوع B بهکار میرفته
- امروزه به جای هالوژن از مواد دیگری در آن استفاده میشود
- نوار زرد:
- ویژه مهار آتش مواد شیمیایی، چربیها و روغنهای خوراکی
- کاربرد اصلی در آشپزخانههای صنعتی
(انتخاب کردن اتصلات و اجزای دستگاههای اطفا حریق با کیفیت به اندازه خود دستگاه اطفا حریق مهم است. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحههای شیر سیامی، پرشر سوئیچ و فلومتر مراجعه کنید.)

2. جعبههای آتش نشانی
جعبه آتش نشانی یک نوع جعبه و محفظه فلزی است که در آن لوازم اطفاء حریق گذاشته میشود. برای مثال، در هر ساختمان کپسول و لوازم آتش نشانی در جعبه آتش نشانی قرار داده میشوند تا به سرعت بتوان به این وسایل دسترسی داشت. جعبههای آتش نشانی یکی از محصولات اطفاء حریق دستی محسوب میشوند. نحوه عملکرد آنها غیر خودکار است و بدون مدیریت انسانی نمیتوان از آنها استفاده کرد.
جعبههای آتش نشانی محفظههایی فلزی برای نگهداری از وسایل اعلام و سیستم اطفا حریق دستی هستند. برای خرید جعبههای آتش نشانی میتوانید به نمایندگی فروش گروه اعلام حریق آرات یا وبسایت آن مراجعه کنید.

جعبه آتشنشانی یکی از تجهیزات اصلی سیستم اطفای حریق دستی است که به منظور دسترسی سریع به وسایل اطفای حریق مانند شیلنگ، نازل، و شیر آتشنشانی طراحی میشود. این جعبهها معمولاً در دیوارهای راهروها، پارکینگها و فضاهای عمومی نصب میشوند تا در زمان آتشسوزی بتوان به سرعت عملیات اطفا را آغاز کرد.
جعبههای آتشنشانی از نظر محل نصب، نوع شیلنگ، و کاربرد به انواع مختلفی تقسیم میشوند که در ادامه با هرکدام آشنا میشویم.
انواع جعبه آتشنشانی بر اساس نوع شیلنگ
۱. جعبه آتشنشانی شیلنگ برزنتی
این نوع جعبه مجهز به شیلنگ برزنتی تخت است که انعطافپذیری بالایی دارد و در هنگام استفاده باید بهطور کامل باز شود.
- فشار کاری: معمولاً بین ۸ تا ۱۲ بار
- مناسب برای ساختمانهای بزرگ و صنعتی
- نیازمند باز کردن کامل شیلنگ برای عبور جریان آب
- معمولاً همراه با نازل برنجی و کوپلینگ استاندارد ارائه میشود.
۲. جعبه آتشنشانی شیلنگ قرقرهای (هوزریل)
در این مدل، شیلنگ روی یک قرقره (Reel) بهصورت دایرهای پیچیده شده است و آب بهطور دائم در آن جریان دارد.
- استفاده بسیار آسان و سریع
- مناسب برای ساختمانهای اداری، تجاری و پارکینگها
- نیازی به باز کردن کامل شیلنگ ندارد
- معمولاً با نازل پلاستیکی یا فلزی سبک عرضه میشود.
انواع جعبه آتشنشانی بر اساس محل نصب
۱. جعبه آتشنشانی توکار
در داخل دیوار نصب میشود و سطح آن با دیوار همتراز است.
- ظاهر زیباتر و منظمتر
- مناسب برای ساختمانهای نوساز
- نیاز به فضای کافی درون دیوار
۲. جعبه آتشنشانی روکار
روی دیوار نصب میشود و برای پروژههایی که امکان توکارسازی وجود ندارد استفاده میشود.
- نصب سریع و آسان
- مناسب برای ساختمانهای بازسازیشده یا صنعتی
- قابلیت جابجایی و تعمیر راحتتر
انواع جعبه آتشنشانی بر اساس کاربرد
۱. جعبه آتشنشانی تککابین (تک درب )
قیمت و خرید جعبه آتش نشانی تک کابین
دارای یک بخش برای نگهداری شیلنگ و تجهیزات اطفای حریق است.
- مناسب برای فضاهای کوچک و پارکینگها
- طراحی ساده و اقتصادی
۲. جعبه آتشنشانی دوکابین ( دو درب )یا(دوقلو)
قیمت وخرید جعبه آتش نشانی دو کابین
شامل دو بخش مجزا است: یکی برای شیلنگ آتشنشانی و دیگری برای تجهیزات جانبی مانند کپسول اطفا حریق یا شیلنگ دوم.
