کپسول آتش نشانی : انواع کپسول آتش نشانی و خاموش کننده ها برای اطفای حریق

با وجود تنوع زیاد( کپسول‌ آتش‌نشانی )در بازار، انتخاب یک کپسول مناسب برای خانه، ساختمان یا محل کار می‌تواند گیج‌کننده باشد. هرچند داشتن حداقل یک کپسول در هر محیط ضروری است، اما مهم‌تر از آن داشتن کپسول درست برای نوع خطر احتمالی است.

یک انتخاب اشتباه، یعنی داشتن کپسولی که در لحظه‌ی بحران به کار نمی‌آید.

در این مطلب به زبان ساده توضیح می‌دهیم کپسول اطفای حریق چیست، هر نوع کپسول برای چه آتشی مناسب است و چطور می‌توان بهترین گزینه را برای محیط خود انتخاب کرد. در ادامه با انواع کپسول آتش‌نشانی و کاربرد هرکدام آشنا می‌شوید تا انتخاب شما آگاهانه، سریع و درست باشد.

کپسول آتش نشانی چیست؟

کپسول آتش‌نشانی وسیله‌ای قابل حمل برای خاموش کردن آتش‌های کوچک در لحظات ابتدایی وقوع حریق است. این وسیله با مهار به‌موقع آتش، از گسترش آن و بروز خسارات جدی جلوگیری می‌کند.

انتخاب کپسول مناسب باید بر اساس ارزیابی خطر آتش‌سوزی انجام شود. کارفرمایان موظف‌اند طبق استاندارد BS 5306-8:2012 نوع کپسول، محل نصب، دسترسی و نحوه نگهداری آن را مشخص کنند.

کپسول‌ها در انواع مختلفی مانند پودر و گاز، CO₂، آب و کف تولید می‌شوند که هرکدام برای نوع خاصی از حریق کاربرد دارند. بدنه همه کپسول‌ها قرمز است، اما نوع آن‌ها با رنگ برچسب مشخص می‌شود.

انواع کلاس آتش

آتش‌ها بر اساس نوع سوختی که می‌سوزانند طبقه‌بندی می‌شوند و کپسول اطفا حریق با توجه به این کلاس‌های آتش مشخص می‌شود. در ادامه انواع مختلف کلاس آتش را معرفی کنیم.

کلاس آتش	نوع ماده در حال سوخت	نمونه مواد	نمونه محیط
A	مواد جامد قابل اشتعال	چوب، کاغذ، پارچه، پلاستیک	ساختمان، انبار، مدرسه
B	مایعات قابل اشتعال	بنزین، تینر، روغن صنعتی	پمپ بنزین، کارگاه، صنایع
C	گازهای قابل اشتعال	گاز شهری، پروپان، بوتان	آشپزخانه، موتورخانه، پالایشگاه
D	فلزات قابل اشتعال	سدیم، منیزیم، پتاسیم	کارخانه فلزات، آزمایشگاه
F / K	روغن‌ها و چربی‌های داغ	روغن سرخ‌کردنی، گریس	آشپزخانه صنعتی، رستوران
برق	تجهیزات الکتریکی	تابلو برق، سرور، کابل‌ها	اتاق برق، دیتاسنتر

کلاس A – مواد جامد

آتش‌های کلاس A (جامدات) توسط مواد جامد قابل احتراق مانند چوب، کاغذ، پلاستیک، زباله یا هر چیز دیگر که می‌سوزد و از آن خاکستر باقی می‌ماند، تغذیه می‌شود. آب در این نوع آتش‌سوزی‌ها موثر است چرا که خاصیت خنک‌کنندگی دارد.

کلاس B – مایعات قابل اشتعال

آتش‌های کلاس B (مایعات قابل اشتعال) از سوختن مایعات قابل اشتعال یا قابل احتراق مانند نفت، بنزین و سایر مواد مشابه ایجاد می‌شوند. چنین آتش‌سوزی‌هایی بهتر است با خفه‌کردن اکسیژن خاموش شوند.

کلاس C – گازهای قابل اشتعال

آتش‌های کلاس C (گازهای قابل اشتعال) شامل گازهایی مانند پروپان، بوتان، متان و غیره می‌شود.

