انواع کابل اعلام حریق

در طراحی و اجرای سیستم‌های ایمنی و اعلام حریق، معمولاً تمرکز اصلی روی تجهیزاتی مانند دتکتورها، آژیرها، شستی‌ها و پنل مرکزی قرار می‌گیرد. اما در میان این اجزا، یکی از مهم‌ترین و گاهی کم‌توجه‌ترین عناصر، کابل اعلام حریق است؛ کابلی که وظیفه انتقال سیگنال بین اجزای مختلف سیستم را بر عهده دارد و نقش حیاتی در عملکرد درست سیستم ایفا می‌کند.

نکته مهم اینجاست که انواع کابل اعلام حریق بسته به شرایط پروژه، نوع ساختمان و استانداردهای ایمنی، ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند. از کابل‌های معمولی گرفته تا کابل‌های نسوز، شیلددار و آرموردار، هر کدام برای شرایط خاصی طراحی شده‌اند و انتخاب نادرست آن‌ها می‌تواند عملکرد کل سیستم را تحت تأثیر قرار دهد.

در این مقاله قصد داریم انواع کابل اعلام حریق را به‌صورت کامل بررسی کنیم؛ با ویژگی‌ها، مزایا، معایب و کاربردهای هر نوع آشنا شویم تا بتوانید با دیدی روشن و فنی، مناسب‌ترین گزینه را برای پروژه‌های خود انتخاب کنید

کابل اعلام حریق چیست؟

کابل اعلام حریق، کابلی است که برای برقراری ارتباط بین اجزای مختلف سیستم اعلام حریق مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اجزا شامل پنل مرکزی، دتکتورها، آژیرها، فلاشرها و شستی‌ها هستند. هدف اصلی این کابل‌ها، انتقال صحیح و سریع سیگنال است تا در زمان آتش‌سوزی هشدار به موقع صادر شود.

نکته مهم این است که کابل اعلام حریق الزاماً نسوز نیست. برخی از کابل‌های اعلام حریق ساده هستند و در برابر حرارت یا آتش مقاومتی ندارند. این کابل‌ها ممکن است در صورت بروز حریق، عملکرد خود را از دست بدهند و ارتباط بین اجزای سیستم قطع شود.

کابل نسوز چیست؟

کابل نسوز یا کابل مقاوم در برابر حریق، کابلی است که طوری طراحی شده تا در شرایط آتش‌سوزی و دمای بالا، همچنان عملکرد الکتریکی خود را برای مدت مشخصی حفظ کند. این نوع کابل معمولاً دارای عایق‌ها و لایه‌های مخصوصی است (مانند میکا، سیلیکون، یا روکش فلزی) که از سوختن یا قطع شدن کابل جلوگیری می‌کند.

کابل نسوز در مکان‌هایی استفاده می‌شود که قطع شدن برق یا سیگنال می‌تواند فاجعه‌بار باشد؛ مانند سیستم‌های اعلام حریق، برق اضطراری، فن‌های تخلیه دود، آسانسور نجات، یا سیستم‌های صوت اضطراری.

تفاوت‌ کابل اعلام حریق و کابل نسوز

• هدف استفاده: کابل اعلام حریق برای انتقال سیگنال بین اجزای سیستم هشدار حریق به‌کار می‌رود، در حالی که کابل نسوز برای حفظ عملکرد الکتریکی در برابر آتش‌سوزی طراحی شده است.
• مقاومت در برابر آتش: کابل اعلام حریق می‌تواند معمولی یا نسوز باشد، اما کابل نسوز حتماً باید در تست‌های حرارتی و آتش‌سوزی موفق عمل کند.
• استانداردها: کابل نسوز بر اساس استانداردهایی مانند IEC 60331، BS 6387 یا ISIRI 3569 تست می‌شود. اما کابل اعلام حریق معمولی ممکن است فاقد چنین استانداردهایی باشد.
• دامنه کاربرد: کابل اعلام حریق معمولاً فقط در سیستم هشدار حریق استفاده می‌شود، ولی کابل نسوز در سیستم‌های حیاتی متعددی کاربرد دارد.

