تجهیزات گازسنجی (Gas detecting equipment) که دتکتورهای گاز یکی از محصولات شاخص این دسته از تجیهزات به شمار میآیند، به عنوان بخشی از سیستم اعلام حریق وظیفهی اندازهگیری گازهای قابل اشتعال، گازهای سمی و کاهش میزان اکسیژن محیط را بر عهده دارند. این دتکتورها معمولا آلارم اعلام حریق را به صدا درمیآورند و برای نصب در محیطهایی بکار میروند که امکان نشت گازهای سمی یا قابل اشتعال وجود دارد. دتکتورهای گازی معمولا در انواع قابل حمل و همچنین ثابت در دسترس هستند. در این مطلب تصمیم داریم در مورد تجهیزات گاز سنجی و دتکتورهای گاز نکاتی را بیان کنیم.
انواع سنسورها و تجهیزات گازسنجی
محیطهای زیادی وجود دارد که در آن گازهای قابل اشتعال و بخارات سمی تولید میشود و میتوانند بسیار خطرناک باشند. به همین خاطر برای کاهش خسارتها و خطرات احتمالی از تجهیزات گاز سنجی و دتکتورهای گازی استفاده میشود. اندازهگیری گازهای قابل اشتعال و سمی را میتوان به سه شیوهی متفاوت انجام داد: توسط دما، فشار یا حجم گاز. همهی گازها چه در حالت مایع، فشرده یا حالت طبیعی خود خطرناک هستند و عامل تعیین کننده، غلظت آنهاست.
دانستن اینکه هر دستگاه و هر روش اندازهگیری گاز نقاط قوت و همچنین محدودیتهای خود را دارد، میتواند در انتخاب دستگاه مناسب موثر باشد. یک اصل اساسی در انتخاب دستگاه مناسب داشتن دانش کافی از وجود گازها و بخارات مجود در محیط مورد نظر است. انتخاب دستگاه مناسب بستگی به فاکتورهای زیر دارد:
- خطر انفجار
- کاهش اکسیژن
- سمی بودن گاز
- حساسیت متقاطع
در ادامه به معرفی انواع دتکتور یا سنسورهای گاز سنجی میپردازیم.
سنسور گاز سنجی الکتروشیمیایی (electrochemical)
سنسورهای الکتروشیمیایی غلظت گاز مورد نظر را با اکسید کردن یا کاهش گاز هدف اندازهگیری میکند و الکترود موجود خروجی جریان الکتریکی موجود را اندازه میگیرد. این نوع سنسورها برای تشخیص اکسیژن و گازهای سمی مورد استفاده قرار میگیرند. معمولا در توصیف این تیپ تجهیزات گاز سنجی اینطور نوشته میشود که به دلیل رشد سنسورهای تشخیص گاز لیزری کم کم به پیرمردهای این عرصه تبدیل شدهاند.
سنسورهای کاتالیزوری
یک سنسور کاتالیزوری، گاز قابل اشتعال را اکسید کرده و تغییر دما را به یک سیگنال الکتریکی تبدیل میکند. این نوع سنسورها برای تشخیص گازهای قابل اشتعال مانند متان، پروپان و هیدروژن مورد استفاده قرار میگیرند.
سنسورهای مادون قرمز
سنسورهای مادون قرمز وجود گازها را با تعیین میزان جذب یک منبع نوع مادون قرمز ساطع شده، اندازهگیری میکند. این سنسورها در زمرهی تجهیزات گاز سنجی صنعتی مناسب برای تشخیص دیاکسیدکربن و طیف وسیعی از گازهای قابل اشتعال به شمار میآیند.
دتکتور گازی یونیزه
دتکتورهای گازی یونیزه مولکولها را به بونهای باردار مثبت و منفی شکسته و بارالکتریکی این یونها اندازهگیری میکند و با استفاده از یک دتکتور میزان گاز یا بخار موجود در محیط را نمایش میدهد. این نوع سنسورها برای تشخیص ترکیبات آلی فرّار و گازهای سمی استفاده میشوند.
