دتکتور موضعی یکی از تجهیزات هشدار دهنده‌ی حریق است که به طور مجزا از پنل اعلام حریق کار می‌کند و دارای آژیر داخلی است که نیاز به نصب آژیر و آژیر فلاشر را حذف می‌کند. در ادامه‌ی این مطلب اعلام حریق آرات تصمیم داریم در خصوص دتکتور موضعی دود و نکات مهم نصب و استفاده‌ی از آن صحبت کنیم.
آنچه در این مطلب می‌خوانید:
دتکتور موضعی چیست؟
دتکتور موضعی یا Stand-alone Fire Detector (SFD) یکی از انواع دتکتورهای اعلام حریق است که به‌صورت مستقل عمل می‌کند و بدون نیاز به پنل مرکزی، در همان محل نصب، هشدار صوتی صادر می‌کند. این دتکتورها برای هشدار سریع در مراحل اولیه آتش‌سوزی طراحی شده‌اند و با اعلام خطر به‌موقع، امکان تخلیه‌ی سریع فضا را پیش از مسدود شدن مسیرهای خروجی توسط دود یا حرارت فراهم می‌کنند.
به دلیل نصب آسان، قیمت مقرون‌به‌صرفه و عملکرد مستقل، دتکتورهای موضعی گزینه‌ای محبوب برای استفاده در منازل، دفاتر کوچک، مغازه‌ها و حتی اتاق‌های خواب هستند. این تجهیزات می‌توانند نقشی مهم در کاهش تلفات ناشی از حریق ایفا کنند.
دتکتور موضعی دود
دتکتور دودی یکی از انواع دتکتور اعلام حریق و از تجهیزات مهم در سیستم‌های اعلام حریق است که با تشخیص زودهنگام دود ناشی از حریق، خطرات ناشی از آتش‌سوزی یا خفگی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. با این حال، در برخی موارد نصب یک سیستم اعلام حریق آدرس پذیر یا اعلام حریق متعارف می‌تواند بسیار هزینه‌بر و حتی غیرضروری باشد. در این موارد برای افزایش ایمنی می‌توان دتکتور موضعی دود نصب کرد.
به طور کلی دتکتورهای موضعی دود دستگاهی کوچک به اندازه‌ی کف دست هستند که صدای آژیر کافی برای هشدار به ساکنان را پخش می‌کنند. این دتکتورهای مبتنی بر باتری متشکل از سنسور دود یا حرارت، آژیر هشدار دهنده، باتری، دکمه تست و بدون وسایل جانبی دیگر هستند.
- نشانگر LED برای نشان دادن وضعیت دستگاه
- دکمه تست برای تست دوره‌ای دتکتور موضعی دود
- باتری قابل تعویض با طول عمر یک سال یا بیشتر که باید به طور سالانه با باتری قلمی تعویض شود و یا از نوع باتری غیر قابل تعویض که از نوع لیتیوم است و تا ده سال دوام دارد.
- آژیر با خروجی حداقل 80 دسی‌بل یا بالاتر از فاصله‌ی 3 متری دستگاه
- صفحه‌ی پایه برای نصب راحت‌تر دتکتور موضعی دود به دیوار یا سقف
دتکتور موضعی دود دارای آژیر هشدار دهنده‌ی داخلی است و نیازی به نصب آژیر جداگانه برای آن وجود ندارد.
(در مورد شستی اعلام حریق و عملکرد آن مطالعه کنید.)
(( پیشنهاد مطالعه: دریافت تاییدیه آتش نشانی برای مراکز درمانی ))
انواع دتکتور موضعی دود
دتکتورهای دودی معمولا سریع‌تر از دتکتور حرارتی آتش را تشخیص می‌دهند. به همین خاطر نصب دتکتور دودی فتوالکتریک در ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و غیره مناسب‌تر خواهد بود. با این حال با توجه به نیازهای واقعی و شرایط حریق در هر ساختمان می‌توان دتکتورهای دودی زیر را انتخاب کرد:
- دتکتور دودی فوتوالکتریک: این نوع دتکتور به سرعت دود را تشخیص می‌دهد و برای شناسایی دود ناشی از آتش‌سوزی‌هایی که به آرامی با دود می‌سوزند و شعله‌های واضحی ندارند، مناسب است.
- دتکتور دودی یونیزاسیون: این دتکتور برای تشخیص آتش‌های شعله‌ور مانند دود ناشی از سوختن مایعات قابل اشتعال، کاغذها و غیره مناسب است. آشکارساز دود یونیزه از مقدار کمی مواد رادیواکتیو در محفظه‌ی حسگر استفاده می‌کند تا ذرات قابل‌احتراق کوچکتر و ذرات نامرئی ناشی از حریق را بهتر شناسایی کند.
