آتش‌سوزی می‌تواند در هرجایی و به دلیلی اتفاق بیفتد و خسارت‌های زیادی به همراه داشته باشد؛ به ویژه اگر کسی برای اطفای حریق و جلوگیری از گسترش آن حضور نداشته باشد. اغلب آتش‌سوزی‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که فردی در خانه، کارخانه، اداره و غیره وجود ندارد. برای جلوگیری از این مشکلات نصب سیستم اطفا حریق اتوماتیک می‌تواند بسیار کاربردی باشد.
با پیشرفت فناوری و افزایش خطرات ناشی از آتش‌سوزی، لزوم استفاده از سیستم اطفا حریق اتوماتیک به‌ویژه در ساختمان‌های مدرن بیش از پیش احساس می‌شود. این تجهیزات به‌طور خاص طراحی شده‌اند تا به‌صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسانی، حریق را شناسایی و مهار کنند. در این مقاله، به بررسی دقیق و کامل تجهیزات اطفا حریق اتوماتیک و تجهیزات اطفا حریق ساختمان خواهیم پرداخت.
علاوه بر این، آگاهی و آموزش افراد در استفاده از این تجهیزات نیز نقش حیاتی در کاهش خطرات و افزایش ایمنی دارد. در ادامه، به بررسی انواع تجهیزات آتش‌نشانی و سیستم‌های اعلام و اطفا حریق، اهمیت آنها و چگونگی استفاده از آنها خواهیم پرداخت.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
سیستم اطفا حریق اتوماتیک چیست؟
سیستم اطفا حریق اتوماتیک یا خودکار یک راه‌حل فعال برای حفاظت در برابر حریق است. این فناوری بدون نیاز به مداخله‌ی انسانی یا انتظار برای رسیدن ماموران آتش‌نشانی، آتش را کنترل و خاموش می‌کند. این سیستم‌ها بسته به کاربرد و نوع آتش‌سوزی که ممکن است اتفاق بیفتد، انواع مختلفی دارند. سیستم اطفا حریق اتوماتیک برای محافظت در برابر آتش خودرو، ضایعات، اطفا حریق کارخانه و غیره قابل استفاده هستند و خسارت‌های مالی ناشی از حریق را کاهش می‌دهند.
هر سیستم اطفای حریقی دارای یک ابزارهای تشخیص و سرکوب تخصصی است که هر کدام برای استفاده‌های خاصی مناسب هستند. این بدان معناست که انتخاب یک سیستم اطفا حریق مناسب برای محافظت در برابر آتش‌سوزی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ بعلاوه اینکه از آلارم کاذب و فعالسازی بی‌دلیل سیستم نیز جلوگیری می‌شود.
سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک به صورت خودکار فعال می‌شوند اما گزینه‌های فعالسازی دستی نیز برای آنها رایج است که در صورت نیاز می‌توانید با افزودن این ویژگی، یک لایه‌ی امنیتی بالاتر داشته باشید.
(در مورد کابل نسوز اعلام حریق بیشتر بخوانید.)
عملکرد سیستم اطفا حریق اتوماتیک
یک سیستم اطفا حریق اتوماتیک یا خاموش‌کننده اتوماتیک قابل حمل، دستگاهی است که برای اطمینان از حداکثر ایمنی در برابر آتش‌سوزی طراحی شده است. این سیستم‌های خاموش‌کننده به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با تشخیص نشانه‌های حریق به طور خودکار عمل می‌کنند. وقتی حرارت ناشی از آتش به دمای از پیش تعیین شده‌ی سنسورها برسد، سیستم اطفاء حریق عامل خاموش‌کننده را برای سرکوب آتش آزاد می‌کند.
این خاموش‌کننده‌های خودکار می‌توانند به صورت پودر، آب، مایع شیمیایی یا گاز باشند. به محش تشخیص آتش عامل خاموش‌کننده از سیستم اطفا حریق اتوماتیک رها می‌شود تا آتش خاموش شده و از گسترش آن جلوگیری شود.
(لیست قیمت سیستم اعلام حریق را در فایرفایت بررسی کنید.)