هر کابل اعلام حریقی، لزوماً نسوز نیست. اما کابل نسوز، به شرط رعایت مشخصات فنی، می‌تواند در سیستم اعلام حریق استفاده شود. بنابراین هنگام انتخاب کابل برای پروژه‌های ساختمانی یا صنعتی، باید به نوع سیستم، اهمیت پایداری آن در برابر آتش، و استانداردهای ایمنی موردنیاز توجه کرد.

تفاوت کابل اعلام حریق و کابل نسوز

انواع کابل اعلام حریق :

کابل نسوز Heat Resistance یا کابل مقاوم در برابر حرارت

کابل‌های نسوز Heat Resistance که به عنوان کابل‌های مقاوم در برابر حرارت شناخته می‌شوند، می‌توانند تا دمای ۲۵۰درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند. این کابل‌ها دارای ساختار سیلیکونی هستند که به دلیل مقاومت بالای خود در برابر حرارت و آتش، به عنوان کابل‌های سیلیکونی نیز شناخته می‌شوند.

کابل نسوز شیلددار و بدون شیلد در انواع کابل اعلام حریق

کابل نسوز شیلددار:

این نوع کابل‌ها دارای پوششی به نام شیلد هستند که بین هسته داخلی و پوسته بیرونی قرار دارد. شیلد به منظور حفاظت کابل و سیستم در برابر نویز و تداخلات الکترومغناطیسی (EMI) طراحی شده است. این ویژگی به ویژه در سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر که نیاز به دقت و صحت در انتقال سیگنال دارند، بسیار مهم است.

کابل نسوز بدون شیلد:

این نوع کابل‌ها فاقد پوشش شیلد هستند و در نتیجه، هزینه کمتری نسبت به کابل‌های شیلددار دارند. با این حال، در محیط‌هایی که نویز و تداخلات الکترومغناطیسی زیاد است، ممکن است عملکرد سیستم را تحت تأثیر قرار دهند.

شیلد پوششی است که بر روی هسته داخلی کابل و زیر پوسته بیرونی قرار می‌گیرد. این پوشش، کابل و سیستم اعلام حریق را در برابر نویز و تداخلات الکترومغناطیسی محافظت می‌کند. در سیستم‌ اعلام حریق آدرس‌پذیر یا هوشمند، استفاده از کابل‌های شیلددار ضروری است زیرا این سیستم‌ها به دقت بالا و انتقال صحیح سیگنال‌ها نیاز دارند. عدم استفاده از کابل‌های شیلددار در این سیستم‌ها می‌تواند منجر به اختلالات و خطاهای عملکردی شود.

مزایا و معایب کابل نسوز شیلددار

مزایای کابل نسوز شیلددار

• – مقاومت بالا در برابر حرارت تا دمای ۲۵۰ درجه سانتی‌گراد.
• – حفاظت در برابر نویز و تداخلات الکترومغناطیسی در نوع شیلددار.
• – قابلیت استفاده در سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر.

معایب کابل نسوز شیلددار

• – هزینه بیشتر در نوع شیلددار نسبت به نوع بدون شیلد.
• – نیاز به دقت بیشتر در نصب و نگهداری به دلیل حساسیت سیستم‌های آدرس‌پذیر.
• کابل‌های مقاوم در برابر حرارت از جمله کابل‌های نسوز، ارزان‌ترین نوع در دسته‌بندی کابل‌های نسوز هستند. نوع بدون شیلد این کابل‌ها از نوع شیلددار ارزان‌تر است و در بازار ایران به راحتی قابل دسترس می‌باشد. کابل‌های نسوز Heat Resistance یا کابل‌های مقاوم در برابر حرارت به دلیل ساختار سیلیکونی و مقاومت بالای خود در برابر دماهای بالا، انتخاب مناسبی برای سیستم‌های اعلام حریق محسوب می‌شوند.
• انتخاب بین نوع شیلددار و بدون شیلد بستگی به نیازهای خاص محیط و سیستم اعلام حریق دارد. در محیط‌هایی با نویز بالا و سیستم‌های حساس آدرس‌پذیر، استفاده از کابل‌های شیلددار ضروری است تا از بروز اختلالات و خطاهای عملکردی جلوگیری شود.

