سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر دو نوع اصلی و رایج سیستم‌های اعلام حریق هستند که برای کاربردهای متفاوتی همچون اعلام حریق خانگی، تجاری و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند. سیستم‌های اعلام حریق مجموعه‌ای از تجهیزات مانند کنترل پنل، دتکتورها یا آشکارسازها، شستی، آژیرها و تجهیزات جانبی دیگری هستند که در نقاط مختلف ساختمان نصب می‌شوند.
سیستم اعلان حریق را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. سه دسته سیستم متمرکز که ارتباط آنها به وسیله‌ی سیم محقق می‌شود عبارتند از:
- سیستم اعلام حریق متعارف یا کانونشنال (Conventional)
- سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر (Addressable)
- سیستم اعلام حریق هوشمند
در این مطلب تصمیم داریم در مورد سیستم‌های اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر نکاتی را بیان کرده و به مقایسه‌ی آنها بپردازیم.
سیستم اعلام حریق متعارف یا کانونشنال
سیستم‌های متعارف سخت‌افزاری هستند و از فناوری آنالوگ بهره می‌برند. این سیستم‌ها شامل تعدادی زون هستند. چندین دستگاه (دتکتور و شستی اعلان حریق) یک منطقه یا زون از ساختمان را پوشش می‌دهند و در قالب یک مدار، به هم پیوسته به تابلوی پنل مرکزی متصل می‌شوند. به این ترتیب هر مدار نماینده‌ی یک زون خواهد بود.
سیستم‌های متعارف از این جهت که برای برقراری ارتباط با کنترل پنل نیاز به سیم‌کشی دارند، آنالوگ هستند. دستگاه‌ها به گونه‌ای طراحی می‌شوند که هر گاه شرایط محیطی (دود یا گرما) به حدی بیشتر از میزان تعیین شده برسد، جریان مدار افزایش پیدا می‌کند. این تغییر در جریان مدار برای اعلام زنگ خطر به صفحه‌ی کنترل پنل منتقل می‌شود.
از آنجایی که سیستم‌های متعارف برای ارتباط با کنترل پنل نیاز به مدارهای جداگانه‌ای دارند، اطلاعاتی که پنل می‌تواند دریافت کند محدود به تعداد دستگاه‌هایی است که کنترل پنل می‌تواند پشتیبانی کند. اطلاعات دریافتی نیز محدود به نمایش زون یا منطقه‌ی وقوع حریق است. در سیستم‌های متعارف محل دقیق دتکتور یا شستی فعال شده ( و حتی حذف شده از سیستم) قابل تشخیص نیست.
این سیستم از قدیمی‌ترین سیستم‌های اعلام حریق است که علی‌رغم تغییرات کیفی اندک، همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سیستم اعلان حریق متعارف هر تابلوی مرکزی می‌تواند تعداد زون‌های 2، 4، 8، 12 و یا بیشتر را پشتیبانی کند.
سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر
بر خلاف سیستم‌های متعارف که بر تغییر جریان الکتریکی متکی هستند، سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر با استفاده از تکنولوژی دیجیتال اطلاعات را از دستگاه‌های متصل به کنترل پنل منتقل می‌کنند. به همین دلیل سیستم‌های آدرس‌پذیر دامنه‌ی گسترده‌تری از اطلاعات دستگاه‌های متصل را در اختیار پنل مرکزی قرار می‌دهد. در این نوع سیستم محل دقیق هر دتکتور یا شستی قابل تشخیص است و بعلاوه دتکتورهای حرارتی و دودی حسگرهای قوی‌تری نیز دارند. این ویژگی‌ها به کنترل پنل امکان می‌دهد تا تصمیم‌های هوشمندانه‌تری برای فعال کردن سیستم بگیرد.
به این ترتیب مهم‌ترین اطلاعاتی که سیستم‌های آدرس‌پذیر منتقل می‌کنند، محل دقیق وقوع حریق در ساختمان است. از آنجایی که برای دتکتورها یا شستی‌های آدرس‌پذیر می‌توان آدرس تعیین کرد، آتش‌نشانان سریعا می‌توانند به آن رسیدگی کنند.
تفاوت سیستم‌های اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر
همانطور که اشاره کردیم تفاوت اصلی بین دو سیستم اعلام حریق ایرانی متعارف و آدرس‌پذیر، نحوه‌ی ارتباط سیگنال‌های دستگاه‌های متصل به پنل مرکزی است. اگرچه این دو نوع سیستم از نظر قیمتی نیز با یکدیگر متفاوت هستند اما نکته‌ی مهم در انتخاب سیستم مناسب آگاهی از تفاوت‌های آنها و انتخاب بهترین بر اساس کاربری است. در ادامه فاکتورهای تفاوت سیستم اعلان حریق آدرس‌پذیر و متعارف را بیان می‌کنیم.
تفاوت در کابل کشی
سیستم اعلام حریق متعارف یا کانونشنال به صورت خطی کابل کشی می‌شوند. به این ترتیب که هر یک از تجهیزات اعم از آشکارساز یا غیره، به وسیله‌ی یک کابل جدا به کنترل پنل متصل می‌شود. اما در سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر، کابل کشی به صورتی است که تمامی تجهیزات در یک لوپ قرار می‌گیرند.