کلاس D – فلزات قابل اشتعال

آتش‌های کلاس D (فلزات قابل اشتعال) آتش فلزات قابل احتراق است که با استفاده از عوامل پودر خشک یا کپسول پودری آتش نشانی که با خفه کردن و جذب گرما عمل می‌کند، به خوبی قابل کنترل است.

کلاس F / K – روغن و چربی

آتش‌های کلاس F (روغن و چربی) آتش‌هایی هستند که شامل روغن‌های پخت و پز، گریس یا چربی حیوانی می‌شود.

دسته‌بندی انواع کپسول آتش‌نشانی

از نظر ماده‌ی خاموش‌کننده، کپسول‌های آتش‌نشانی به چهار گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

کپسول پودر و گاز

یکی از پرکاربردترین انواع خاموش‌کننده‌ها محسوب می‌شود که به کمک پودر خشک و گاز فشرده، آتش را با قطع واکنش احتراق و خفه‌سازی مهار می‌کند.

این نوع کپسول در مدل‌های مختلف از جمله ABC تولید می‌شود. پودرهای ABC یا چندمنظوره حاوی فسفات آمونیوم هستند و برای مبارزه با آتش‌سوزی‌های کلاس A, B, C مناسب هستند.

معایب کپسول پودر و گاز

کپسول پودری آتش نشانی از خود باقیمانده بر جای می‌گذارند و پس از استفاده به تمیزکاری زیادی نیاز دارد. بعلاوه این کپسول اطفای حریق می‌تواند به مبلمان نرم، فرش‌ها، درایورهای کامپیوتر و غیره آسیب برساند.

کپسول آب و گاز

کپسول مناسب برای خاموش کردن حریق‌های ناشی از کلاس A یعنی مواد جامد مانند چوب، کاغذ و پارچه است. در این نوع کپسول با پاشش آب، دمای ماده‌ی در حال اشتعال کاهش یافته و آتش مهار می‌شود.

معایب کپسول آب و گاز

این کپسول برای آتش‌سوزی‌های الکتریکی و مایعات قابل اشتعال مناسب نیست.

کپسول اتش نشانی CO₂

این نوع کپسول تنها دارای گاز دی‌اکسیدکربن تحت فشار است و بدون باقی گذاشتن اثر، آتش را با کاهش درصد اکسیژن خاموش می‌کند. کپسول CO₂ گزینه‌ای بسیار مناسب برای تجهیزات الکتریکی، تابلو برق و اتاق سرور محسوب می‌شود.
با این حال، کپسول آتش نشانی CO₂ اثر خنک‌کنندگی کم دارد و بنابراین باید مراقب بود که آتش دوباره شعله‌ور نشود. برای استفاده از این کپسول خاموش کننده دی اکسید کربن باید جت را به سمت پایه‌ی شعله نشانه گرفت و آن را به سرعت از یک طرف به طرف دیگر جارو کرد. بعلاوه فرد باید مراقب باشد مواد در حال سوختن جابجا و پخش نشود.

در صورت استفاده از کپسول اطفای حریق CO₂ در یک فضای بسته باید در اسرع وقت پس از خاموش کردن آتش، منطقه به خوبی تهویه شود.

کپسول اتش نشانی فوم (آب و کف)

کپسول کف یا فوم با ایجاد لایه‌ای روی سطح مایع در حال اشتعال، مانع رسیدن اکسیژن به آتش می‌شود و از شعله‌ور شدن مجدد جلوگیری می‌کند. این نوع کپسول برای مایعات قابل اشتعال و مواد جامد مناسب است اما نباید برای آتش‌سوزی‌های برقی یا گازی استفاده شود.

کپسول مواد شیمیایی تر

کاربرد کپسول اطفا حریق مواد شیمیایی تر (Wet chemical fire extinguishers) به طور خاص برای مقابله با آتش‌سوزی‌های چربی و روغن پخت و پز (آتش‌های کلاس F) طراحی شده است و برای آشپزخانه‌های بزرگ و شلوغ مناسب است. مواد شیمیایی تر موجود در این کپسول اطفای حریق یک لایه روی مایع در حال سوختن ایجاده می‌کند که باعث خفه شدن آتش شده و آن را خنک می‌کند و به این ترتیب مانع از احتراق مجدد آتش می‌شود.

