بوستر پمپ آتش نشانی | هر آنچه باید درباره انواع و مزایای آن بدانید

در سیستم‌های تأمین فشار آب، به‌ویژه در کاربردهای حیاتی همچون اطفا حریق، تجهیزات ویژه‌ای مورد نیاز است. یکی از مهم‌ترین این تجهیزات، بوستر پمپ آتش نشانی است که نقشی کلیدی در افزایش فشار و تأمین پایدار آب در مواقع اضطراری ایفا می‌کند. در این مقاله، شما را با تعریف بوستر پمپ، انواع آن، مشخصات فنی، نحوه انتخاب و مزایای استفاده از آن آشنا می‌کنیم.

بوستر پمپ چیست؟

بوستر پمپ (Booster Pump) به مجموعه‌ای از تجهیزات گفته می‌شود که با هدف افزایش یا تثبیت فشار آب در شبکه لوله‌کشی طراحی و اجرا می‌شود. این سیستم شامل یک یا چند دستگاه پمپ به‌صورت موازی است که به کمک تابلو برق، کنترلر فشار، شیرآلات و کلکتور، قادر است بسته به نیاز، فشار و دبی آب را در خروجی تنظیم کند.

در بسیاری از ساختمان‌ها، به‌ویژه در سازه‌های چند طبقه، مراکز صنعتی، بیمارستان‌ها، مجتمع‌های تجاری و اداری یا در مناطقی که فشار شبکه شهری ضعیف است، فشار آب به‌تنهایی پاسخگوی نیاز مصرف‌کنندگان نیست. در چنین شرایطی، وجود بوستر پمپ الزامی می‌شود تا جریان یکنواخت، پایدار و با فشار مناسب به تمامی نقاط مصرف منتقل گردد.

انواع بوستر پمپ بر اساس کاربرد

بوستر پمپ‌ها بر اساس نوع نیاز مصرف، در کاربردهای مختلفی طراحی و مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهم‌ترین انواع آن عبارتند از:

1. بوستر پمپ خانگی

بوستر پمپ خانگی به‌طور ویژه برای ساختمان‌های مسکونی طراحی می‌شود؛ به‌ویژه در ساختمان‌های چند طبقه یا مناطق با فشار آب شهری ضعیف. هدف اصلی از نصب این سیستم، تأمین فشار یکنواخت و پایدار در تمامی طبقات ساختمان است تا در زمان‌هایی مانند ساعات اوج مصرف، نوسان فشار یا قطعی آب، مشکل افت فشار در واحدها وجود نداشته باشد.
معمولاً در این نوع بوستر پمپ‌ها از یک یا دو پمپ با کنترل‌گر فشار (پرشر سوئیچ یا اینورتر) استفاده می‌شود که بر اساس میزان مصرف، به صورت خودکار روشن و خاموش می‌شوند.

2. بوستر پمپ آبرسانی

بوستر پمپ آبرسانی در پروژه‌های بزرگ‌تر مانند مجتمع‌های تجاری، بیمارستان‌ها، کارخانه‌ها، گلخانه‌ها، مراکز اداری و سیستم‌های کشاورزی کاربرد دارد. این نوع بوستر پمپ، وظیفه تأمین دبی بالا و حفظ فشار مناسب را در شبکه‌هایی با مصرف متغیر برعهده دارد. طراحی آن بر پایه عوامل متعددی مانند تعداد مصرف‌کنندگان، میزان مصرف لحظه‌ای، فاصله انتقال و ارتفاع موردنیاز انجام می‌شود.
در بوستر پمپ‌های آبرسانی، معمولاً از سیستم‌های پیشرفته‌تر کنترلی نظیر اینورترهای دور متغیر برای بهینه‌سازی مصرف انرژی استفاده می‌شود.

3. بوستر پمپ آتش نشانی

بوستر پمپ آتش نشانی یکی از حیاتی‌ترین اجزای سیستم‌های اطفاء حریق در ساختمان‌ها و تأسیسات صنعتی است. این نوع بوستر پمپ، در مواقع اضطراری مانند وقوع آتش‌سوزی، باید بتواند فشار بالا و دبی مشخصی از آب را به‌صورت فوری و بدون وقفه در اختیار سیستم اعلام و اطفا قرار دهد.

در طراحی این سیستم، استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای لحاظ می‌شود. برای افزایش اطمینان، پمپ‌های اصلی (Main Pump)، پمپ‌های جاکی (Jockey Pump) برای حفظ فشار در زمان آماده‌باش، و در بسیاری موارد پمپ دیزل رزرو (Diesel Pump) برای مواقع قطع برق، در نظر گرفته می‌شود.
بوستر پمپ آتش نشانی باید همواره آماده‌به‌کار باشد و حتی در صورت قطع برق، بتواند عملکرد کامل خود را حفظ کند. همچنین طراحی آن باید با استانداردهای بین‌المللی مانند NFPA20 یا دستورالعمل‌های سازمان آتش‌نشانی ایران هم‌خوانی داشته باشد.

آتش نشانی برای تأمین فشار بالا و پایدار در سیستم‌های اسپرینکلر، هیدرانت و شیلنگ‌های آتش‌نشانی استفاده می‌شود. این پمپ‌ها باید طبق استانداردهای سخت‌گیرانه طراحی و اجرا شوند.

جدول مقایسه انواع بوستر پمپ بر اساس کاربرد

مشخصات فنی بوستر پمپ خانگی (آبرسانی) و بوستر پمپ آتش نشانی

مشخصات فنی بوستر پمپ آبرسانی:

بوستر پمپ آبرسانی به‌ویژه در مجتمع‌های مسکونی، برج‌های چند طبقه و ویلاهای بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. وظیفه آن حفظ فشار یکنواخت و تأمین آب با دبی مناسب در تمامی زمان‌هاست.