- مناسب برای ساختمانهای بزرگتر
- افزایش ایمنی و دسترسی سریعتر
3.جعبه آتش نشانی ایستاده ( محیطی )
قیمت وخرید جعبه آتش نشانی ایستاده
جعبه آتشنشانی ایستاده یکی از انواع پرکاربرد جعبههای آتشنشانی است که به صورت مستقل روی زمین قرار میگیرد و نیازی به نصب درون دیوار یا روی دیوار ندارد.
این مدل از جعبهها معمولاً در فضاهای باز، پارکینگها، کارگاهها، انبارها و محوطههای صنعتی استفاده میشوند؛ جایی که دسترسی سریع، ظرفیت بیشتر و قابلیت جابجایی اهمیت دارد.
جعبه آتشنشانی ایستاده با طراحی مستحکم و ظرفیت بالا، گزینهای ایدهآل برای مراکز صنعتی و پروژههای بزرگ ساختمانی محسوب میشود.
ساختار و اجزای جعبه آتشنشانی ایستاده
این جعبه معمولاً از ورق فولادی گالوانیزه یا استیل ساخته میشود و دارای دو یا سه کابین مجزا است:
- کابین اول: شامل شیلنگ برزنتی یا قرقرهای به همراه نازل
- کابین دوم: محل قرارگیری کپسول اطفا حریق (پودری، فومی یا CO₂)
- کابین سوم (در مدلهای بزرگتر): برای تجهیزات جانبی مانند آچار، کوپلینگ یا لوله برنجی
دربها معمولاً دارای شیشه سکوریت مقاوم و قفل اضطراری (Break Glass) هستند تا در زمان حادثه به سرعت باز شوند.
ویژگیهای مشترک جعبههای آتشنشانی
- ساختهشده از ورق فولادی گالوانیزه، استیل یا فایبرگلاس
- پوشش رنگ پودری الکترواستاتیک مقاوم در برابر زنگزدگی
- دارای درب شیشهای یا فلزی با قفل اضطراری
- امکان نصب شیلنگهای مختلف با قطرهای ¾ تا ۱½ اینچ
3. قرقره هوزریل آتش نشانی
هوزریل قیمت هوزریل آتش نشانی یکی از تجهیزات آتش نشانی و سیستم اطفا حریق دستی در جعبه آتش نشانی هستند. بیشتر از هوزریلها در ساختمانهای مسکونی و اداری استفاده میشود. دلیل آن این است که آنها شلنگهایی هستند که انعطافپذیری زیادی دارند و برای همین، برای دسترسی سریع در جعبه آتش نشانی گذاشته میشوند.
(کابلهای برقی درساختمانهای ما میتوانند وسایل بسیار خطرناکی باشند. برای ایمنی بیشتر ساختمان بهتر است آن را مجهز به کابل اعلام حریق کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه مربوطه مراجعه کنید.)

قرقره هوزریل آتشنشانی یکی از اجزای مهم سیستم اطفا حریق دستی است که برای دسترسی سریع و استفاده آسان از آب در زمان آتشسوزی طراحی شده است.
این تجهیز معمولاً در داخل جعبه آتشنشانی (Fire Hose Cabinet) نصب میشود و شامل یک قرقره گردان با شیلنگ نیمهسخت است که به شبکه آب فشار قوی ساختمان متصل میباشد.
با باز کردن شیر و کشیدن شیلنگ، آب بلافاصله جاری میشود و کاربر میتواند بدون باز کردن کامل شیلنگ، عملیات اطفا را آغاز کند.
ساختار قرقره هوزریل آتشنشانی
قرقره هوزریل از چند بخش اصلی تشکیل شده است:
- شیلنگ نیمهسخت (Semi-Rigid Hose): معمولاً با قطر ¾ یا 1 اینچ، مقاوم در برابر فشار و حرارت.
- قرقره فولادی یا استیل: برای نگهداری و چرخش روان شیلنگ.
- شیر کنترلی (Valve): برای قطع و وصل جریان آب.
- نازل (Nozzle): جهت پاشش آب به صورت جت یا اسپری.
- پایه نگهدارنده و محور چرخان: جهت سهولت در باز و جمع شدن شیلنگ.
نحوه عملکرد هوزریل آتشنشانی
- در هنگام وقوع آتش، کاربر درب جعبه آتشنشانی را باز میکند.