اهمیت انتخاب سیستم اطفا حریق اتوماتیک مناسب
آتش‌سوزی به دلایل متعددی ممکن است ایجاد شود. ساختمان‌های مسکونی، ادارات، کارخانه‌ها و صنایع و غیره همگی در معرض آتش‌سوزی هستند. بنابراین برای مشاغل با احتمال آتش‌سوزی بالا، انتخاب یک سیستم اطفا حریق مناسب می‌تواند خطر وقوع حریق را کاهش داده و از تجهیزات و نیروی انسانی محافظت کند.
گزینه‌های متعددی برای سیستم‌های اطفای حریق وجود دارد. یکی از رایج‌ترین آنها، سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی یا اسپرینکلر آتش نشانی است که آب را برای سرکوب آتش پخش می‌کند. در حالی که این روش اطفای حریق بسیار قابل‌اعتماد است اما در بسیاری از موارد می‌تواند باعث آسیب بیشتر به تجهیزات شود.
در مورد سیستم اطفاء حریق اتوماتیک مه یا پودر آب که از عوامل مهار کننده مه آب استفاده می‌کنند نیز چنین مشکلی وجود دارد. آب می‌تواند باعث خوردگی فلزات شود و خسارات محیطی متعددی ایجاد کند. گزینه‌ی دیگر سیستم‌های خاموش کننده اتوماتیک، سیستم مبتنی بر مواد شیمیایی خشک یا گازی است. مزیت سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی این است که هیچ پسماندی از خود به جای نمی‌گذارد. مواد شیمیایی خشک نیز برای کاربردهای مایعات قابل اشتعال مناسب است.
با توجه به مواد قابل اشتعال و وسعت منطقه باید یک سیستم اطفا حریق مناسب انتخاب شود تا بهترین گزینه برای اطفای حریق آتش احتمالی در محل باشد.
(در مورد اطفا حریق پالایشگاه مطالعه کنید.)
معرفی انواع سیستم اطفا حریق اتوماتیک
سیستم اطفا حریق اتوماتیک با دریافت سیگنال از کنترل پنل یا سنسورها، به صورت خودکار فعال شده و مواد خاموش‌کننده را روی آتش پخش می‌کند. نصب سیستم اطفاء حریق مهم است و نه تنها اموال با ارزش شما را حفظ می‌کند، بلکه جان افراد زیادی را نیز در امان نگه می‌دارد. برای انتخاب بهترین سیستم اطفاء حریق، در ادامه به معرفی این سیستم‌ها می‌پردازیم.
سیستم اطفا حریق اتوماتیک گازی یا عامل تمیز
این نوع سیستم خاموش‌کننده خودکار دارای نیتروژن ذخیره شده به صورت مایع است که تحت فشار در کپسول‌ها نگهداری می‌شوند. سیستم اطفا حریق اتوماتیک fm200 نوع خاصی از این سیستم‌های خاموش‌کننده اتوماتیک است که به خوبی با آتش واکنش نشان داده و آن را خاموش می‌کند. سیستم اطفا حریق fm200 و به طور کلی سیستم اطفا حریق گازی برای مکان‌های کوچکی که در صورت استفاده از آب برای خاموش کردن آتش ممکن است دچار خسارت شوند، گزینه‌ی مناسبی است.
سیستم اطفا حریق اتوماتیک آبی اسپرینکلر آتش نشانی
این سیستم رایج‌ترین سیستم اطفای حریق است که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیستم اطفا حریق آبی به صورت دستی نیز قابل فعالسازی هستند که در این صورت، باید در هنگام آتش سوزی به صورت دستی سیستم را فعال کرد. اما در نوع اتوماتیک آن، پس از تماس دود یا گرما سیستم به صورت خودکار فعال می‌شود و آب را روی منطقه‌ی آتش پخش می‌کند.