• فشار کاری بین ۳ تا ۶ بار تنظیم می‌شود تا در زمان مصرف بالا نیز کاهش فشار حس نشود.
  
• دبی خروجی (مقدار آبی که در واحد زمان تأمین می‌شود) بر اساس تعداد واحدها، تعداد شیرهای هم‌زمان باز و الگوی مصرف روزانه طراحی می‌شود.
  
• جنس پمپ‌ها از استیل ضدزنگ یا چدن با پوشش مقاوم انتخاب می‌شود تا در برابر خوردگی و رسوب مقاوم باشد.
  
• سیستم کنترل می‌تواند ساده (با پرشر سوئیچ) یا پیشرفته (با اینورتر) باشد. مدل‌های اینورتر دار یا دور متغیر با تنظیم دور موتور، به کاهش مصرف برق و افزایش طول عمر سیستم کمک می‌کنند.
  

مشخصات فنی بوستر پمپ آتش نشانی

برخلاف بوستر پمپ‌های آبرسانی، بوستر پمپ آتش‌نشانی نه برای مصرف مداوم بلکه برای عملکرد فوری، پرقدرت و بدون وقفه در شرایط اضطراری طراحی شده است. ویژگی‌های کلیدی این سیستم عبارت‌اند از:

• فشار کاری بالا: معمولاً بین ۶ تا ۱۲ بار است تا بتواند آب را تا طبقات بالا پمپاژ کند یا از طریق هیدرانت‌ها و اسپرینکلرها با قدرت بالا پاشش انجام دهد.
  
• دبی خروجی بر اساس مساحت تحت پوشش، تعداد اسپرینکلرها، تعداد طبقات، و نیازهای استاندارد (مثلاً NFPA) تعیین می‌شود.
  
• سیستم کنترل و ایمنی

سیستم کنترل و ایمنی در بوستر پمپ آتش نشانی

• شامل سه بخش مجزا است:
  
  • پمپ اصلی که در زمان بروز حریق وارد مدار می‌شود.
    
  • جوکی پمپ (Jockey Pump) که فشار سیستم را در شرایط عادی حفظ می‌کند تا پمپ اصلی بی‌جهت روشن نشود.
    
  • پمپ رزرو (Standby Pump) که در صورت خرابی پمپ اصلی، بلافاصله وارد مدار می‌شود.
    
• هر پمپ دارای تابلوی کنترلی مستقل است و تمام سیستم باید به‌صورت خودکار و دستی قابل کنترل باشد تا حداکثر ایمنی تأمین شود.

جدول ویژگی های بوستر پمپ آتش نشانی و بوستر پمپ خانگی

تفاوت پمپ آب و بوستر پمپ

پمپ آب یک تجهیز مستقل برای انتقال مایعات است، اما بوستر پمپ سیستمی مرکب از چند پمپ به همراه کنترلرهاست که عملکرد آن‌ها را هماهنگ می‌کند. تفاوت اصلی در هدف استفاده و توان پاسخ‌گویی به نوسانات مصرف و حفظ فشار ثابت است.

در ظاهر ممکن است پمپ آب و بوستر پمپ عملکرد مشابهی داشته باشند—یعنی جابه‌جایی یا تقویت فشار آب—اما در واقع این دو تجهیز از نظر ساختار، کاربرد و کارایی تفاوت‌های اساسی دارند:

1. ساختار و ترکیب تجهیزات

• پمپ آب یک دستگاه تکی است که وظیفه انتقال سیال از یک نقطه به نقطه دیگر را دارد. این پمپ‌ها معمولاً برای یک هدف ساده مانند انتقال آب از مخزن به مصرف‌کننده استفاده می‌شوند و معمولاً فشار ثابتی را تأمین نمی‌کنند.
  
• بوستر پمپ یک سیستم کامل است که از چند پمپ (دو یا چند عدد) به همراه تابلوهای کنترل، حسگرهای فشار، کلکتور و سایر اجزا تشکیل شده و به‌گونه‌ای طراحی شده که بتواند فشار را به‌صورت یکنواخت و پایدار در یک شبکه مصرف حفظ کند.
  

2. توان پاسخ‌گویی به تغییرات مصرف

• پمپ آب معمولی نمی‌تواند تغییرات لحظه‌ای در مصرف آب را تشخیص دهد یا به آن واکنش نشان دهد. اگر مصرف بالا برود یا فشار بیفتد، پمپ ممکن است خاموش یا روشن شود، اما تنظیم دقیقی ندارد.
  
• بوستر پمپ‌ها به‌ویژه در مدل‌های دور متغیر (اینورتر دار) می‌توانند بر اساس نوسانات مصرف، تعداد پمپ‌های فعال و سرعت چرخش آن‌ها را تنظیم کرده و فشار سیستم را در محدوده تعریف‌شده نگه دارند. این ویژگی در سیستم‌هایی مانند بوستر پمپ آتش نشانی اهمیت بالایی دارد، زیرا فشار ثابت و پاسخ سریع، کلید عملکرد مؤثر سیستم اطفای حریق است.
  

3. کاربردها

• پمپ آب بیشتر در موارد ساده و محدود (مثلاً پمپاژ از چاه یا مخزن) استفاده می‌شود.
  