- با چرخاندن قرقره و کشیدن شیلنگ، نازل از جای خود خارج میشود.
- شیر آب باز شده و جریان آب به داخل شیلنگ وارد میگردد.
- با فشار دادن اهرم نازل، آب به سمت آتش پرتاب میشود.
- پس از اتمام عملیات، شیلنگ بهراحتی روی قرقره جمع میشود.
ویژگی مهم این سیستم، آمادگی دائمی برای استفاده است؛ یعنی آب همواره در دسترس بوده و نیازی به اتصال مجدد یا آمادهسازی خاص ندارد.
قرقره هوزریل دستی (Manual Hose Reel)
در این نوع، باز و جمع کردن شیلنگ بهصورت دستی انجام میشود.
- ساده و اقتصادی
- مناسب برای ساختمانهای اداری و تجاری کوچک
قرقره هوزریل فنری (Automatic Hose Reel)
دارای سیستم بازگشت خودکار با فنر داخلی است که شیلنگ پس از استفاده بهصورت خودکار جمع میشود.
- سهولت در استفاده
- مناسب برای فضاهای پرتردد و بزرگ
قرقره هوزریل دیواری و سقفی
بر اساس محل نصب، ممکن است روی دیوار یا سقف نصب شوند.
- دیواری: پرکاربردترین مدل در ساختمانها
- سقفی: در فضاهای صنعتی یا سولهها برای صرفهجویی در فضا
4. شیرهای آتش نشانی
شیرهای آتش نشانی یا شیرهای هیدرانت دارای دو نوع شیر ایستاده و شیر زمینی هستند. اغلب شیرهای آتش نشانی در تاسیسات صنعتی و تجاری و بر روی حلقههای آبرسانی در زیر زمین مستقر میشوند. به این صورت، امدادگران آتش در حادثه آتش سوزی به سرعت با استفاده از شیرهای هیدرانت شروع به مهار آتش کنند. بر این اساس سیستم اطفا حریق دستی در ساختمانهای صنعتی خیلی خوب عمل میکند.
شیرهای آتش نشانی یکی از لوازم مهار آتش نشانی کاربردی در مناطق صنعتی و تجاری هستند. برای اطلاع بیشتر از این شیرها میتوانید به نمایندگی فروش گروه اعلام حریق مراجعه کنید. ما در زمینه فروش عمده لوازم آتش نشانی و ارائه آنها در بازار فعال هستیم.

5. توپ اطفا حریق
توپ اطفا حریق یکی از ارزانترین محصولات سیستم اطفا حریق دستی است. این توپ برای اطلاع رسانی از وجود آتش به گرفته میشود و نامهای دیگر آن توپ ضد حریق، گوی اطفاء حریق، توپ یا گوی آتش نشانی است. کارکرد توپ ضد حریق به این صورت است که شما آن را به منطقه آتش پرتاب میکنید. سپس، بعد از ۳ تا ۵ ثانیه این توپ فعال میشود و صدای انفجار خیلی بلند با قوت ۱۲۰ دسی بلی را منتشر میکند. به این ترتیب، ساکنان ساختمان از وجود آتش در ساختمان مطلع میشوند.
توپهای اطفا حریق یکی از ارزانترین وسایل اعلام حریق هستند که برای اطلاع رسانی از حادثه آتش سوزی در ساختمان بکار میروند. برای اطلاع از قیمت و خرید توپهای اطفا حریق، شما میتوانید به سایت گروه اعلام حریق آرات مراجعه کنید.

نحوه عملکرد توپ اطفا حریق
درون توپ اطفا، مقدار مشخصی پودر اطفاکننده فشرده شده و درون پوستهای نازک از جنس فوم یا پلاستیک مقاوم به حرارت قرار گرفته است.
هنگامی که دمای محیط به حدود ۷۰ تا ۹۰ درجه سانتیگراد میرسد یا شعله مستقیماً به توپ برخورد میکند:
- چاشنی حرارتی فعال میشود.
- پوسته در کمتر از ۳ ثانیه منفجر میگردد.
- پودر اطفاکننده در محیط پخش شده و شعله را خاموش میکند.
شعاع مؤثر اطفای توپ معمولاً بین ۱ تا ۲ متر است و برای جلوگیری از گسترش آتش در مراحل اولیه بسیار مؤثر میباشد.