استانداردهای دتکتورهای موضعی دود
دتکتورهای دود موضعی باید با استانداردهای بین‌المللی یا ملی مطابقت داشته باشند. نمونه‌هایی از استانداردهای رایج پذیرفته شده برای انواع دتکتور موضعی دود شامل موارد زیر می‌شود:
- استاندارد AS 3786-2014 برای دتکتورهای دودی نور پراکنده یا یونیزاسیون
- استاندارد EN 14604: 2005 برای دتکتورهای هشداردهنده‌ی دودی
- استاندارد GB 20517-2006 برلی سیستم‌های تشخیص و اعلام حریق و دتکتورهای دودی
- استاندارد ISO 12239 برای دتکتورهای دودی نوری یا یونیزاسیون
- استاندارد UL 217 برای ایمنی دتکتورهای دودی
دتکتور موضعی دود در صورت آزمایشات موفقیت‌آمیز و تایید با استانداردهای مرتبط، توسط یک نهاد مرتبط به آن گواهی داده می‌شود.
(در مورد کابل نسوز اعلام حریق مطالعه کنید.)
باتری دتکتور موضعی دودی
دتکتورهای موضعی دود معمولاً با باتری کار می‌کنند و به دلیل مستقل بودن از سیستم مرکزی، سلامت باتری در عملکرد این دستگاه‌ها حیاتی است. بسته به مدل دتکتور، دو نوع باتری رایج در این تجهیزات استفاده می‌شود:
🔋 باتری قابل تعویض
- معمولاً از نوع ۹ ولت یا قلمی (AA/AAA) هستند
- عمر مفید آنها معمولاً ۱ سال یا کمی بیشتر است
- نیازمند تعویض منظم سالانه برای حفظ ایمنی
- اقتصادی‌تر هستند اما نیاز به یادآوری و مراقبت دوره‌ای دارند
🔋 باتری غیرقابل تعویض (لیتیومی)
- از نوع باتری لیتیومی مهر و موم شده
- دارای عمر طولانی ۱۰ ساله
- پس از اتمام عمر باتری، باید کل دتکتور تعویض شود
- مناسب افرادی که نمی‌خواهند هر سال باتری را تعویض کنند
نکته مهم هنگام انتخاب:
اگر فرصت یا امکان بررسی سالانه باتری را ندارید، مدل‌هایی با باتری لیتیومی غیرقابل تعویض گزینه‌ی بهتری هستند. در هر صورت، توجه داشته باشید که دتکتور موضعی بدون باتری سالم عملاً بی‌فایده است و باید به صورت دوره‌ای عملکرد آن را بررسی کرد.
(از مطلب نحوه عملکرد پنل اعلام حریق بازدید کنید.)
نکات انتخاب و خرید دتکتور موضعی دود
تعداد دتکتور موضعی دود برای نصب با توجه تعداد اتاق‌ها بخش‌ها در یک ساختمان تعیین می‌شود. برای محافظت بهتر، توصیه می‌شود در هر اتاق یا هر بخش یک دتکتور موضعی دودی نصب شود. لازم به ذکر است برخی از این دتکتورها دارای ویژگی اتصال بیسیم هستند، به صورتی که با فعال شدن یک دتکتور، سایر دتکتورها نیز به صدا درخواهند آمد.
بعلاوه برخی از انواع دتکتورهای موضعی موجود در بازار نیز برای افراد کم‌شنوا ارائه می‌شوند و دارای تجهیزات کمکی مانند پد ارتعاشی یا آلارم بصری برای هشدار به افراد ناشنوا یا کم‌شنوا در مواقع حریق هستند.
(در مورد کپسول آتش نشانی خودرو و نکات نگهداری از آن مطالعه کنید.)
نصب دتکتور موضعی دود
نصب دتکتورهای دودی مستقل یا دتکتور موضعی دود که با باتری کار می‌کند، بسیار ساده است. مالکان می‌توانند این کار را خودشان انجام دهند و نیاز به مهارت‌های نگهداری خاصی نیز وجود ندارد. با نصب این دتکتورهای دودی موضعی ایمنی ساختمان در برابر آتش افزایش می‌یابد و حفاظت بهتری از جان و مال در صورت وقوع حریق، انجام می‌شود.
شما می‌توانید از دتکتور موضعی دود با استانداردهای بین‌المللی را تهیه کرده و آنها را در مکان‌های مناسب نصب کنید. نگهداری منظم از دتکتورهای دودی موضعی نیز بسیار ضروری است.
(با فایرباکس آتش نشانی بیشتر آشنا شوید.)
محل نصب دتکتور موضعی دود
محل نصب دتکتور موضعی دود از اهمیت بالایی برخوردار است. برای این موضوع باید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- حریق ممکن است در هر جایی رخ دهید؛ بنابراین توصیه می‌شود که در هر اتاق از جمله اتاق‌های خواب، اتاق پذیرایی و غیره (به جز آشپزخانه یا حمام) یک دتکتورِ موضعی دود نصب شود تا حداکثر محافظت فراهم شده باشد.
- اگر تصمیم دارید فقط یک دتکتور موضعی دود نصب کنید، این دتکتور باید در مسیر اصلی فرار (برای مثال نزدیک اتاق نشیمن و در نزدیکی اتاق خواب) نصب شود.
- بهتر است دتکتور را روی سقف یا بالای دیوار نصب کنید زیرا دود به سمت بالا رفته و به صورت افقی پخش می‌شود.