تفاوت تجهیزات گاز سنجی در سازههای شهری و صنعتی
با توجه به تفاوت اعلام حریق خانگی و صنعتی، سنجش گاز در سازههای شهری و محیطهای صنعتی دو سیستم و روند کاملا متفاوت است. در محیطهای شهری معمولا دو نوع گاز وجود دارد: گاز متان یا شهری و گاز مونوکسیدکربن. این دتکتورها در پارکینگها، موتورخانه، آشپزخانه و محیطهایی که سیستم گرمایش بخاری دارد استفاده میشود.
در بحث تجهیزات گاز سنجی در محیطهای صنعتی طیف گستردهای از گازهای قابل اشتعال و انفجار، سمی و خطرناک وجود دارد. این گازها با روشهای متفاوت در محیطهای صنعتی و با انواع دتکتورها سنجیده میشوند. تجهیزات گاز سنجی صنعتی میتواند به صورت مستقل، در کنار پنل اعلام حریق و یا پنل F & g مورد استفاده قرار گیرد.
دو نوع اصلی تجهیزات گاز سنجی
اکثر ادوات و تجهیزات گازسنجی یا سیستمهای تشخیص گاز را میتوان به دو گروه ثابت و قابل حمل تقسیم کرد.
دتکتورهای قابل حمل
دتکتورهای الکترونیکی مدرن با بالا رفتن میزان گاز محیط به سطح خطرناک، اعلام خطر میکنند. سیستمهای قابل حمل برای کارگرانی مناسب است که باید در محیطهای خطرناک کار کنند. این دتکتورها وسیلهای مناسب برای اندازهگیری نمونههای گاز در محیطهایی است که کارگران نیاز به تعیین کیفیت اتمسفر موجود دارند.
این سیستمها عمدتا برای اطمینان از محافظت فرد استفاده میشود، درحالی که سیستمهای ثابت همزمان تعداد زیادی از افراد بکار برده میشود. دتکتورهای گازی قابل حمل در زمرهی آن ادوات گاز سنجی به شمار میآیند که در نقاط مشکوک یا محتمل به نشت گاز بویژه در محلهایی که احتمال رخداد نشتهای خطرناک وجود دارد مورد استفاده قرار میگیرند. نقشآفرینی این تجهیزات میتواند از آتشسوزیها و انفجارات صنعتی بزرگ و متقابلا خسارات جبرانناپذیر مالی و جانی شود جلوگیری میکنند.
دتکتورهای گازی ثابت
یکی از مزایای اصلی تجهیزات گاز سنجی یا دتکتورهای گازی ثابت این است که دتکتور گازی به طور ثابت یک محیط را کنترل میکند و حتی در عدم حضور اپراتور، نشتی گاز تشخیص داده شده تا واکنشهای اضطراری مورد نیاز انجام شود.
این که دتکتورهای گازی در کجا باید نصب شوند بستگی به سبکتر یا سنگینتر بودن گاز مورد نظر نسبت به هوا دارد. برای مثال دتکتورهای دودی یا دتکتورهای مونوکسیدکربن دو روش معمول برای تشخیص گازها هستند. قرار دادن دتکتورهای دودی در سطح پایین خیلی کاربردی نیست چرا که با افزایش آتشسوزی دود به سمت بالا میرود. همین نکته در مورد دتکتورهای گازی هم صادق است. این دتکتورها در مکانی نصب میشوند که در مراحل اولیه خطر را تشخیص دهند. دتکتورهای گازی ثابت موثرترین راه برای تشخیص گاز و از پرکاربردترین تجهیزات گاز سنجی به شمار میآیند.
فروش عمده تجهیزات گاز سنجی و دتکتورهای گاز – مرکز اعلام حریق آرات
ما در گروه فنی و مهندسی آرات، سعی در معرفی و ارائهی بهترین و بهینهترین محصولات گاز سنجی و دتکتورهای گازی اعلام حریق داریم. خدمات کالیبراسیون، تامین و مشاوره در این خصوص توسط افراد متخصص در این شرکت انجام میپذیرد. برای دریافت مشاوره و خرید انواع تجهیزات میتوانید با مرکز اعلام حریق آرات در ارتباط باشید.