سیستم اطفا حریق خانگی
سیستم اطفا حریق خانگی مجموعه‌ای از تجهیزات ایمنی است که برای شناسایی و کنترل سریع آتش‌سوزی در منازل طراحی شده‌اند. این سیستم‌ها معمولاً شامل آشکارسازهای دود، نازل‌های پاشش آب و هشداردهنده‌ها هستند و در صورت بروز حریق به صورت خودکار فعال می‌شوند. استفاده از سیستم اطفا حریق اتوماتیک در خانه‌ها می‌تواند از گسترش آتش‌سوزی جلوگیری کرده، جان ساکنان را حفظ کند و خسارات مالی را به حداقل برساند.
در سیستم‌های اتوماتیک خانگی، معمولاً از اسپرینکلرهای سقفی استفاده می‌شود که با افزایش دما فعال شده و آب را مستقیماً روی محل آتش‌سوزی پاشش می‌کنند. این سیستم‌ها می‌توانند به منبع آب شهری یا مخزن اختصاصی متصل باشند و با فشار مناسب، عملیات خاموش‌سازی را بدون دخالت انسان انجام دهند. برخی مدل‌های پیشرفته‌تر، به کنترل پنل مرکزی، حسگرهای حرارتی و دود هوشمند، و قابلیت اتصال به اپلیکیشن‌های موبایل مجهز هستند تا امکان نظارت و کنترل از راه دور را نیز فراهم کنند. نصب سیستم اطفا حریق اتوماتیک در منازل، به‌ویژه در آشپزخانه‌ها، زیرزمین‌ها یا فضاهای دارای تجهیزات الکتریکی، نقشی حیاتی در افزایش ایمنی ایفا می‌کند.
سیستم اطفا حریق اتوماتیک فوم
در سیستم اطفا حریق اتوماتیک فوم از مواد شیمیایی کربنات پتاسیم استفاده می‌شود. کربنات پتاسیم یک ماده‌ی شیمیایی بی‌خطر برای خاموش کردن آتش در نزدیکی مواد خوراکی است. به همین دلیل سیستم اطفای حریق اتوماتیک فوم شیمیایی برای استفاده در آشپزخانه‌های تجاری کاربرد دارد. هنگامی که آتش رخ می‌دهد، نازل‌ها یک فوم شیمیایی مبتنی بر آب را برای اطفای حریق پخش می‌کنند. این سیستم‌ها می‌توانند با سنسور حرارتی یا سوئیچ دستی فعال شوند.
سیستم اطفا حریق سرکوب پیش عملگر
سیستم اطفا حریق اتوماتیک لوله پیش عملگر مبتنی بر شیر آتش نشانی است. این سیستم از یک لوله واکنش تشکیل شده که به عنوان یک دتکتور عمل می‌کند و ترکیبی از سیستم اسپرینکلر لوله تر و لوله خشک است. تا زمانی که دتکتور وقوع حریق را شناسایی کند آب در لوله‌ها ذخیره نمی‌شود. با باز شدن سر شیر، سیستم سرکوب به سرعت یک سیستم اسپرینکلر لوله تر عمل می‌کند. این سیستم‌ها بهترین گزینه برای مناطقی هستند که در صورت فعالسازی تصادفی اسپرینکلر ممکن است آسیب زیادی ببینند.
سیستم اطفا حریق اتوماتیک آیروسل
سیستم اطفا حریق آیروسل ترکیبی از ریزذرات و مواد گازی برای خاموش کردن آتش است. ذرات در حالت بخار هستند تا زمانی که از دستگاه تخلیه شوند. در زمان انتشار، یک واکنش شیمیایی باعث ایجاد ذرات جامد و ماده گازی می‌شود که آتش را سرکوب می‌کند. سیستم اطفا حریق اتوماتیک آیروسل با حذف گرما از زنجیره‌ی آتش کار می‌کند. این سیستم‌ها میکروذرات بزرگی آزاد می‌کنند که شعله را احاطه می‌کنند. سپس ذرات در تماس با آتش گرما را جذب کرده و باعث خنک شدن آن می‌شوند.
سیستم اطفا حریق اتوماتیک co2
گاز دی اکسید کربن یا CO2 به دلیل توانایی آن در جابجایی سریع اکسیژن، یکی از مهارکننده‌های آتش برای کاربردهای ایمنی و صنعتی است. سیستم اطفا حریق اتوماتیک co2 برای سرکوب آتش اکسیژن را جابجا می‌کند و بیشتر برای محافظت از وسایل الکترونیکی حساس در اتاق سرور، اتاق کامپیوتر یا موارد مشابه کاربرد دارد.