کلاس آتش	آب	فوم	CO₂	پودر ABC	پودر فلز	Wet Chemical
A	✅	✅	❌	✅	❌	❌
B	❌	✅	✅	✅	❌	❌
C	❌	❌	⚠	✅	❌	❌
D	❌	❌	❌	❌	✅	❌
F/K	❌	❌	❌	❌	❌	✅
برق	❌	⚠	✅	✅	❌	❌

اجزای کپسول آتش نشانی

• بدنه کپسول: محفظه فلزی که ماده اطفا در آن نگهداری می‌شود.

• دریچه یا شیر خروجی: برای باز و بسته کردن جریان ماده اطفا.

• اهرم یا ضامن (دستگیره فعال‌سازی): برای آزادسازی ماده اطفا به‌کار می‌رود.

• پین ایمنی: از فعال شدن ناخواسته کپسول جلوگیری می‌کند.

• شلنگ یا نازل: برای هدایت ماده اطفا به سمت آتش.

• فشارسنج (در کپسول‌های پودری و گازی): میزان فشار داخل کپسول را نشان می‌دهد.

• برچسب اطلاعات: شامل نوع ماده اطفا، دستور استفاده، تاریخ شارژ و نکات ایمنی.

نواع خاموش‌کننده‌ها (مواد خاموش‌کننده آتش)

مواد خاموش‌کننده بر اساس مکانیزم مهار آتش و نوع حریق قابل کنترل به چند گروه اصلی تقسیم می‌شوند. انتخاب درست خاموش‌کننده مستقیماً روی ایمنی، کارایی و حتی خسارت‌های پس از حریق اثر دارد.

خاموش‌کننده پودر خشک (Dry Powder)

پودرهای خشک با قطع واکنش شیمیایی احتراق، آتش را مهار می‌کنند و یکی از پرکاربردترین مواد خاموش‌کننده هستند.
این نوع خاموش‌کننده در کپسول‌های پودر و گاز استفاده می‌شود.

کاربرد:
آتش‌های کلاس A، B و C (بسته به نوع پودر)

خاموش‌کننده گازی (CO₂ و گازهای پاک)

این خاموش‌کننده‌ها با کاهش اکسیژن یا قطع زنجیره احتراق عمل می‌کنند و هیچ باقی‌مانده‌ای از خود به جا نمی‌گذارند.

کاربرد:
تجهیزات الکتریکی، تابلو برق، اتاق سرور

خاموش‌کننده کف (فوم)

خاموش‌کننده‌های فومی با ایجاد لایه‌ای روی سطح مایع قابل اشتعال، مانع رسیدن اکسیژن به شعله می‌شوند و از شعله‌ور شدن مجدد جلوگیری می‌کنند.

کاربرد:
آتش‌سوزی مایعات قابل اشتعال (کلاس B)

خاموش‌کننده آب و آب‌گاز

این خاموش‌کننده‌ها با کاهش دما آتش را مهار می‌کنند و ساده‌ترین نوع خاموش‌کننده محسوب می‌شوند.

کاربرد:
مواد جامد مانند چوب، کاغذ و پارچه (کلاس A)

خاموش‌کننده پودر مخصوص فلزات (کلاس D)

برای مهار آتش‌سوزی فلزات قابل اشتعال مانند منیزیم، سدیم و آلومینیوم استفاده می‌شود.
این پودرها بسیار تخصصی هستند.

کاربرد:
کارگاه‌های صنعتی و آزمایشگاه‌ها

خاموش‌کننده‌های گاز پاک (Clean Agent)

این خاموش‌کننده‌ها بدون آسیب به تجهیزات و بدون باقی‌مانده عمل می‌کنند و جایگزین هالون‌های قدیمی شده‌اند.

کاربرد:
فضاهای حساس، مراکز داده، تجهیزات گران‌قیمت

خاموش‌کننده‌های خودکار (Automatic Suppression)

این سیستم‌ها به‌صورت خودکار و بدون دخالت انسان فعال می‌شوند و معمولاً در موتورخانه‌ها یا تابلوهای برق نصب می‌گردند.

کاربرد:
فضاهای بدون حضور دائم انسان

کلاس‌های حریق و مواد اشتعال‌زا (راهنمای انتخاب کپسول آتش‌نشانی)

آتش‌سوزی‌ها بر اساس نوع ماده‌ای که می‌سوزد به کلاس‌های مختلف تقسیم می‌شوند. شناخت این کلاس‌ها، مهم‌ترین معیار برای انتخاب کپسول آتش‌نشانی مناسب است؛ چون هر خاموش‌کننده برای همه‌ی آتش‌ها کارایی ندارد.