• بوستر پمپ‌ها برای کاربردهای حرفه‌ای و حیاتی مانند تأمین فشار آب در برج‌های مسکونی، کارخانه‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز تجاری و به‌ویژه در سیستم‌های آتش‌نشانی استفاده می‌شوند که نیازمند پایداری بالا، تابلوهای کنترل مستقل و توان پاسخ‌گویی سریع هستند.
  

4. ایمنی و اطمینان عملکرد

• پمپ آب ساده فاقد سیستم‌های هشدار، کنترل مستقل یا رزرو است.
  
• در مقابل، بوستر پمپ آتش نشانی مجهز به پمپ رزرو، جوکی پمپ، سیستم‌های هشدار، مانیتورینگ و طراحی طبق استاندارد NFPA 20 است که ایمنی عملکرد در شرایط بحرانی را تضمین می‌کند

انواع بوستر پمپ بر اساس تعداد پمپ

1. بوستر پمپ تک پمپ (Single Pump Booster)

این نوع بوستر پمپ تنها یک الکتروپمپ دارد و به دلیل سادگی در طراحی و نصب، بیشتر در مصارف محدود و سبک به کار می‌رود.

• کاربرد: ویلاها، ساختمان‌های یک یا دو طبقه، باغ‌ها و مصارفی با نوسان مصرف پایین.
  
• مزایا:
  
  • هزینه اولیه پایین‌تر
    
  • تعمیر و نگهداری آسان‌تر
    
  • اشغال فضای کمتر
    
• معایب:
  
  • عدم پشتیبانی در صورت خرابی پمپ (عدم وجود پمپ رزرو)
    
  • کارایی پایین در نوسانات مصرف بالا یا اوج مصرف
    
• ویژگی فنی: در برخی مدل‌ها می‌توان آن را به سیستم کنترل فشار (پرشر سوئیچ یا منبع تحت فشار) متصل کرد تا به‌صورت اتوماتیک روشن و خاموش شود.
  

2. بوستر پمپ چند پمپ (Multi Pump Booster)

در این سیستم، دو یا چند پمپ به‌صورت موازی با یکدیگر کار می‌کنند. این پمپ‌ها می‌توانند به‌صورت توالی-تناوبی (با کنترل دور ثابت) یا هم‌زمان-متغیر (با اینورتر) وارد مدار شوند.

• کاربرد: برج‌های مسکونی بزرگ، بیمارستان‌ها، هتل‌ها، صنایع تولیدی، سیستم‌های آتش‌نشانی.
  
• مزایا:
  
  • تأمین فشار پایدار حتی در زمان اوج مصرف
    
  • افزایش عمر مفید سیستم با استفاده نوبتی از پمپ‌ها (Rotation)
    
  • داشتن پمپ رزرو (Standby) برای شرایط اضطراری یا تعمیرات
    
• معایب:
  
  • هزینه اولیه بیشتر
    
  • نیاز به فضای نصب بیشتر
    
  • پیچیدگی در کنترل و نگهداری
    
• ویژگی فنی: قابلیت اتصال به تابلو کنترل هوشمند یا PLC جهت مدیریت بار و کاهش مصرف برق
  

🔹 انواع بوستر پمپ بر اساس نوع عملکرد (دور موتور)

3. بوستر پمپ دور متغیر (Variable Speed Booster Pump)

در این نوع، پمپ‌ها به اینورتر (درایو کنترل دور) مجهز هستند. سیستم با توجه به فشار واقعی شبکه و میزان مصرف لحظه‌ای، سرعت موتور را تنظیم می‌کند.

• مزایا:
  
  • کاهش قابل توجه مصرف انرژی
    
  • کاهش استهلاک قطعات مکانیکی به دلیل شروع نرم (Soft Start)
    
  • پایداری فشار خروجی حتی در شرایط نوسان مصرف
    
  • صدای کمتر هنگام کارکرد
    
• معایب:
  
  • هزینه اولیه بیشتر به دلیل نیاز به اینورتر
    
  • حساسیت بالاتر نسبت به نوسانات برقی یا رطوبت
    
• کاربرد: تأسیسات مدرن، سیستم‌های آبرسانی با نوسان مصرف بالا، پروژه‌هایی با رویکرد صرفه‌جویی انرژی
  

4. بوستر پمپ دور ثابت (Fixed Speed Booster Pump)

در این نوع، پمپ‌ها با سرعت ثابت روشن و خاموش می‌شوند. کنترل فشار با استفاده از پرشر سوئیچ یا پرشر ترانسمیتر انجام می‌شود. در صورت رسیدن فشار به حد مشخص، پمپ روشن و پس از رسیدن به فشار تنظیم‌شده، خاموش می‌شود.

• مزایا:
  
  • ساختار ساده‌تر و اقتصادی‌تر
    
  • مناسب برای سیستم‌های حیاتی که به فشار لحظه‌ای و فوری نیاز دارند (مانند آتش‌نشانی)
    
  • اطمینان بیشتر در شرایط اضطراری
    
• معایب:
  
  • نوسان در فشار خروجی به دلیل روشن/خاموش شدن‌های مکرر
    
  • استهلاک بیشتر موتور در بلندمدت
    
  • مصرف برق بیشتر نسبت به سیستم دور متغیر
    
• کاربرد: بیشتر در سیستم‌های اطفا حریق، مصارف صنعتی پرمصرف، یا پروژه‌هایی با بودجه محدود