 در فایرفایت بیشتر بخوانید : معرفی قاب اسپرینکلر و اهمیت استفاده از آن

کابل فایر افشان یا 800 درجه در انواع کابل اعلام حریق

کابل نسوز فایر افشان که به عنوان کابل‌های نسوز با مقاومت بالا نیز شناخته می‌شوند، می‌توانند دماهای بسیار بالاتری را تحمل کنند و برای شرایط بسیار سخت طراحی شده‌اند. این کابل‌ها، مانند کابل‌های مقاوم در برابر حرارت، دارای ساختار سیلیکونی هستند که به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و آتش، انتخاب مناسبی برای سیستم‌های اعلام حریق محسوب می‌شوند.

تفاوت اصلی این کابل‌ها با کابل مقاوم در برابر حرارت (Heat Resistance) در این است که در کابل‌های فایر افشان، بر روی هادی مس، یک نوار میکا قرار داده شده است. نوار میکا (Mica Tape) یک لایه عایق معدنی است که دارای مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارت است و می‌تواند دماهای تا 800 درجه سانتی‌گراد را تحمل کند. این ویژگی باعث می‌شود که کابل‌های فایر افشان در شرایط آتش‌سوزی شدید نیز عملکرد مناسبی داشته باشند و سیستم‌های اعلام حریق را به خوبی پشتیبانی کنند.

کاربرد نوار میکا در انواع کابل اعلام حریق

1. افزایش مقاومت حرارتی: نوار میکا به عنوان یک عایق حرارتی قوی عمل می‌کند و باعث می‌شود که کابل بتواند دماهای بسیار بالا را تحمل کند.
2. پایداری در شرایط بحرانی: این ویژگی به کابل اجازه می‌دهد تا در شرایط آتش‌سوزی شدید نیز سالم بماند و عملکرد سیستم اعلام حریق را تضمین کند.
3. عایق الکتریکی: علاوه بر مقاومت حرارتی، نوار میکا خواص عایق الکتریکی خوبی نیز دارد که باعث افزایش ایمنی کابل در برابر خطرات الکتریکی می‌شود.

مزایا و معایب نوار میکا در انواع کابل اعلام حریق

مزایا نوار میکا در انواع کابل نسوز :

– مقاومت بسیار بالا در برابر حرارت، تا دمای 800 درجه سانتی‌گراد.
– پایداری در شرایط بحرانی و حفظ عملکرد سیستم اعلام حریق در شرایط آتش‌سوزی شدید.
– ساختار سیلیکونی و استفاده از نوار میکا که باعث افزایش ایمنی و دوام کابل می‌شود.

معایب نوار میکا در انواع کابل نسوز:

– هزینه بالاتر نسبت به کابل‌های مقاوم در برابر حرارت بدون نوار میکا.
– نیاز به نصب و نگهداری دقیق‌تر به دلیل ویژگی‌های خاص و حساسیت بیشتر.
کابل‌های فایر افشان به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و پایداری در شرایط بحرانی، در مکان‌هایی که نیاز به اطمینان از عملکرد سیستم اعلام حریق در دماهای بسیار بالا وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کاربرد کابل نسوز فایر افشان یا 800 درجه :

• – نفت و گاز: در پالایشگاه‌ها و تاسیسات پتروشیمی که خطر آتش‌سوزی بالاست.
• – نیروگاه‌ها: برای اطمینان از عملکرد سیستم‌های اعلام حریق در دماهای بالا.
• – ساختمان‌های بلند و مراکز تجاری: برای حفاظت بهتر و عملکرد مطمئن در صورت بروز آتش‌سوزی شدید.

کابل‌های فایر افشان یا 800 درجه، با ساختار سیلیکونی و نوار میکا، از جمله کابل‌های نسوز با مقاومت بالا هستند که می‌توانند در دماهای تا 800 درجه سانتی‌گراد عملکرد خود را حفظ کنند. این کابل‌ها به دلیل ویژگی‌های برتر خود در مقاومت حرارتی و پایداری در شرایط بحرانی، انتخاب ایده‌آلی برای محیط‌های با خطر بالای آتش‌سوزی هستند. با این حال، هزینه بالاتر و نیاز به نصب و نگهداری دقیق‌تر از جمله چالش‌های استفاده از این کابل‌ها محسوب می‌شود.