تفاوت در مشخص کردن نقطه آتش‌سوزی
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم در سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر، هریک از دتکتورها یا شستی‌های سیستم اعلام حریق یک آدرس مختص به خود دارند. به گونه‌ای که با فعال شدن هریک از آنها کاربر می‌تواند به صورت کاملا مشخص محل وقوع حریق را شناسایی کند.
اما در سیستم اعلام حریق متعارف امکان تشخیص دقیق محل وقوع آتش امکان‌پذیر نیست و نمی‌توان تشخیص داد که کدام نقطه دچار حریق شده است. البته با ناحیه‌بندی منطقه‌ای که باید در برابر حریق محافظت شود می‌توان ناحیه کلی وقوع حریق را شناسایی کرد. برای مثال می‌توان فهمید آتش در کدام طبقه از ساختمان رخ داده است.
اطمینان عملکرد
در سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر اگر ارتباط یک طرف سیم با کنترل پنل از کار بیافتد، از سمت دیگر تغذیه شده و سیگنال‌ها قابلیت جابجایی دارند. اما درصورت قطع ارتباط یکی از اجزا در سیستم اعلام حریق متعارف، کل آن ناحیه مختل شده و از کار می‌افتد. اطمینان عملکرد سیستم‌های آدرس‌پذیر از این جهت بیشتر از سیستم‌های متعارف است.
تفاوت در هزینه سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر
هزینه اولیه تجهیزات سیستم اعلام حریق متعارف کمتر از سیستم‌های آدرس‌پذیر است. اما زمان‌بر بودن نصب سیستم متعارف، هزینه و میزان کابل بسیار بیشتر، موجب می‌شود که در بسیاری از مواقع راه‌اندازی یک سیستم متعارف یا کانونشنال بسیار هزینه‌برتر از سیستم‌های آدرس‌پذیر باشد.
آلارم‌های کاذب
آلارم‌های کاذب نکته‌ی مهمی برای انتخاب سیستم اعلان حریق است. آلارم‌های کاذب یا دروغین از نظر هزینه، فرسودگی تجهیزات، اتلاف وقت و یا آسیب‌دیدگی افراد برای آتش‌نشانی و ساکنان ساختمان می‌تواند گران تمام شود. میزان این آلارم‌های کاذب در سیستم‌های متعارف به مراتب بیشتر از سیستم‌های آدرس‌پذیر است. این موضوع به خاطر تجمع گرد و غبار و سایر آلاینده‌ها بر روی سنسورها است که آلارم‌های کاذب را به کنترل پنل ارسال می‌کند.
این مساله در مورد سیستم‌های متعارف دشوارتر است چرا که تا بررسی و مشاهده‌ی دتکتوری که زنگ خطر را فعال کرده، هیچ راهی برای تشخیص کاذب یا واقعی‌بودن آلارم وجود ندارد.
در مقابل، سیستم‌های آدرس‌پذیر می‌توانند اطلاعات مختلفی از جمله سیگنال وجود مشکل و یا نگهداری را به کنترل پنل ارسال کنند. در سیستم‌های آدرس‌پذیر پنل هشدار سطح حساسیت دتکتورهای دودی را برای جلوگیری از وقوع آلارم‌های کاذب، بررسی می‌کند. بعلاوه می‌توان میزان حساسیت سنسورها در دستگاه‌های آدرس‌پذیر را تنظیم کرد.
از دیگر ویژگی‌های دستگاه‌های آدرس‌پذیر می‌توان به توانایی تمایز بین تغییرات اندکی که به خاطر آلودگی‌هایی مانند گرد و غبار در دتکتورهای دودی اتفاق می‌افتد با تغییرات سریع به علت وجود حریق واقعی، اشاره کرد.
انتخاب سیستم اعلام حریق مناسب
اگر چه ممکن است اینطور به نظر برسد که سیستم‌های آدرس‌پذیر طراحی بهتر و مقرون به صرفه‌تری از سیستم‌های متعارف دارند اما شاید تهیه‌ی این نوع سیستم برای هر کاربری و بودجه‌ی مورد نظر آنها مناسب نباشد. باید توجه داشت که سیستم‌های متعارف برای ساختمان‌های اداری یا مسکونی کوچک با تعداد واحد یا طبقات کمتر می‌تواند گزینه‌ی خوبی باشد. اما برای موارد صنعتی، تجاری و یا ساختمان‌های مسکونی بزرگ بهتر است سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر نصب و راه‌اندازی شود.
برای انتخاب سیستم اعلام حریق مناسب با توجه به کاربری و بودجه‌ی خود می‌توانید با مشاوران مرکز اعلام حریق آرات تماس بگیرید.
خرید سیستم اعلام حریق متعارف و سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر
شرکت‌های داخلی و خارجی زیادی هستند که به تولید سیستم‌های اعلام حریق می‌پردازند. در میان شرکت‌های ایرانی بیشتر برندها موفق به اخذ تاییدیه برای سیستم‌های متعارف خود شده‌اند. قیمت تجهیزات اعلام حریق برندهای مختلف را می‌توانید در صفحه‌ی قیمت سیستم اعلام حریق مشاهده و بررسی کنید.