اتاقی که در آن از این سیستم استفاده می‌شود باید کاملا مهر و موم شده باشد تا هوا نتواند از اتاق خارج شود. در صورت وقوع حریق سیلندرها باز شده و گاز Co2 را در فضا منتشر می‌کنند. هنگامی که سیستم اطفا حریق اتوماتیک co2 دود را تشخیص دهد، گاز CO2 را منتشر کرده و آلارم هشدار را به صدا درمی‌آورد تا افراد بتوانند هرچه سریع‌تر محل را تخلیه کنند. سطح CO2 بالای 5% خفگی‌آور است و می‌تواند باعث بیهوشی افراد شود.
(از مطلب خاموش کننده فلزات بازدید کنید.)
سیستم اطفا حریق اتوماتیک پودری
پودرهای خاموش کننده که در سیستم‌های اطفاء حریق پودر بکار می‌روند بسیار کارآمد و با اثرگذاری فوری هستند. اثر خاموش‌کنندگی ناگهانی ابر پودر ناشی از اثر خفگی و اثر ضد کاتالیزوری است که یک مداخله‌ی شیمیایی در فرآیند احتراق است. پودرهای خاموش کننده عمدتا از نمک‌های غیرآلی غیرسمی همراه با مواد ضدآب و ریزش تشکیل شده‌اند و برای اطفای حریق مواد جامد، مایع، گاز و اتش‌سوزی فلزات کاربرد دارند.
سیستم اطفا حریق اتوماتیک ورتکس (Vortex)
سیستم اطفا حریق اتوماتیک ورتکس یک سیستم ترکیبی است که از آب و نیتروژن برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کند. این ویژگی به سیستم اجازه می‌دهد تا بدون خیس کردن و آسیب رساندن به مناطق وسیعی از تاسیسات عمل کند. همچنین سیستم می‌تواند سریعا شارژ شده و زمان خرابی به حداقل می‌رسد.
سیستم اطفاء حریق Vortex با ارائه‌ی سطح بالایی از حفاظت در برابر حریق بدون مواد شیمیایی سمی یا مقدار بیش از حد آب، تاثیر محیطی ناچیز و بازگشت سریع به شرایط عادی را امکان‌پذیر می‌سازد.
این سیستم با حداقل تاثیرات بر محیط‌های خطرناک از افراد و اموال محافظت می‌کند و با مزایایی زیر همراه است:
- احتمال صفر خیس شدن مناطق تحت حفاظت
- بدون نیاز به تمیزکردن محیط یا جایگزینی تجهیزات گران قیمت
- طراحی سبز – ایمن برای محیط زیست و افراد
- شارژ دوباره سریع سیستم
- حداقل توقف تاسیسات
- موثر برای فضاهای باز
از سیستم اطفا حریق اتوماتیک ورتکس می‌توان در تاسیسات برق، کارخانه‌های ساخت خودرو، تاسیسات صنعتی، مراکز داده، تاسیسات معدن، موزه‌ها و کتابخانه‌ها استفاده کرد.
پیشنهاد مطالعه: آموزش استفاده از کپسول آتش نشانی
اجزای مختلف سیستم اطفا حریق اتوماتیک و عملکرد آنها
سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای حفظ ایمنی و کاهش خطرات ناشی از آتش‌سوزی‌ها در ساختمان‌ها و محیط‌های مختلف شناخته می‌شوند. با در نظر گرفتن اجزای مختلف این سیستم‌ها، از حسگرها و پنل‌های کنترل گرفته تا سیستم‌های اطفا حریق و آژیرهای هشدار، می‌توان به‌طور مؤثر و سریع در مواقع اضطراری اقدام کرد.
حسگرها: حسگرها اولین خط دفاعی در سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک هستند. این تجهیزات به‌منظور شناسایی حرارت، دود و سایر نشانه‌های حریق طراحی شده‌اند.