کلاس حریق A | مواد جامد قابل اشتعال

این کلاس شامل آتش‌سوزی موادی است که معمولاً خاکستر به‌جا می‌گذارند.

مواد اشتعال‌زا:
چوب، کاغذ، مقوا، پارچه، فرش، پلاستیک‌های معمولی

کپسول مناسب:

• پودر و گاز ABC
• آب و گاز
• فوم

کاربرد رایج:
خانه‌ها، دفاتر، مدارس، انبارها

کلاس حریق B | مایعات قابل اشتعال

این آتش‌ها مربوط به مایعاتی هستند که تبخیر شده و می‌سوزند.

مواد اشتعال‌زا:
بنزین، گازوئیل، الکل، تینر، رنگ، روغن‌ها

کپسول مناسب:

• پودر و گاز ABC یا BC
• فوم
• CO₂

کاربرد رایج:
پارکینگ‌ها، کارگاه‌ها، جایگاه سوخت

کلاس حریق C | گازهای قابل اشتعال

در این کلاس، منبع آتش گازهای قابل اشتعال هستند.

مواد اشتعال‌زا:
گاز شهری، پروپان، بوتان، متان

کپسول مناسب:

• پودر و گاز ABC یا BC

نکته مهم:
اولین اقدام همیشه قطع منبع گاز است، سپس اطفای حریق.

کلاس حریق D | فلزات قابل اشتعال

این نوع آتش‌سوزی بسیار خطرناک و تخصصی است.

مواد اشتعال‌زا:
منیزیم، سدیم، پتاسیم، آلومینیوم پودری

کپسول مناسب:

• پودر مخصوص فلزات (کلاس D)

هشدار:
استفاده از آب یا CO₂ می‌تواند انفجار ایجاد کند.

کلاس حریق E | تجهیزات الکتریکی (برق‌دار)

این کلاس در برخی استانداردها به‌صورت مستقل در نظر گرفته می‌شود.

مواد اشتعال‌زا:
تابلو برق، کابل‌ها، تجهیزات الکتریکی فعال

کپسول مناسب:

• CO₂
• پودر و گاز ABC

نکته ایمنی:
پس از قطع برق، آتش ممکن است به کلاس A یا B تبدیل شود.

کلاس حریق F | روغن‌ها و چربی‌های پخت‌وپز

این کلاس بیشتر در آشپزخانه‌ها کاربرد دارد.

مواد اشتعال‌زا:
روغن‌های خوراکی، چربی‌های حیوانی و گیاهی

کپسول مناسب:

• خاموش‌کننده مخصوص کلاس F
• در نبود آن، فوم‌های خاص

کاربرد رایج:
آشپزخانه‌های صنعتی و رستوران‌ها

بررسی و نگهداری انواع کپسول آتش نشانی

کپسول های اطفای حریق باید طبق دستورالعمل‌های سازنده و استانداردهای مربوطه بررسی و نگهداری شوند. مدیران نیز باید اطمینان حاصل کنند که تمام کپسول‌ها حداقل یک بار در ماه به صورت چشمی توسط کارکنان ذی‌صلاح بررسی شوند. آنها باید اطمینان حاصل کنند که:

• کپسول‌ها توسط تجهیزات مسدود نشده باشند و اجسامی روی آنها را نپوشانده باشد تا در مواقع اضطراری دسترسی به آنها مختل نشود.
• فشار کپسول اطفای حریق در حد توصیه شده باشد (در کپسول‌هایی که دارای مصرف‌سنج هستند، عقربه باید روی منطقه‌ی سبز رنگ باشد).
• مانعی جلوی نازل یا سایر قطعات نباید باشد.
• پین و در صورت وجود مهر و موم دست‌نخورده باشد.
• هیچ فرورفتگی، نشتی، رسوبات شیمیایی یا سایر علائم سوء استفاده یا سایش وجود نداشته باشد.
• تعمیر و نگهداری کپسول اطفای حریق باید توسط مهندسان واجد شرایط و تایید شده توسط سازمان آتش‌نشانی انجام شود.