مزایای بوستر پمپ دور متغیر نسبت به دور ثابت

• کاهش مصرف انرژی
  
• افزایش عمر تجهیزات
  
• صدای کمتر در زمان عملکرد
  
• راه‌اندازی نرم‌تر و کاهش تنش مکانیکی
• ✅ ۱. کاهش مصرف انرژی
• در بوستر پمپ‌های دور متغیر، از اینورتر (درایو کنترل دور) برای تنظیم سرعت چرخش موتور استفاده می‌شود. به این ترتیب، پمپ تنها به اندازه‌ای که نیاز مصرف وجود دارد، کار می‌کند. برخلاف پمپ‌های دور ثابت که همیشه با حداکثر توان کار می‌کنند (حتی اگر فقط ۲۰٪ مصرف باشد)، پمپ‌های دور متغیر مصرف برق را متناسب با نیاز لحظه‌ای تنظیم می‌کنند.
• 📌 نتیجه: تا ۳۰ تا ۵۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف برق در پروژه‌هایی با نوسانات مصرف آب (مثل مجتمع‌های مسکونی، هتل‌ها و بیمارستان‌ها).
• ✅ ۲. افزایش عمر تجهیزات
• در پمپ‌های دور ثابت، هر بار راه‌اندازی با جریان هجومی و فشار ناگهانی همراه است که باعث سایش سریع‌تر بلبرینگ‌ها، کوپلینگ‌ها و پره‌های پمپ می‌شود. اما در بوستر پمپ دور متغیر، راه‌اندازی به‌صورت تدریجی (Soft Start) انجام می‌شود و سرعت موتور به‌آرامی افزایش می‌یابد.
• 📌 نتیجه: کاهش ضربات مکانیکی، جلوگیری از شوک الکتریکی و افزایش طول عمر الکتروموتور و کل سیستم پمپاژ.
• ✅ ۳. صدای کمتر در زمان عملکرد
• در سیستم‌های دور ثابت، موتور همیشه با حداکثر سرعت می‌چرخد که این امر باعث افزایش ارتعاش و صدای ناشی از کارکرد پمپ می‌شود. اما پمپ دور متغیر در بیشتر ساعات شبانه‌روز با دور پایین کار می‌کند و تنها هنگام اوج مصرف سرعت خود را بالا می‌برد.
• 📌 نتیجه: کاهش محسوس صدا در ساعات کم‌مصرف، مناسب برای ساختمان‌های مسکونی و محیط‌های حساس به آلودگی صوتی.
• ✅ ۴. راه‌اندازی نرم‌تر و کاهش تنش مکانیکی
• راه‌اندازی ناگهانی در پمپ‌های دور ثابت باعث وارد آمدن فشار شدید به لوله‌ها، اتصالات و حتی پمپ می‌شود (پدیده‌ای به‌نام Water Hammer یا ضربه قوچ). در پمپ‌های دور متغیر، افزایش تدریجی سرعت و فشار مانع از ایجاد این ضربه می‌شود.
• 📌 نتیجه: کاهش تنش در سیستم لوله‌کشی، افزایش ایمنی و پایداری عملکرد شبکه آبرسانی، به‌ویژه در سازه‌های بلندمرتبه یا سیستم‌های حساس.
  

بوستر پمپ آتش نشانی چیست؟

بوستر پمپ آتش نشانی مجموعه‌ای از پمپ‌های فشارقوی به همراه تابلو کنترل، کلکتور، جوکی پمپ و تجهیزات کنترلی است که برای تأمین فشار مناسب در شبکه اطفا حریق طراحی شده است. این سیستم به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که حتی در صورت خرابی یکی از پمپ‌ها، عملکرد سیستم مختل نشود.

بوستر پمپ آتش‌نشانی (Fire Fighting Booster Pump) یک سامانه پیشرفته پمپاژ آب است که برای تأمین فشار یکنواخت، پایدار و کافی در شبکه‌های اطفاء حریق طراحی و نصب می‌شود. این سیستم معمولاً از چند پمپ موازی شامل پمپ اصلی (Main Pump)، جوکی پمپ (Jockey Pump) و در بسیاری موارد، پمپ رزرو (Standby Pump) تشکیل می‌شود. همچنین دارای تابلوهای کنترل مستقل، کلکتورها، سنسورهای فشار و تجهیزات حفاظتی است که عملکرد دقیق و بی‌وقفه آن را در شرایط اضطراری تضمین می‌کنند.

در شرایط عادی، جوکی پمپ با ظرفیت کم و فشار بالا، برای جبران افت‌های جزئی فشار وارد مدار می‌شود و مصرف انرژی را به حداقل می‌رساند. اما در زمان بروز حریق، پمپ اصلی با حداکثر ظرفیت وارد مدار می‌شود تا بتواند آب مورد نیاز اسپرینکلرها، هیدرانت‌ها و سیستم‌های مهار آتش را با فشار بالا تأمین کند. در صورتی که پمپ اصلی از کار بیفتد، پمپ رزرو به‌صورت خودکار جایگزین آن می‌شود تا از قطع عملکرد سیستم جلوگیری شود. این ویژگی به‌عنوان یک اصل حیاتی در طراحی سیستم‌های اطفای حریق در نظر گرفته می‌شود.

بوستر پمپ آتش‌نشانی باید مطابق با استانداردهای جهانی مانند NFPA 20 طراحی شود تا بتواند عملکرد مطلوب و قابل اطمینانی در شرایط بحرانی داشته باشد. طراحی این سیستم، بسته به نوع ساختمان، ارتفاع، تعداد طبقات، میزان خطر آتش‌سوزی و تعداد تجهیزات مصرف‌کننده آب مانند اسپرینکلرها و هیدرانت‌ها صورت می‌گیرد

نحوه آرایش پمپ‌ها در بوستر پمپ آتش نشانی

در یک بوستر پمپ آتش‌نشانی، نحوه آرایش یا چینش پمپ‌ها به‌گونه‌ای طراحی می‌شود که هم نیازهای عملیاتی سیستم را در زمان آتش‌سوزی تأمین کند و هم از عملکرد پایدار و قابل اعتماد آن در طول زمان اطمینان حاصل شود. این آرایش معمولاً شامل سه نوع پمپ با نقش‌ها و شرایط عملکرد متفاوت است:

1. جوکی پمپ (Jockey Pump)

حفظ فشار سیستم در حالت آماده‌باش و جلوگیری از روشن شدن‌های مکرر و بی‌مورد پمپ اصلی.

