پنل اعلام حریق یک وسیلهی ایمنی است که در ساختمانهای مختلف نصب میشود تا در مواقع حریق، خطر آسیب به اموال و جان انسانها را به حداقل برساند. اگر به فکر تامین امنیت ساختمان خود هستید، باید با پنل مرکزی اعلام حریق و عملکرد آن آشنا باشید. در ادامه این مطلب در مورد انواع پنل اعلام حریق، ویژگیهای کنترل پنل، عملکرد پنل اعلام حریق و همینطور فعالسازی و غیرفعالسازی پنل اعلام حریق صحبت خواهیم کرد.
اهمیت نصب پنل اعلام حریق در ساختمانها
هدف پنل اعلام حریق یا پنل مرکزی (Fire alarm control panel) فعال کردن واکنش اضطراری سریع در زمان وقوع آتش سوزی است تا همهی افراد حاضر در ساختمان بتوانند به طور ایمن از ساختمان خارج شوند. پنلهای اعلام حریق مختلفی در بازار وجود دارد که ویژگیهای متفاوتی دارند و به همین خاطر قابلیتهای این تجهیز بسته به نوع محصول میتواند متفاوت باشد.
برای مثال، یک پنل اعلام حریق پایه ممکن است صدای آژیرها را به صدا درآورد تا همهی افراد از خطر مطلع شوند. برخی از پنلها نیز میتوانند با آتشنشانی تماس بگیرند و یا برخی از آنها سیستم اسپرینکلر آتش نشانی یا سایر سیستمهای اطفای حریق اتوماتیک مانند سیستم اطفا حریق سقفی، سیستم اطفا حریق اتوماتیک فوم، سیستم اطفا حریق گازی، سیستم اطفا حریق آبی و غیره را فعال میکنند تا آتش در مراحل اولیهی آن خاموش شود. قابلیتهای هر پنل مرکزی بستگی به نوع پنلی دارد که تهیه میکند.
عملکرد پنل های اعلام حریق پیشرفته به این صورت است که با فعالسازی پنل، سیستمهای اطفا حریق نیز برای خاموش کردن آتش فعال میشوند.
(در مورد تفاوت سیستم اعلام و اطفا حریق مطالعه کنید.)
نحوه عملکرد و فعالسازی پنل اعلام حریق
اگر به طور کلی نمیدانید که عملکرد پنل اعلام حریق یا پنل مرکزی به چه صورت است، توجه داشته باشید که هنگام وقوع حریق، پنل مرکزی سیگنالی از یکی از دتکتورهای اعلام حریق مانند دتکتور دودی، دتکتورهای حرارتی یا دتکتورهای گازی دریافت میکند و یا فردی شستی اعلام حریق را فعال میسازد و سیگنال به کنترل پنل ارسال میشود.
این بدان معناست که پنل اعلام حریق به خودی خود آتش را تشخیص نمیدهد بلکه سیگنالهایی را از تجهیزات اعلام حریق متصل دریافت میکند. در این نقطه است که پاسخ پنل مرکزی فعال میشود. این پاسخ میتواند فعال کردن آژیر و آژیر فلاشرها برای اطلاع دادن به افراد حاضر در ساختمان باشد و سپس سیگنالی به آتش نشانی ارسال میشود تا تیمهای آتش نشانان را به سرعت به ساختمان برسانند و شعلههای آتش را اطفا کنند.
فعالسازی پنل اعلام حریق توسط دستگاههای تشخیص حریق اتوماتیک (دتکتورها) یا دستی (شستی) انجام میشود و سپس آژیرها و آژیرفلاشرها به صدا درمیآیند.
(از مطلب سیستم اطفا حریق FM-200 بازدید کنید.)
معرفی و بررسی عملکرد انواع پنل اعلام حریق
دو نوع اصلی پنل مرکزی اعلام حریق وجود دارد. پنلهای متعارف سالها است که وجود دارند و بنابراین ممکن است در ساختمانهای قدیمیتر با آنها مواجه شده باشید. پنل متعارف که در سیستم اعلام حریق متعارف بکار برده میشود با واکنش به تغییرات جریان الکتریکی کار میکند. برای مثال زمانی که یک دتکتور دودی وجود دود را تشخیص میدهد، در واکنش به آن جریان را تغییر میدهد.