محل مناسب برای نصب کپسول آتش نشانی

دسترسی فوری و آسان

کپسول آتش نشانی باید همواره در دسترس و آماده‌ی استفاده باشد. بهترین مکان برای نگهداری این تجهیزات ایمنی، نصب دائمی آن‌ها روی براکت دیواری، پایه‌ی زمینی یا داخل کابینت مخصوص کپسول آتش نشانی است. موقعیت نصب باید به گونه‌ای انتخاب شود که در زمان وقوع حریق، به‌راحتی توسط افراد قابل مشاهده و استفاده باشد.

هدف تشویق افراد به حرکت به سمت خروجی‌ها به جای رفتن بیشتر به داخل ساختمان و یافتن کپسول آتش‌نشانی است. انواع کپسول آتش نشانی از جمله کپسول پودری آتش نشانی اغلب نزدیک شستی اعلام حریق قرار داده می‌شوند تا فرد بتواند هم آلارم را به صدا درآورد و هم کپسول را در صورت لزوم بردارد.

نصب در مسیرهای خروج

قرار دادن کپسول آتش نشانی در مکان‌هایی مانند راهروها، نزدیک درهای خروج، راه‌پله‌ها و لابی‌ها باعث می‌شود افراد هنگام فرار بتوانند سریع‌تر آن را پیدا کرده و از آن استفاده کنند. این کار همچنین مانع از ورود افراد به عمق ساختمان برای یافتن تجهیزات اطفا حریق می‌شود.

هم‌جواری با سیستم هشدار

در بسیاری از موارد، کپسول آتش نشانی در کنار شستی اعلام حریق نصب می‌شود. این چیدمان به افراد اجازه می‌دهد همزمان با فشردن شستی برای اعلام وضعیت اضطراری، کپسول را نیز برداشته و اقدامات اولیه اطفای حریق را آغاز کنند.

فاصله مناسب تا کاربران

براساس استانداردها، فاصله هر فرد تا نزدیک‌ترین کپسول آتش نشانی نباید بیش از 10 متر باشد. این فاصله‌گذاری به واکنش سریع و کنترل مؤثرتر حریق در لحظات اولیه کمک می‌کند.

اصول نصب استاندارد کپسول آتش نشانی

نصب ایمن و ثابت

کپسول‌ها باید در موقعیتی ثابت و ایمن قرار گیرند تا در صورت لرزش یا ضربه سقوط نکنند و آسیبی به افراد وارد نشود.

• برای کپسول‌های کوچک (حداکثر ۴ کیلوگرم): نصب با دسته در ارتفاع ۱.۵ متری از سطح زمین
  
• برای کپسول‌های بزرگ‌تر: نصب با دسته در ارتفاع ۱ متری
  

اهمیت قابل دید بودن کپسول آتش نشانی

قابل رؤیت بودن کپسول آتش نشانی یکی از الزامات ایمنی است. بدنه‌ی کپسول‌ها معمولاً به رنگ قرمز طراحی شده تا در محیط‌های مختلف به‌راحتی قابل شناسایی باشند. اگر به هر دلیل دید مستقیم به کپسول ممکن نباشد، استفاده از علائم هشداردهنده و تابلوهای راهنما الزامی است.

استفاده از براکت مناسب

در صورتی که از براکت برای نصب کپسول آتش نشانی استفاده می‌شود، نکات زیر باید رعایت گردد:

• براکت از نظر فنی با وزن و نوع کپسول سازگار باشد

• مطابق با دستورالعمل سازنده نصب شود

• جدا کردن سریع کپسول در مواقع اضطراری ممکن باشد

تعیین محل نصب بر اساس نوع خطر

نصب کپسول آتش نشانی باید متناسب با نوع خطر احتمالی انجام شود. برای مثال در محیط‌هایی با تجهیزات الکتریکی مانند اتاق سرور یا تابلو برق، کپسول باید در نزدیکی خطر نصب شود، اما با فاصله‌ای ایمن که دسترسی در زمان حریق ممکن باشد.