ویژگی‌ها و عملکرد:

• یک پمپ با ظرفیت کم و فشار بالا است.
  
• وقتی فشار آب سیستم به‌دلیل نشت‌های جزئی یا تغییرات جزئی فشار کاهش می‌یابد، این پمپ وارد مدار می‌شود تا فشار را به مقدار اولیه بازگرداند.
  
• روشن و خاموش شدن این پمپ، نشانه سلامت فشار سیستم است.
  
• با این کار، از استهلاک پمپ اصلی و مصرف انرژی بی‌مورد جلوگیری می‌شود.
  

2. پمپ اصلی (Main Fire Pump)

نقش اصلی:
تأمین آب با دبی و فشار مناسب برای کل سیستم اطفای حریق در زمان بروز آتش‌سوزی.

ویژگی‌ها و عملکرد:

• این پمپ زمانی فعال می‌شود که فشار سیستم به‌شکل قابل‌توجهی کاهش یابد، به‌طوری‌که جوکی پمپ دیگر قادر به جبران آن نباشد.
  
• معمولاً دارای ظرفیت بالا بوده و بر اساس استانداردهای NFPA یا استانداردهای محلی طراحی می‌شود.
  
• می‌تواند الکتریکی یا دیزلی باشد؛ انتخاب نوع پمپ بسته به شرایط سایت و قابلیت‌های تأمین برق در شرایط اضطراری صورت می‌گیرد.
  

3. پمپ رزرو (Standby Pump / Backup Pump)

نقش اصلی:
عملکرد به‌عنوان پشتیبان در صورت خرابی پمپ اصلی یا قطع برق.

ویژگی‌ها و عملکرد:

• ظرفیت آن معمولاً برابر با پمپ اصلی است.
  
• اگر پمپ اصلی نتواند وارد مدار شود (مثلاً به‌دلیل خرابی، سوختن الکتروموتور یا قطع برق)، پمپ رزرو به‌طور خودکار وارد مدار خواهد شد.
  
• در بسیاری از سیستم‌ها، این پمپ دیزلی است تا در صورت قطع برق نیز بتواند عمل کند.
  
• برخی استانداردها الزام می‌کنند که یکی از پمپ‌ها حتماً غیرالکتریکی باشد تا در شرایط قطع برق، سیستم همچنان فعال بماند.
  

نکات تکمیلی درباره آرایش کلی سیستم:

• نحوه روشن شدن پمپ‌ها معمولاً با استفاده از پرشر سوئیچ (Pressure Switch) انجام می‌شود که بر اساس کاهش فشار، دستور روشن شدن هر پمپ را صادر می‌کند.
  
• در کنار این سه پمپ، ممکن است تابلو کنترل بوستر پمپ نیز به‌گونه‌ای طراحی شود که قابلیت تشخیص خطا، ثبت عملکرد، و اعلام هشدار داشته باشد.
  
• پمپ‌ها باید به‌صورت موازی نصب شوند تا بتوانند در صورت نیاز هم‌زمان یا به‌صورت ترتیبی وارد مدار شوند.
  
• نصب شیر یک‌طرفه (Check Valve) و شیر فلکه در خروجی هر پمپ برای جلوگیری از برگشت آب و امکان تعمیر و نگهداری ضروری است

اجزای بوستر پمپ

• پمپ اصلی
  
  • وظیفه تأمین دبی و فشار مورد نیاز در شرایط عادی یا شرایط حریق را بر عهده دارد.
    
  • براساس میزان مصرف و استانداردهای طراحی (مثلاً NFPA 20 برای سیستم‌های آتش‌نشانی) انتخاب می‌شود.
    
  • معمولاً پمپ‌های سانتریفیوژ چندمرحله‌ای یا پمپ‌های گریز از مرکز با پروانه بسته به‌کار می‌روند.
    
• پمپ رزرو (Backup)
  
  • ظرفیت و مشخصات هیدرولیکی آن باید برابر یا اندکی بالاتر از پمپ اصلی باشد.
    
  • به‌صورت اتوماتیک وارد مدار می‌شود اگر پمپ اصلی به هر دلیل نتواند کار کند (قطعی برق، خرابی، افت ولتاژ).
    
  • اغلب از نوع دیزل یا با موتور الکتریکی جداگانه و تابلو مستقل است تا در شرایط اضطراری پوشش‌دهی کند.
    

۲. الکتروموتور

• انتخاب توان و دور موتور
  
  • براساس دبی و هد پمپ (نمودار منحنی پمپ) محاسبه می‌شود.
    
  • موتورهای سه‌فاز با IP مناسب (مثلاً IP55 یا IP66) برای جلوگیری از نفوذ گرد و غبار و رطوبت.
    
• کلاس عایق‌بندی و شرایط محیطی
  
  • در محیط‌های مرطوب یا مستعد انفجار، موتورهای ضدانفجار (Ex) یا دارای پوشش ضدخوردگی استفاده می‌شوند.
    