ویژگیها و مزایای توپ اطفا حریق
- عملکرد کاملاً خودکار بدون نیاز به فرد اپراتور
- وزن سبک (حدود ۱.۳ تا ۱.۵ کیلوگرم) برای نصب آسان در ارتفاع یا دیوار
- فعالسازی سریع در کمتر از ۳ ثانیه پس از تماس با شعله
- بینیاز از شارژ یا نگهداری تا ۵ سال
- بیضرر برای انسان و حیوانات (پودر غیرسمی و دوستدار محیطزیست)
- قابلیت نصب ثابت یا استفاده پرتابی (بهصورت دستی به سمت آتش)
- صدای انفجار ملایم (حدود ۱۲۰ دسیبل) برای هشدار به اطرافیان
محلهای مناسب برای نصب توپ اطفا
توپ اطفا را میتوان در نقاط پرخطر یا در معرض آتشسوزی نصب کرد تا بهصورت خودکار فعال شود.
برخی از مکانهای مناسب عبارتند از:
- بالای تابلو برق، ژنراتور یا UPS
- آشپزخانههای صنعتی و منازل
- موتورخانهها و اتاق پمپ
- انبار مواد اشتعالزا
- پارکینگها و سولههای تولیدی
📍 نکته: برای بیشترین کارایی، بهتر است توپ اطفا در ارتفاع ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر بالاتر از سطح خطر نصب شود.
جدول انواع سیستم اطفا حریق دستی بر اساس مواد خاموش کننده :
نوع خاموش کننده | مواد تشکیل دهنده | کلاس آتشسوزی | موارد قابل استفاده | محدودیتها |
---|---|---|---|---|
آبی (آب) | آب | A | چوب، کاغذ، پارچه، برخی مواد جامد قابل اشتعال | برای آتش سوزیهای الکتریکی، مایعات قابل اشتعال، گازها و فلزات مذاب مناسب نیست. |
پودری | پودر شیمیایی خشک (بی کربنات سدیم، فسفات آمونیوم و…) | A, B, C | مواد جامد، مایعات، گازها | ممکن است به دستگاههای الکترونیکی آسیب برساند. برای فلزات مذاب مناسب نیست. |
کف | آب و کف ساز | A, B | مواد جامد، مایعات قابل اشتعال | برای آتشسوزیهای کلاس C (گازها) و الکتریکی مناسب نیست. |
CO2 (دی اکسید کربن) | دی اکسید کربن | B, C | مایعات، گازها | برای آتشسوزیهای کلاس A مناسب نیست. |
هالوژنه (Halon) | ترکیبات هالوژنه (مانند Halon 1301) | A, B, C | مواد جامد، مایعات، گازها، تجهیزات الکتریکی | استفادهی آن به دلیل آسیب به لایه اوزون به شدت محدود شده است و در بسیاری از مناطق ممنوع میباشد. |
جدول راهنمای خاموش کننده های اطفل حریق دستی : کپسول های آتش نشانی



الزامات نصب سیستمهای اطفاء حریق دستی بر اساس استاندارد آتش نشانی
نصب سیستم اطفاء دستی نیازمند رعایت ضوابط و استانداردهایی مانند NFPA و مقررات ملی ساختمان است. برخی از الزامات عبارتند از:
- نصب کپسولها در فواصل مشخص (معمولاً هر ۱۵ تا ۲۵ متر)
- قرارگیری تجهیزات در ارتفاع مناسب و در معرض دید
- تابلوهای راهنما و دستورالعملهای استفاده قابل مشاهده
- بازدید و تست دورهای تجهیزات
خرید انواع خاموش کننده های دستی از مرکز اعلام حریق آرات
محصولات اطفا حریق تنوع زیاد و کاربردهای متنوع دارند. با این وجود، همه آنها در هدفشان یکسان هستند. این محصولات برای اطلاع رسانی از وجود آتش و مهار آن استفاده میشوند. در این بین، محصولات اطفا حریق دستی مثل خاموش کننده دستی و کپسول آتش نشانی نقش مهمی را در این زمینه ایفا میکنند. آشنایی بیشتر با این وسایل باعث افزایش اطلاعات شما در زمینه اعلام و مهار حریق خواهد شد.
در نتیجه، سیستم اطفا حریق دستی میتواند باعث نجات جان ساکنان و آسیب نرسیدن به اموال کسب و کارها و شود. برای تهیه محصولات سیستم اطفا حریق و کسب اطلاعات بیشتر در مورد آنها شما میتوانید با کارشناسان ما در گروه اعلام حریق آرات تماس بگیرید.