کابل نسوز مفتولی در انواع کابل اعلام حریق

کابل‌های مفتولی نیز یکی از انواع کابل‌های نسوز هستند که تا دمای 800 درجه سانتی‌گراد مقاومت دارند. این کابل‌ها به دلیل ساختار خاص و استحکام مکانیکی بالا، به عنوان تنها نوع کابل‌های استاندارد در برخی از کاربردها و صنایع محسوب می‌شوند. کابل‌های مفتولی از یک یا چند رشته هادی مسی تک‌سیم یا چندسیمه تشکیل شده‌اند که با یک لایه عایق حرارتی پوشانده شده‌اند. این کابل‌ها معمولاً با یک عایق سیلیکونی و نوار میکا برای افزایش مقاومت حرارتی تجهیز می‌شوند.

ویژگی‌های مهم کابل‌ نسوز مفتولی:

1. مقاومت بالا در برابر حرارت: این کابل‌ها می‌توانند تا دمای 800 درجه سانتی‌گراد را تحمل کنند، که آنها را برای استفاده در شرایط بحرانی و محیط‌های با دمای بالا مناسب می‌سازد.
2. استحکام مکانیکی بالا: کابل‌های مفتولی به دلیل ساختار فیزیکی قوی و مقاومت در برابر خمش و کشش، دارای استحکام مکانیکی بالایی هستند.
3. پایداری الکتریکی: این کابل‌ها به دلیل استفاده از هادی‌های مسی با کیفیت و عایق‌های مقاوم در برابر حرارت، پایداری الکتریکی بالایی دارند و می‌توانند جریان الکتریکی را به خوبی منتقل کنند.
4. نوار میکا: نوار میکا به عنوان عایق حرارتی اضافی، مقاومت حرارتی کابل را افزایش می‌دهد و اطمینان از عملکرد کابل در شرایط بحرانی را فراهم می‌کند.

مزایا و معایب کابل نسوز مفتولی

– مزایا کابل نسوز مفتولی

• مقاومت حرارتی بالا: این کابل‌ها می‌توانند تا دمای 800 درجه سانتی‌گراد مقاومت کنند
• استحکام مکانیکی: ساختار مفتولی این کابل‌ها مقاومت بالایی در برابر آسیب‌های فیزیکی و مکانیکی دارد.
• پایداری الکتریکی: عملکرد مطمئن و پایدار در انتقال جریان الکتریکی.
• استفاده از نوار میکا: این ویژگی موجب افزایش ایمنی و مقاومت حرارتی بیشتر می‌شود.

– معایب کابل نسوز مفتولی:

• – انعطاف‌پذیری کمتر: به دلیل ساختار مفتولی، این کابل‌ها انعطاف‌پذیری کمتری نسبت به کابل‌های چندسیمه دارند.
• – هزینه بالا: به دلیل ویژگی‌های برتر و مقاومت بالاتر، این کابل‌ها ممکن است هزینه بیشتری نسبت به کابل‌های معمولی داشته باشند.

 کابل‌ نسوز مفتولی مورد تایید سازمان آتش‌نشانی تهران

• کابل‌های مفتولی که در برابر حرارت تا 800 درجه سانتی‌گراد مقاوم هستند، به عنوان کابل‌های استاندارد و مورد تایید سازمان آتش‌نشانی تهران شناخته می‌شوند. این کابل‌ها به دلیل مقاومت بالای خود در برابر حرارت و استحکام مکانیکی عالی، در سیستم‌های اعلام حریق و بسیاری از کاربردهای صنعتی استفاده می‌شوند.
• استاندارد مشخصی برای تایید کابل‌های نسوز وجود ندارد. به همین دلیل، سازمان شهرسازی یک دستورالعمل تدوین کرده است که براساس آن، کابل‌های مفتولی باید ساخته و تاییدیه بگیرند. این دستورالعمل به منظور اطمینان از کیفیت و کارایی کابل‌ها در شرایط بحرانی طراحی شده است.
• بر اساس دستورالعمل سازمان شهرسازی، کابل‌های مفتولی باید با یک رشته اضافی ساخته شوند. به عنوان مثال، اگر کابل اصلی 2×1.5 میلی‌متر مربع باشد، باید به صورت 2×1.5+1.5 ساخته شود. رشته اضافی که به این کابل اضافه می‌شود، به عنوان کابل ارت تخلیه شناخته می‌شود.