• راه‌اندازی
  
  • برای کاهش فشار راه‌اندازی بر شبکه برق، از سافت‌استارتر یا راه‌انداز ستاره–مثلث استفاده می‌شود.
    

۳. تابلو برق و کنترلر

• تابلو قدرت (Power Panel)
  
  • شامل مدارهای تغذیه اصلی، کنتاکتور، فیوز یا کلید اتوماتیک MCCB و کلیدهای قطع‌و‌وصل است.
    
• تابلو کنترل (Control Panel)
  
  • PLC یا کنترلر مخصوص بوستر پمپ با منطق کنترل تریپ‌ها (Overload)، کنترل توالی راه‌اندازی پمپ اصلی و رزرو، و نمایشگر HMI برای نمایش وضعیت (ON/OFF)، خطاها و فشار سیستم.
    
  • معمولاً قابلیت ثبت لاگ عملکرد، ارسال آلارم صوتی/چراغی و ارتباط با سیستم‌های اتوماسیون ساختمان (BMS) را دارد.
    

۴. پرشر سوییچ و گیج فشار

• پرشر سوییچ (Pressure Switch)
  
  • کلید فشار مکانیکی یا الکترونیکی که در بازه‌های از پیش ‌تعریف‌شده برای راه‌اندازی یا قطع پمپ فرمان می‌دهد.
    
  • معمولاً با دو نقطه تنظیم:
    
    • فشار قطع بالا (Cut-out)
      
    • فشار وصل پایین (Cut-in)
      
• گیج فشار (Pressure Gauge)
  
  • ابزار مکانیکی یا عقربه‌ای برای نمایش فشار آنی سیستم.
    
  • به‌منظور پایش فشار نصب می‌شود و بهتر است دارای ونت (دریچه نم‌گیری) و محافظ شیشه‌ای باشد.
    

۵. منیفولد (کلکتور) ورودی و خروجی

• منیفولد ورودی
  
  • توزیع جریان ورودی از منبع تغذیه (مخزن یا منبع آب) به ورودی هر پمپ.
    
  • شامل شیر فلکه (Gate Valve) و شیر یک‌طرفه (Check Valve) برای هر شاخه است تا در زمان سرویس یا خرابی بتوان از مدار خارج کرد.
    
• منیفولد خروجی
  
  • جمع‌آوری جریان خروجی از پمپ‌ها و هدایت آن به شبکه لوله‌کشی.
    
  • نصب شیر یک‌طرفه و شیر قطع مجزا روی هر مسیر خروجی برای جلوگیری از بازگشت جریان و ایزوله‌سازی هر پمپ.
    

۶. مخزن تحت فشار (در مدل‌های آبرسانی)

• وظیفه اصلی
  
  • ذخیره حجم مشخصی از آب و ایجاد تِنشن (Tension) برای جلوگیری از کارکرد مکرر پمپ و حذف شوک هیدرولیکی (Water Hammer).
    
• ویژگی‌ها
  
  • معمولاً از نوع دیافراگمی یا بالون‌دار (Bladder Tank).
    
  • ظرفیت تیوپ تحت فشار داخلی براساس حجم کل سیستم و تعداد دفعات راه‌اندازی مجاز پمپ محاسبه می‌شود.
    

۷. لرزه‌گیر، فیلتر و اتصالات

• لرزه‌گیر (Flexible Connector / Expansion Joint)
  
  • جذب انقباض و انبساط حرارتی در لوله‌کشی و خنثی‌سازی ارتعاشات موتور–پمپ به ساختار ساختمان.
    
• فیلتر (Strainer / Y-Type Filter)
  
  • در ورودی پمپ نصب می‌شود تا ذرات معلق بزرگ را از آب جدا کند و از آسیب به پروانه پمپ جلوگیری نماید.
    
• اتصالات و فلنچ‌ها
  
  • استفاده از فلنچ‌های ANSI یا DIN برای سهولت نصب/بازکردن؛
    
  • نصب گسکت (واشر) مناسب برای جلوگیری از نشتی؛
    
  • انواع زانویی، سه‌راهی یا تبدیل براساس مسیر لوله‌کشی.
    

نکات نصب و نگهداری

1. ایزولاسیون الکتریکی پمپ و تابلو باید از منبع تغذیه دیگر تجهیزات مجزا باشد.
   
2. در دسترس بودن فیلتر و گیج جهت بازدید و تمیزکاری دوره‌ای.
   
3. آزمون دوره‌ای چرخه راه‌اندازی پمپ رزرو و بررسی عملکرد پرشر سوییچ حداقل ماهانه.
   
4. نصب محفظه صداگیر (Silencer) در اطراف موتور دیزل برای کاهش آلودگی صوتی.
   

کاربرد بوستر پمپ 

• تأمین فشار آب در برج‌های مسکونی
  
• آبرسانی به صنایع
  
• سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی
  
• سیستم‌های اطفا حریق در ساختمان‌های اداری، تجاری و صنعتی
  

نحوه انتخاب بوستر پمپ

در انتخاب بوستر پمپ باید به موارد زیر توجه شود:

فشار کاری مورد نیاز

دبی لحظه‌ای و ساعتی

تعداد مصرف‌کننده‌ها

محل نصب و ابعاد فیزیکی

نوع کاربرد بوستر پمپ  (آتش‌نشانی، آبرسانی یا خانگی)

۱. تأمین فشار آب در برج‌های مسکونی

الف. ضرورت

• در ساختمان‌های بلند، فشار استاتیک آب در طبقات بالا به‌مراتب کمتر از حد مورد نیاز است.
  