حداکثر فاصله مجاز نسبت به نوع آتش‌سوزی:

• کلاس A و C: تا ۳۰ متر

• کلاس B و F: تا ۱۰ متر

کپسول آتش نشانی کوچک خودرو

نصب کپسول اطفای حریق در خودروهای شخصی، کامیون‌ها، اتوبوس و غیره نیز می‌تواند یکی از کارهای ضروری برای پیشگیری از خطرات احتمالی باشد. کپسول آتش نشانی خودرو همانند سایر کپسول‌های آتش‌نشانی است و تنها تفاوت آن در اندازه است که باعث می‌شود فضای زیادی اشغال نکرده و بتوان به راحتی آن را در داخل خودرو قرار داد.

آتش‌سوزی‌هایی که ممکن است در خودرو اتفاق بیفتد می‌تواند آتش‌سوزی ناشی از سوختن چوب، کاغذ، پارچه و غیره باشد (آتش کلاس A)؛ آتش‌های ناشی از سوختن بنزین، گازوئیل و سایر مایعات قابل اشتعال (آتش کلاس B) نیز نوع خطرناکی از حریق است که ممکن است با خسارات زیادی همراه باشد؛ و در نهایت آتش‌سوزی ناشی از گازهای قابل اشتعال (آتش کلاس C) است.

خرید کپسول اطفا حریق برای ایمنی خودروهای مختلف می‌تواند بسیار ضروری باشد.

انتخاب کپسول آتش نشانی مناسب برای خودرو

یکی از عوامل وقوع حریق در اتومبیل‌ها، تصادف و یا نقص فنی است. با وجود یک کپسول اطفای حریق خودرو می‌توان در این شرایط وضعیت را کنترل کرده و از پیشرفت آتش‌سوزی جلوگیری کرد. اما کدام یک از انواع کپسول اطفا حریق ذکر شده در این مطلب برای خودرو مناسب هستند؟ همانطور که گفتیم نقص فنی و یا وقوع تصادف می‌تواند باعث وقوع حریق در خودرو شود.

اما عوامل دیگری مانند وجود نشتی در سیستم سوخت‌رسانی، داغ شدن بیش از حد موتور، ریختن مایعات خودرو، نگهداری ضعیف خودرو و غیره نیز می‌تواند باعث وقوع حریق شود. به طور کلی بهتر است نسبت به برطرف کردن نقص‌های فنی خودرو اقدام شود تا از این گونه حریق‌ها جلوگیری شود.

کپسول آتش نشانی مناسب خودرو کپسول پودری آتش نشانی یا ABC است که برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از مواد پلاستیکی و مایعات قابل اشتعال در خودرو مناسب است.

محل قرار دادن کپسول اطفا حریق خودرو

کپسول اتش نشانی را باید در جایی قرار داد که دسترسی به آن آسان و سریع باشد و در صورت وقوع حریق بتوان به راحتی آن را برداشته و استفاده کرد. بهترین گزینه معمولا در داشبورد ماشین و یا زیر صندلی کنار راننده است. با این حال می‌توان این کپسول‌ها را در صندوق عقب خودرو نیز نگهداری کرد.

در صورت وقوع حریق در خودرو نیز بهتر است کاپوت را به طور کامل باز نکنید چرا که این کار باعث تشدید آتش خواهد شد. لازم است در کاپوت را به مقدار کمی باز کرده و خاموش‌کننده‌ها را از طریق شکاف باز شده به داخل کاپوت اسپری کنید.

نحوه استفاده از کپسول آتش نشانی

کپسول آتش نشانی یا کپسول اطفای حریق وسیله‌ای است که برای خاموش کردن آتش مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه یکی از تجهیزات اطفای حریق قابل حمل است که با توجه به نوع آتش از ترکیبات مختلفی مانند آب، پودر و گاز، گاز دی اکسید کربن و غیره تشکیل می‌شود. کپسول های اطفا حریق سیلندرهای فلزی جامدی هستند که با مواد اطفای حریق پر شده‌اند و وقتی اهرم بالای این سیلندرها را فشار دهید، مواد با فشار بالا از کپسول خارج می‌شود.

در این کپسول‌ها یک لوله‌ی مخزن فشار کپسول را به قسمت بالایی کپسول متصل می‌کند و یک شیر فنری ارتباط بین لوله و خروجی را مسدود می‌کند. در بالای سیلندر، یک سیلندر کوچک دیگر قرار دارد که با گاز فشرده شده‌ی دیگری مانند دی اکسید کربن پر شده است و یک سوپاپ آزاد شدن دی اکسید کربن را متوقف می‌کند.