در نتیجه عملکرد پنل اعلام حریق متعارف به این صورت است که با تشخیص تغییر در جریان، زنگ هشدار را به صدا درمیآورد. پنل اعلام حریق متعارف به زونهای مختلف تقسیم میشود. برای مثال زون بندی در اعلام حریق متعارف به این صورت است که هر طبقه یا هر بخش از ساختمان به عنوان یک زون در نظر گرفته میشود. به همین خاطر به این پنلها پنل زوندار نیز گفته میشود.
پنلهای متعارف معمولا در ساختمانهای مسکونی، ادارات و به طور کلی پروژههای کوچک به کار برده میشود زیرا امکان تشخیص محل دقیق وقوع حریق در آن وجود ندارد.
(از مطلبی که در مورد هوشمند سازی ساختمان نوشتهایم، بازدید کنید.)
عملکرد پنل اعلام حریق آدرسپذیر
نوع جدیدتر پنلهای آتش، پنلهای آدرسپذیر هستند که در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر بکار برده میشوند. این سیستمها از فناوری مدرنتری نسبت به سیستمهای متعارف استفاده میکنند زیرا دارای ریزپردازندههایی هستند که دادهها را از تجهیزات موجود در ساختمان به پنل مرکزی ارسال میکنند و عملکرد این نوع پنل اعلام حریق بسته به تغییرات در جریانهای الکتریکی نیست.
هر دستگاه در این سیستم تشخیص حریق دارای آدرس منحصربفرد است بنابراین پنل اعلام حریق آدرسپذیر میتواند تشخیص دهد که سیگنال آتش از کدام دستگاه ارسال شده است. این ویژگی باعث میشود مکان دستگاهی که سیگنال را به پنل ارسال کرده، آسانتر مشخص شود و اطفای حریق نیز سریعتر باشد.
تشخیص سریعتر محل وقوع حریق در پنلهای آدرسپذیر باعث میشود این سیستمها برای ساختمانها و پروژههای بزرگ بیشتر کاربرد داشته باشند.
(در مورد کابل نسوز اعلام حریق بیشتر بدانید.)
نکات مهم پیش از خرید پنل اعلام حریق
پیش از خرید یک سیستم اعلام حریق برای هر کاربری بزرگ یا کوچکی لازم است نکاتی را در نظر داشته باشید. پنل مرکزی مغز سیستم اعلام حریق به شمار میآید و بنابراین یکی از تجهیزات اصلی این سیستم است که فعالیت سایر دستگاههای متصل را نظارت و کنترل میکند. انتخاب یک پنل اعلام حریق مناسب اطمینان از عملکرد آن در شرایط خاص را تضمین میکند.
عملکرد ساده یا پیشرفته پنل اعلام حریق
اگر به فکر خرید سیستم اعلام حریق و پنل مرکزی برای یک ساختمان جدید هستید و یا میخواهید پنل اعلام حریق قدیمی را با پنلی پیشرفتهتر و جدیدتر جایگزین کنید، ابتدا باید ویژگیهای مورد نظر خود را بررسی کنید. اگر در ساختمان خود سیستم پیچیدهای مانند اسپرینکلر دارید میتوانید از یک پنل آتش نشانی اصلی استفاده کنید که زنگ هشدار را به صدا درمیآورد و با آتشنشانی تماس میگیرد.
اما اگر به دنبال گزینهای جامعتر هستید، میتوانید نوعی از پنل اعلام حریق را تهیه کنید که با ویژگیهایی مانند قفل یا باز کردن دربها، قطع برق، غیرفعال کردن آسانسورها و یا حتی ادغام با سیستم امنیتی همراه باشد.
در ساختمانهای هوشمند بهتر است از پنلهای پیشرفته مانند پنل آدرسپذیر یا وایرلس استفاده شود.