• افت فشار طبیعی در لوله‌های طولانی باعث کاهش دبی و فشار در سر شیرها و تجهیزات بهداشتی می‌شود.
  

ب. مزایا

• پایداری فشار: ساکنین در تمامی طبقات فشار ثابت و مناسب دریافت می‌کنند.
  
• کاهش مصرف انرژی: با کنترل هوشمند بوستر، پمپ‌ها تنها در مواقع لزوم وارد مدار می‌شوند.
  
• افزایش عمر تأسیسات: حذف نوسانات شدید فشار از تاسیسات لوله‌کشی و اتصالات جلوگیری می‌کند.
  

ج. الزامات طراحی

1. محاسبه دبی و هد:
   
   • بر اساس حداکثر مصرف هم‌زمان طبقات (مطابق استاندارد ASHRAE یا مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان).
     
2. حوضچه تأمین آب یا منبع تغذیه:
   
   • مخزن ذخیره حداقل ۶ ساعت مصرف بحرانی را تأمین کند.
     
3. سیستم کنترل:
   
   • استفاده از VFD (درایو فرکانس متغیر) برای کنترل نرم و بهینۀ دور پمپ.
     
   • پرشر سنسور روی خروجی برای تنظیم فشار ثابت (مثلاً ۳.۵ بار).
     

د. نکات اجرایی

• نصب منیفولد با شیرآلات ایزولاسیون و لرزه‌گیر.
  
• مراقبت از هوای داخل مخزن (کاهش رشد باکتری‌ها) با نصب پوشش مناسب و تهویه.
  

۲. آبرسانی به صنایع

الف. ضرورت

• صنایع مختلف (کارخانجات نساجی، فولاد، صنایع غذایی و…) به فشار و دبی مشخص برای فرآیندهای تولید نیاز دارند.
  
• تغییرات ناگهانی در مصرف (مثلاً راه‌اندازی دستگاه‌های بزرگ) باید بدون افت فشار تأمین شود.
  

ب. مزایا

• قابلیت پاسخگویی سریع: پمپ‌های موازی توان افزایش فوری دبی را دارند.
  
• انعطاف‌پذیری در طراحی: امکان افزودن یا حذف پمپ‌ها براساس توسعه واحد صنعتی.
  

ج. الزامات طراحی

1. تحلیل منحنی مصرف: نمودارهای لحظه‌ای مصرف و ماکزیمم دبی الزامی است.
   
2. ملاحظات شیمیایی آب:
   
   • اگر آب خورنده باشد، انتخاب مواد پمپ (استنلس استیل، چدن نشکن).
     
3. ایمنی و تکرارپذیری:
   
   • نصب شیرهای اطمینان (Pressure Relief Valve) و تابلو کنترل PLC با ثبت لاگ مصرف.
     

د. نکات اجرایی

• فیلترهای زنگ‌گیر و رسوب‌گیر قبل از ورود به پمپ.
  
• تست عملکرد دوره‌ای و اِعمال نگهداری بر اساس ساعات کارکرد.
  

۳. سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی

الف. ضرورت

• آبیاری زمین‌های کشاورزی، گلخانه‌ها و فضای سبز شهری با مصرف بهینه آب.
  
• نیاز به فشار یکنواخت برای عملکرد صحیح نازل‌های بارانی و قطره‌ای.
  

ب. مزایا

• صرفه‌جویی در مصرف آب: با حفظ فشار ایده‌آل، هیچ ناحیه‌ای کم‌آب یا پرفشار آبیاری نمی‌شود.
  
• توزیع یکنواخت رطوبت: منجر به رشد یکنواخت گیاهان و کاهش بیماری‌های ناشی از آب‌دادن نامنظم.
  

ج. الزامات طراحی

1. تنظیم فشار کاری:
   
   • برای قطره‌ای معمولاً ۱–۲ بار و برای بارانی ۲–۴ بار.
     
2. پیش‌تصفیه آب:
   
   • حذف شن، ماسه، جلبک و ذرات معلق برای جلوگیری از گرفتگی قطره‌چکان.
     
3. کنترل خودکار:
   
   • شیر برقی (Solenoid Valve) و تایمر/PLC برای برنامه‌ریزی آبیاری.
     

د. نکات اجرایی

• نصب مخزن تراز (برای جلوگیری از اختلاف ارتفاع زیاد).
  
• اطمینان از پوشش کامل با توسعه شبکه لوله‌های جانبی (لترال).
  

۴. سیستم‌های اطفا حریق در ساختمان‌های اداری، تجاری و صنعتی

الف. ضرورت

• در زمان آتش‌سوزی، آب با فشار و دبی مشخص باید به صورت آنی در شبکه هیدرانت، اسپرینکلر یا اسپرینکلرهای کلاهک باز پاشیده شود.
  

ب. مزایا

• آمادگی دائمی: با نگهداری فشار توسط جوکی پمپ، سیستم همواره در حالت آماده‌باش است.
  
• اطمینان از پوشش حریق: پمپ اصلی و رزرو تضمین می‌کنند در هر شرایطی آب کافی وجود دارد.
  

ج. الزامات طراحی

1. استاندارد NFPA 20 یا استاندارد ملی (مانند مبحث ۲۰ مقررات ملی ساختمان)
   
2. دبی و فشار مورد نیاز:
   
   • براساس نوع سیستم اطفا (هد اسپرینکلر، تعداد هم‌زمان فعال).
     
3. تابلو کنترل آتش‌نشانی (Fire Pump Controller)
   
   • قابلیت تشخیص قطع برق، قطع فرمان و ارائه سیگنال به مرکز کنترل.
     