(از مطلبی که در مورد دتکتور کابلی نوشته‌ایم نیز بازدید کنید.)

وظایف و اهمیت کابل ارت تخلیه

– ایمنی الکتریکی: کابل ارت تخلیه نقش مهمی در ایمنی سیستم‌های الکتریکی دارد. این کابل با تخلیه جریان‌های ناخواسته به زمین، از بروز خطرات الکتریکی جلوگیری می‌کند.
– حفاظت در برابر شوک الکتریکی: با ایجاد مسیر مستقیم برای جریان‌های نشتی، از بروز شوک الکتریکی به افراد و تجهیزات جلوگیری می‌کند.
– بهبود عملکرد سیستم‌های اعلام حریق: با تخلیه الکتریسیته ساکن و جلوگیری از تداخلات الکترومغناطیسی، عملکرد سیستم‌های اعلام حریق را بهبود می‌بخشد.

مزایا و معایب کابل ارت تخلیه

مزایا کابل ارت تخلیه

• – تاییدیه سازمان آتش‌نشانی: تضمین کیفیت و ایمنی بالا به دلیل مطابقت با دستورالعمل‌های تدوین‌شده.
• – ایمنی الکتریکی بیشتر: استفاده از کابل ارت تخلیه، ایمنی سیستم‌های الکتریکی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
• – مقاومت حرارتی بالا: توانایی تحمل دماهای تا 800 درجه سانتی‌گراد، که این کابل‌ها را برای شرایط بحرانی مناسب می‌سازد.

معایب کابل ارت تخلیه

• – هزینه بالاتر: اضافه شدن کابل ارت تخلیه ممکن است هزینه تولید را افزایش دهد.
• – نصب پیچیده‌تر: نیاز به دقت بیشتر در نصب به دلیل وجود رشته اضافی.

ویژگی‌ها و مقاومت کابل‌ نسوز مفتولی

کابل‌های مفتولی نسوز که تا دمای 800 درجه سانتی‌گراد مقاومت دارند، می‌توانند در صورت بروز حریق، برای مدت حدود 1.5 ساعت جریان الکتریکی را به طور پایدار منتقل کنند. این ویژگی بسیار حیاتی است، زیرا در شرایط بحرانی و حریق، عملکرد مستمر سیستم‌های اعلام حریق و ایمنی از اهمیت بالایی برخوردار است.
با این حال، پس از خاموش شدن حریق و به دلیل دمای بسیار بالا، ساختار فیزیکی کابل ممکن است از بین برود و نیاز به تعویض داشته باشد.

ویژگی‌های مهم کابل‌های نسوز

1. خود خاموش‌شوندگی (Flame Retardant):

این ویژگی به معنای توانایی کابل در محدود کردن و خاموش کردن شعله‌های آتش در همان نقطه‌ای است که آتش گرفته است. وقتی بخشی از کابل آتش می‌گیرد، ویژگی خود خاموش‌شوندگی مانع از انتشار آتش به سایر بخش‌های کابل می‌شود. این امر از گسترش آتش‌سوزی جلوگیری می‌کند و می‌تواند نقش مهمی در کاهش خسارات ناشی از حریق داشته باشد.

2. هالوژن فری (Halogen Free):

کابل‌های هالوژن فری به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت افزایش دما و سوختن، گازهای سمی و خورنده منتشر نکنند. این ویژگی به ویژه در فضاهای بسته و مکان‌هایی که تعداد زیادی افراد حضور دارند، اهمیت زیادی دارد. انتشار گازهای سمی می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی انسان‌ها ایجاد کند و همچنین باعث خوردگی تجهیزات الکتریکی و
الکترونیکی شود.

3. مقاومت در برابر شعله:

علاوه بر ویژگی خود خاموش‌شوندگی، برخی از کابل‌های نسوز دارای ویژگی‌های اضافی برای مقاومت در برابر شعله هستند که مانع از انتشار سریع آتش می‌شوند.