(از مطلب تابلو اعلام حریق بازدید کنید.)
منطبق بودن پنل با نیازهای ساختمان
بعلاوه لازم است بررسی کنید آیا پنل اعلام حریق مورد نظر شما میتواند نیازهای ساختمان شما را برطرف کند یا خیر. عملکرد پنل اعلام حریق باید به گونهای باشد که از تعداد تجهیزات و زونها در ساختمان پشتیبانی کند و با دتکتورها، شستیها و سایر تجهیزاتی که از قبل در ساختمان شما نصب شده، سازگار باشد.
یکی از نکات مهم در خرید پنل مرکزی، سازگار بودن آن با سایر تجهیزات اعلام حریق موجود در ساختمان است.
(مطلب نکات حفاظت در برابر حریق میتواند برای شما مفید باشد.)
غیرفعالسازی پنل اعلام حریق
شما میتوانید با جدا کردن باتری پشتیبان و سپس جدا کردن آن از برق، سیستم اعلام حریق خانه خود را خاموش کنید. با چک کردن صفحه نمایش لمسی یا صفحه کلید پنل اعلام حریق میتوانید از خاموش بودن آن اطمینان حاصل کنید.
معمولا برای نصب یک ماژول ارتباطی جدید یا اضافه کردن یک آژیر سیمی لازم است پنل اعلام حریق خاموش شود و پس از اجرای این تغییرات میتوان باتری پشتیبان را دوباره وصل کرده و سپس پنل مرکزی را به برق متصل کرد. بنابراین برای غیرفعالسازی و فعالسازی عملکرد پنل اعلام حریق مراحل زیر را دنبال کنید:
-
باتری پشتیبان را جدا کنید
برای جلوگیری از مشکلات الکتریکی توصیه میشود پیش از جدا کردن برق اصلی پنل مرکزی، باتری اعلام حریق پشتیبان آن جدا شود. محل قرارگیری باتری عموما بسته به نوع پنل متفاوت است. برای سیستمهای بیسیم یا وایرلس این باتری معمولا در پشت قاب پشتی پنل یافت میشود که به برد مدار پنل وصل میشود. برای جدا کردن باتری نیز تنها کافی است اتصال آن را جدا کنید.
-
جدا کردن پنل مرکزی از برق اصلی
هر پنل دارای یک ترانسفورماتور است که از پنل به پریز برق متصل میشود. برای خاموش کردن و غیرفعالسازی پنل، این ترانسفورماتور باید از برق جدا شود. اگر ترانسفورماتور به خروجی برق پیچ شده باشد، برای جدا کردن آن باید پیچها را باز کنید. سپس به آرامی ترانسفورماتور را از برق بیرون بکشید. گزینهی دیگر نیز ممکن است دکمهی خاموش و روشن روی پریز برق باشد که در این صورت بدون جدا کردن ترانسفورماتور تنها لازم است خروجی برق را خاموش کنید.
-
تایید و اطمینان از خاموش بودن عملکرد پنل اعلام حریق
در بیشتر موارد، با بررسی صفحه نمایش یا صفحه کلید پنل مرکزی میتوان خاموش یا روشن بودن آن را تایید کرد. اگر صفحه نمایش یا صفحه کلید خالی است و با فشردن دکمهها یا صفحه لمسی, پاسخی دریافت نمیکنید، دستگاه با موفقیت خاموش شده است.
خرید پنل اعلام حریق
در این مطلب در خصوص عملکرد پنل های اعلام حریق و نحوه فعالسازی و غیرفعالسازی آنها صحبت کردیم. اگر تصمیم به خرید پنل یا سیستم اعلام حریق برای خانه یا هر ساختمان دیگری هستید، میتوانید از مشاوران مرکز اعلام حریق آرات در خصوص انتخاب و خرید بهترین سیستمها و پنلها مشاوره بگیرید. بعلاوه شما میتوانید لیست قیمت سیستم های اعلام حریق مختلف را در فایرفایت بررسی کنید.