4. پمپ دیزلی به‌عنوان پشتیبان
   
   • الزام برای مواقع قطعی برق؛ باید حداقل ۳۰ دقیقه عملیات مداوم را پشتیبانی کند.
     

د. نکات اجرایی

• تست ماهانه “Churn Test” برای اطمینان از عملکرد جوکی پمپ و آزمون سالانه عملکرد کامل پمپ اصلی و رزرو.
  
• مستند کردن نتایج آزمون در دفترچه عملکرد بوستر پمپ.
  
• اطمینان از مسیرهای خروج دود و تهویه کافی برای موتور دیزل

مزایای استفاده از بوستر پمپ

۱. صرفه‌جویی در مصرف انرژی

• تنظیم دقیق دبی و فشار: با استفاده از درایو فرکانس متغیر (VFD) یا کنترلرهای هوشمند، دور موتور پمپ بر اساس نیاز لحظه‌ای سیستم تنظیم می‌شود. در نتیجه پمپ فقط به اندازه لازم انرژی مصرف می‌کند و از هدررفتن برق جلوگیری می‌شود.
  
• جلوگیری از راه‌اندازی بی‌مورد: جوکی پمپ فشار جزئی را جبران می‌کند و مانع روشن و خاموش شدن مکرر پمپ اصلی می‌شود که خود باعث صرفه‌جویی در برق است.
  
• کاهش ضریب توان پایین: راه‌اندازی نرم با سافت‌استارتر، پیک مصرف لحظه‌ای شبکه برق را کاهش می‌دهد.
  

۲. افزایش عمر مفید پمپ‌ها

• کاهش تعداد سیکل‌های راه‌اندازی: هر بار روشن و خاموش شدن پمپ باعث استهلاک مکانیکی و حرارتی می‌شود. با کنترل هوشمند و وجود جوکی پمپ، پمپ اصلی فقط در زمان‌های واقعی حریق یا مصرف بالا کار می‌کند.
  
• کار در نقطه بهینه منحنی (BEP): تنظیم دقیق فشار و دبی باعث می‌شود پمپ نزدیک نقطۀ بهترین راندمان (Best Efficiency Point) کار کند که استهلاک پروانه و یاتاقان‌ها را به حداقل می‌رساند.
  
• پیش‌‌تصفیه آب و فیلترگذاری: نصب فیلتر و استرینر قبل از پمپ، ورود ذرات معلق را به پروانه مسدود می‌کند و از ایجاد سایش در قسمت‌های داخلی جلوگیری می‌نماید.
  

۳. توزیع یکنواخت فشار در سراسر شبکه

• عملکرد موازی پمپ‌ها: در بوستر، چندین پمپ به‌صورت موازی نصب می‌شوند و با کنترل دقیق هریک، فشار مطلوب در هر نقطه از شبکه حفظ می‌شود.
  
• کنترل خودکار فشار: با استفاده از سنسورهای فشار متعدد و PLC، کاهش یا افزایش فشار در هر شاخه به‌سرعت شناسایی و جبران می‌شود.
  
• کاهش نقاط کور فشار: طراحی آرایش منیفولد و مسیرهای خروجی به‌گونه‌ای است که افت فشار در طول مسیر به حداقل می‌رسد و همه مصرف‌کننده‌ها از فشاری ثابت برخوردار می‌شوند.
  

۴. امکان طراحی سیستم با پشتیبانی اضطراری

• پمپ رزرو (Backup Pump): علاوه بر پمپ اصلی، یک یا چند پمپ پشتیبان در نظر گرفته می‌شود که در صورت خرابی، افت برق یا تعمیرات، وارد مدار می‌شوند و تضمین می‌کنند که سیستم هرگز از کار نمی‌افتد.
  
• منبع تغذیه جایگزین: ترکیب پمپ دیزلی در کنار پمپ الکتریکی باعث می‌شود در شرایط قطع برق گسترده (مانند حریق یا بلایای طبیعی) سیستم اطفا و آبرسانی هنوز فعال بماند.
  
• تابلو کنترل هوشمند: قابلیت تست دوره‌ای خودکار (Churn Test)، ثبت وقایع خطا و اعلام هشدار به مرکز کنترل، یک ساختار پشتیبان نرم‌افزاری و سخت‌افزاری قوی ایجاد می‌کند.
  

۵. راه‌اندازی هوشمند و خودکار

• منطق کنترل پیشرفته: PLC یا کنترلر بوستر با الگوریتم‌های کنترلی PID یا Fuzzy Logic می‌تواند سرعت پمپ را به‌گونه‌ای تنظیم کند که تغییرات ناگهانی تقاضا به نرم‌ترین شکل پاسخ داده شود.
  
• نمایش و گزارش‌گیری: HMI تعبیه‌شده در تابلو کنترل، امکان مانیتورینگ لحظه‌ای فشار، جریان، وضعیت پمپ‌ها و آلارم‌ها را فراهم می‌کند.
  
• یکپارچه‌سازی با BMS و SCADA: اتصال به سیستم مدیریت ساختمان یا سامانه کنترل و گردآوری داده‌ها، امکان مانیتورینگ و کنترل از راه دور و حتی پیش‌بینی نگهداری را به وجود می‌آورد

لیست قیمت بوستر پمپ

قیمت بوستر پمپ بسته به برند، نوع پمپ، تعداد پمپ‌ها، مشخصات فنی، تجهیزات جانبی و نوع تابلو برق متفاوت است. جهت دریافت لیست قیمت بوستر پمپ آتش نشانی و مشاوره رایگان، می‌توانید با کارشناسان شرکت اعلام و اطفا حریق آرات تماس بگیرید.