- در دفترچه راهنما حداقل فاصله‌ی دتکتور بین دتکتورها یا با سقف و دیوار را بررسی کنید.
محل‌های نامناسب برای نصب دتکتورهای موضعی دود
برای اجتناب از آلارم‌های کاذب در دتکتورهای موضعی دود دقت کنید که این دتکتورها نباید در نزدیکی سیستم تهویه هوا یا تیغه‌ی فن نصب شوند. بعلاوه قرار دادن این دتکتورها در نزدیکی لامپ، در مجاورت آشپزخانه یا نزدیک به حمام و هر جایی که بخار ممکن است ایجاد شود، می‌تواند باعث ایجاد آلارم کاذب شود.
اگر دتکتور موضعی دود در ساختمان فعال شد چکار باید بکنیم؟
اگر صدای آلارم دتکتور موضعیِ دود را شنیدید باید فورا اطراف آن را برای پیدا کردن علائم آتش‌سوزی بررسی کنید. در صورت بروز آتش‌سوزی، اگر آتش‌سوزی بی‌خطر است نسبت به اطفای آن با کپسول آتش نشانی مناسب اقدام کنید و یا با آتش‌نشانی تماس بگیرید.
اگر آتش‌سوزی وجود نداشت و یا آلارم کاذب به وسیله‌ی دود ایجاد شده است، می‌توانید دکمه‌ی بی‌صدا کردن دتکتور را فشار دهید تا زنگ هشدار را غیرفعال کنید.
(در مورد اهمیت تست پمپ های آتش نشانی مطالعه کنید.)
نکات نگهداری از دتکتور موضعی دود
نگهداری منظم از دتکتورهای موضعی دود برای اطمینان از عملکرد درست آن بسیار حائز اهمیت است. کاربران دتکتورهای موضعی باید نسبت به نگهداری منظم از این تجهیزات مسئولیت‌پذیر باشند و این کار را طبق دستورالعمل‌های سازنده پیگیری کنند. برخی از نکات نگهداری از دتکتورهای موضعی دود به شرح زیر است:
بررسی بصری
- چراغ LED دتکتور موضعی دود را بررسی کنید. این چراغ باید هر 40 تا 60 ثانیه چشمک بزند که نشان‌دهنده‌ی عملکرد درست آن است.
- دریچه‌های روی دتکتور را به طور منظم از نظر گرد و غبار بررسی کرده و تمیز کنید.
- از رنگ کردن بدنه‌ی دتکتور دود موضعی خودداری کنید.
فشار دادن دکمه‌ی تست به صورت منظم
- هر دتکتور موضعی دود دارای یک دکمه‌ی تست برای بررسی وضعیت است که معمولا در جلوی این تجهیز قرار دارد. این دکمه را فشار دهید تا زمانی که یک صدای هشدار بلند بشنوید و سپس آن را رها کنید.
- حداقل ماهی یکبار این دکمه تست را فشار دهید و یا طبق زمان‌بندی دستورالعمل سازنده این کار را انجام دهید.
تعویض باتری
دتکتورهای موضعی دود که دارای باتری سلول خشک هستند، به طور دوره‌ای باید باتری آنها تعویض شود. هنگامی که باتری برای کار کردن دتکتور کاهش می‌یابد، یک سیگنال صوتی برای هشدار به کاربر پخش می‌شود که نیاز به تعویض باتری را اعلام می‌کند. توصیه می‌شود که باتری دتکتور هر 12 ماه یکبار تعویض شود و یا طبق دستورالعمل سازنده، این کار باید حتی سیگنال کاهش باتری انجام شود.
انواع دتکتور موضعی دود که از باتری غیرقابل تعویض استفاده می‌کنند، با شنیدن سیگنال کاهش باتری، کل مجموعه باید به طور کامل عوض شود.
(با اسپرنکلر آتش نشانی و عملکرد آن آشنا شوید.)
تعویض دتکتور موضعی دود
دتکتورهای موضعی قدیمی ممکن است به خوبی عمل نکنند. بنابراین لازم است همه‌ی دتکتورها پس از 10 سال و یا طبق نظر سازنده، تعویض شوند. به این ترتیب لازم است تاریخ ساخت دتکتور موضعی دودی را در پشت آن بررسی کنید تا زمان عمر مفید آن را بدانید.
نگهداری منظم از دتکتورهای موضعی دود باعث بهبود عملکرد و جلوگیری از خرابی‌های آن می‌شود.
(در مورد رفع بوق ممتد دتکتورهای دودی مطالعه کنید.)
خرید دتکتور موضعی دود
دتکتورهای موضعی نوعی از دتکتورها هستند که برای کار کردن نیاز به پنل اعلام حریق و آژیر جداگانه ندارند و می‌توانند یک سیستم حفاظتی مناسب برای خانه‌ها باشند. خرید انواع دتکتور موضعی دود را می‌توانید از مرکز اعلام حریق آرات انجام دهید. ضمنا لیست قیمت سیستم اعلام حریق را نیز می‌توانید بررسی کنید. ضمنا برای انتخاب سیستم اعلام حریق مناسب مطلبی نوشته‌ایم که می‌تواند برای شما مفید باشد.