برای استفاده مؤثر از این ابزار، مراحل زیر را دنبال کنید:

1. ضامن کپسول را بیرون بکشید.

2. اهرم بالای کپسول را فشار دهید تا شیر فنری باز شود.

3. نازل را به سمت منبع آتش نشانه بروید.

4. مواد خاموش‌کننده را مستقیماً به سمت سوخت پخش کنید تا شعله خاموش شود.

   
   

کاربرد کپسول آتش نشانی بسیار گسترده است و انواع کپسول آتش نشانی در اندازه‌های مختلف و گازهای مختلف ساخته می‌شوند.

انتخاب کپسول آتش‌نشانی مناسب برای خانه

انتخاب درست کپسول آتش‌نشانی برای خانه مثل انتخاب کپسول اکسیژن برای غواص توی عمقِ خطر است: اگر مناسب نباشد، وقتی واقعاً به آن نیاز داری، کارایی لازم را نخواهد داشت. در خانه، انواع آتش‌سوزی ممکن است از آشپزخانه تا اتاق خواب، از پریز برق تا انبار کوچک وسایل باشد، بنابراین باید گزینه‌ای امن، ساده در استفاده، و متناسب با اندازه و نوع خطرات خانگی انتخاب کنی.

برای خانه‌ها معمولاً کپسول‌های پودر و گاز انتخاب اول هستند، چون می‌توانند آتش‌های ناشی از مواد جامد (A)، مایعات قابل اشتعال (B) و حتی تجهیزات برقی (C) را مهار کنند.

چه وزنی مناسب خانه است؟

وزن کپسول روی قیمت، وزن قابل حمل و مدت زمان تخلیه اثر مستقیم دارد. برای خانه‌ها معمولاً این رده‌های وزنی مناسب‌اند:

• ۲ کیلوگرم: سبک، قابل حمل و مناسب آشپزخانه و راهرو
• ۳ یا ۴ کیلوگرم: انتخاب رایج برای واحدهای آپارتمانی متوسط
• ۶ کیلوگرم: مناسب‌تر برای خانه‌های بزرگ‌تر یا خانه‌هایی با فضای باز مانند حیاط/آتشدان

کپسول‌های بیش از ۶ کیلوگرم خانگی معمولاً سنگین‌تر و سخت‌تر در مواقع اضطراری هستند و بیشتر در فضاهای تجاری یا صنعتی کاربرد دارند.

چه نوع پودری انتخاب کنیم؟

کپسول‌های پودر و گاز معمولاً از دو نوع پودر استفاده می‌کنند:

• پودر ABC: بهترین انتخاب خانه است چون برای سه کلاس اصلی آتش کاربرد دارد
• پودر BC: فقط برای مایعات و گازها مناسب است و برای برق یا مواد جامد مناسب نیست؛ پس در خانه کمتر توصیه می‌شود

نکات مهم هنگام خرید

• استاندارد معتبر: حتماً کپسول دارای استاندارد ملی ایران یا استاندارد بین‌المللی باشد
• شیر و گیج فشار: مطمئن شو گیج فشار دارد تا بتوانی وضعیت شارژ را چک کنی
• تاریخ تولید و شارژ: تاریخ تولید جدید و دوره شارژ مشخص داشته باشد
• آموزش استفاده: قبل از نصب، روش استفاده را تمرین کن تا در اضطرار سردرگم نشوی
• محل نصب مناسب: کپسول باید در دیدرس و بدون مانع قرار بگیرد، نه پشت در یا داخل کشو

نمونه‌های پیشنهادی وزنی برای خانه

اغلب ایمنی‌کارها توصیه می‌کنند حداقل یک کپسول ۴ یا ۶ کیلوگرمی ABC در خانه داشته باشی، و اگر خانه‌ات بزرگ یا طبقه‌طبقه است، یکی هم در نزدیکی آشپزخانه یا در طبقه دوم قرار دهی.

انتخاب مناسب کپسول یعنی توانایی واقعی در کنترل آتش در لحظه‌ی بحرانی، نه صرفاً داشتن نام یک برند. اگر بخواهی، می‌توانم برایت لیست خرید پیشنهادی با برند و قیمت برای خانه هم تهیه کنم.