پنل کنترل : پنل کنترل به‌عنوان مغز سیستم اطفا حریق عمل می‌کند. این جزء کلیه سیگنال‌های دریافتی از حسگرها را تجزیه و تحلیل کرده و در صورت شناسایی آتش، فعالسازی سایر اجزا را انجام می‌دهد.
منابع آب و پمپ‌ها : منابع آب و پمپ‌ها به‌عنوان تأمین‌کنندگان آب در سیستم‌های اسپرینکلر عمل می‌کنند.
آژیر اعلام حریق: این اجزا به‌عنوان ابزارهای اعلام خطر عمل می‌کنند و در صورت شناسایی حریق، به‌صورت خودکار فعال می‌شوند.
سیستم‌های خنک‌کننده : برخی از سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک می‌توانند شامل سیستم‌های خنک‌کننده باشند که در صورت شناسایی حرارت بالا، دما را کاهش می‌دهند.
لوله‌کشی و نازل‌ها: لوله‌کشی و نازل‌ها به‌عنوان مسیرهای انتقال آب یا گازهای اطفا حریق عمل می‌کنند.
مزایای نصب سیستم اطفا حریق اتوماتیک
نصب انواع سیستم اطفا حریق و به طور کلی نصب سیستم اطفا حریق خانگی یا سیستم اطفا حریق کارخانه می‌تواند مزایای متعددی به همراه داشته باشد. از جمله‌ی این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- محافظت خودکار در تمام طول روز
- بدون نیاز به تعامل انسانی
- ماندگاری طولانی و بدون نیاز به نگهداری زیاد
- فعالسازی فوری برای اطفای حریق
- مقرون به صرفه با اثربخشی بالا
سیستم اطفای حریق خودکار یکی از بهترین تجهیزات برای حفاظت در برابر حریق است. البته شما می‌توانید در کنار این سیستم‌ها از ابزارها و تجهیزات اطفاء حریق دیگری مانند جعبه آتش نشانی، کپسول آتش نشانی و غیره نیز استفاده کنید.
سرعت عملکرد بالای سیستم‌های اطفا حریق اتوماتیک
سیستم اطفا حریق سقفی به سرعت فعال می‌شود و پیش از افزایش خسارات به ساختمان و تجهیزات، آتش را تحت کنترل گرفته و خاموش می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود خسارات مالی به دلیل جایگزینی تجهیزات آسیب‌دیده از آتش کاهش پیدا کند و بعلاوه تعطیلی یا هرگونه تعویق به خاطر خسارات نیز به حداقل زمان ممکن برسد.
اطفای حریق دستی با کپسول‌های آتش‌نشانی در برخی موارد می‌تواند خطرناک باشد؛ در این شرایط یک سیستم اطفای حریق اتوماتیک جان افراد را نیز ایمن نگه می‌دارد. حتی اگر آتش‌سوزی ایجاد نشود، مطمئن خواهید بود که از اموال شما محافظت می‌شود چرا که حریق در هر زمانی ممکن است ایجاد شود.
قیمت سیستم اطفا حریق اتوماتیک
قیمت سیستم اطفا حریق اتوماتیک نیز بسته به نوع سیستم و اندازه‌ی محیط می‌تواند متفاوت باشد.
برای تأمین این تجهیزات حیاتی و باکیفیت، فروشگاه آرات به‌عنوان یکی از پیشتازان در زمینه تأمین تجهیزات آتش‌نشانی آماده خدمت‌رسانی به شما است. ما با ارائه انواع تجهیزات اطفا حریق، از سیستم‌های اتوماتیک گرفته تا ابزارهای دستی، و همچنین خدمات مشاوره، نصب و نگهداری، به‌دنبال تأمین ایمنی و آرامش خاطر مشتریان خود هستیم.
با اعتماد به آرات، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که ساختمان شما به بهترین شکل ممکن در برابر خطرات آتش‌سوزی محافظت شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره رایگان، به وبسایت ما مراجعه کنید و با کارشناسان ما تماس بگیرید. ایمنی شما، اولویت ماست!