4. کاهش دود:

برخی از کابل هاب نسوز به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت سوختن، دود کمتری تولید کنند. این ویژگی به بهبود دید و کاهش خطرات استنشاقی در هنگام حریق کمک می‌کند.

مزایا و معایب کابل‌ نسوز

– مزایا کابل‌های نسوز:
– انتقال پایدار جریان الکتریکی در شرایط بحرانی: امکان عملکرد سیستم‌های حیاتی در زمان حریق.
– افزایش ایمنی: ویژگی‌های خود خاموش‌شوندگی و هالوژن فری، ایمنی بیشتری را در محیط‌های مختلف فراهم می‌کنند.
– کاهش خسارات جانی و مالی: با جلوگیری از انتشار آتش و تولید گازهای سمی، خطرات جانی و مالی کاهش می‌یابد.

– معایب کابل‌های نسوز:
– هزینه بالاتر: ویژگی‌های پیشرفته و مواد با کیفیت بالاتر ممکن است هزینه تولید و نصب را افزایش دهد.
– نیاز به تعویض پس از حریق: پس از یک حریق شدید، ساختار کابل‌ها ممکن است از بین برود و نیاز به تعویض داشته باشد.

در ادامه مطالب مورد نیاز در مورد کابل اعلام حریق کابل نسوز مطالعه نمایید.

مقایسه قیمت و شرکت‌های تولیدکننده کابل‌های نسوز

قیمت کابل‌های نسوز بر اساس نوع و برند متفاوت است. در زیر به مقایسه قیمت‌ها برای سه نوع کابل مختلف از برند یاقوت می‌پردازیم:
1. کابل نسوز 2×1.5: 34,000 تومان
2. کابل فایرافشان 2×1.5: 46,000 تومان
3. کابل فایر مفتولی 2×1.5: 57,000 تومان

قیمت محصولات شرکت تهران صدرا:
1. کابل نسوز 2×1.5: 34,000 تومان
2. کابل فایرافشان 2×1.5: 46,000 تومان
3. کابل فایر مفتولی 2×1.5: 57,000 تومان
علاوه بر برند یاقوت و تهران صدرا، چندین شرکت ایرانی معتبر نیز در تولید و عرضه کابل‌های نسوز فعالیت دارند. برخی از این شرکت‌ها شامل موارد زیر هستند:

1. آگر:
– تولیدکننده انواع کابل‌های نسوز و مقاوم در برابر حرارت.
– ارائه‌دهنده کابل‌های نسوز با ویژگی‌های خود خاموش‌شوندگی و هالوژن فری.

2. سیلکیبر شفیعی:
– تخصص در تولید کابل‌های نسوز و مقاوم در برابر حریق.
– ارائه محصولات با کیفیت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی.

3. شرکت راهدار صنعت کیهان:
– تولیدکننده کابل‌های نسوز و صنعتی.
– تمرکز بر کیفیت و پایداری محصولات در شرایط بحرانی.

4. کابل ابهر:

– یکی از برندهای معتبر در تولید کابل‌های نسوز و مقاوم در برابر حرارت.
– محصولات متنوع با ویژگی‌های ایمنی بالا.

5. کابل خراسان:
– تولیدکننده بزرگ انواع کابل‌های نسوز و صنعتی.
– ارائه محصولات با کیفیت و مطابق با نیازهای بازار.

با توجه به تنوع در نوع و قیمت کابل‌های نسوز، انتخاب محصول مناسب بستگی به نیاز خاص پروژه و بودجه در دسترس دارد. کابل‌های فایر مفتولی با قیمت 57,000 تومان از برند یاقوت، با توجه به ویژگی‌های برتر و تاییدیه‌های لازم، گزینه‌ای مناسب برای پروژه‌هایی با نیاز به ایمنی بالا می‌باشند. شرکت‌های ایرانی مانند آگر، سیلکیبر شفیعی، شرکت راهدار صنعت کیهان، کابل ابهر و کابل خراسان نیز گزینه‌های قابل اعتمادی را ارائه می‌دهند و می‌توانند نیازهای مختلف بازار را پوشش دهند.