خطرات کپسول آتش نشانی

آیا کپسول های اطفای حریق خطرناک هستند؟

یکی از عوامل وقوع حریق در اتومبیل‌ها، تصادف و یا نقص فنی است. با وجود یک کپسول اطفای حریق خودرو می‌توان در این شرایط وضعیت را کنترل کرده و از پیشرفت آتش‌سوزی جلوگیری کرد. اما کدام یک از انواع کپسول اطفا حریق ذکر شده در این مطلب برای خودرو مناسب هستند؟ همانطور که گفتیم نقص فنی و یا وقوع تصادف می‌تواند باعث وقوع حریق در خودرو شود.

اما عوامل دیگری مانند وجود نشتی در سیستم سوخت‌رسانی، داغ شدن بیش از حد موتور، ریختن مایعات خودرو، نگهداری ضعیف خودرو و غیره نیز می‌تواند باعث وقوع حریق شود. به طور کلی بهتر است نسبت به برطرف کردن نقص‌های فنی خودرو اقدام شود تا از این گونه حریق‌ها جلوگیری شود.

کپسول آتش نشانی مناسب خودرو کپسول پودری آتش نشانی یا ABC است که برای خاموش کردن آتش‌های ناشی از مواد پلاستیکی و مایعات قابل اشتعال در خودرو مناسب است.

آیا کپسول های اطفای حریق سمّی هستند؟

کپسول‌های آتش نشانی پودر و فوم غیرسمّی هستند اما این بدان معنا نیست که خطراتی مرتبط با آنها وجود ندارد. اگر لازم شد از کپسول آتش نشانی استفاده کنید باید مطمئن شوید که از کپسول مناسبی برای نوع آتش استفاده می‌کنید. ریختن ماده‌ی اشتباه روی انواع خاصی از حریق می‌تواند بسیار خطرناک باشد. از تنفس ماده‌ی خاموش کننده اجتناب کنید. برخی از انواع کپسول های اطفا حریق مانند کپسول پودری آتش نشانی می‌توانند شرایط تنفسی خطرناکی ایجاد کنند و لازم است در فضاهای بسته از آنها استفاده نشود.

نوع کپسول اطفای حریق باید با نوع آتش سازگار باشد؛ در غیر اینصورت استفاده از یک کپسول آتش نشانی نامناسب می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

آیا کپسول های آتش نشانی قابل اشتعال هستند؟

کاربرد کپسول آتش نشانی برای اطفای حریق است و این کپسول‌ها قابل اشتعال نیستند مگر اینکه، همانطور که گفتیم از نوع کپسول خاموش کننده نامناسب برای اطفای حریق نوع خاصی از آتش استفاده شود. قسمت بیرونی کپسول اطفا حریق نیز به گونه‌ای طراحی و ساخته شده است که در برابر دمای بسیار بالا مقاومت می‌کند تا بتوان از آن در برابر شعله‌های باز استفاده کرد.

خرید انواع کپسول آتش نشانی

هنگامی که یک آتش‌سوزی کوچک اتفاق می‌افتد و نیاز به خاموش کردن سریع آن وجود دارد، انواع کپسول آتش نشانی یا کپسول اطفا حریق بسیار مفید هستند. یک آتش اتفاقی و کوچک را می‌توان پیش از گسترش با کپسول اطفای حریق کنترل و خاموش کرد. محل قرارگیری این خاموش‌کننده‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ تعداد کارکنان و افراد در محل، انواع موادی که در محل وجود دارد، نوع آتش‌سوزی‌هایی که ممکن است اتفاق بیفتد و غیره بر محل قرارگیری کپسول‌ها تاثیر می‌گذارند.

به همین خاطر شاید لازم باشد بسته به نوع فعالیتی که در بخش‌های مختلف انجام می‌شود چندین کپسول اطفای حریق متفاوت در مناطق مختلف قرار داده شود. خرید کپسول اطفا حریق مناسب می‌تواند تضمین‌کننده‌ی جان و سلامت ساکنان یا کارکنان یک محل باشد. فراموش نکنید که کپسول‌ها را هر چند وقت یکبار بررسی کنید و در صورت نیاز آنها را تعویض کنید.

برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره در خصوص خرید کپسول اطفا حریق می‌توانید با مشاوران مرکز اعلام حریق آرات تماس بگیرید.