سیستمهای اعلام حریق به‌عنوان یکی از مهمترین ملزومات ایمنی ساختمان‌ها و صنایع، نقش حیاتی در حفاظت از جان و مال انسان‌ها دارند. طبق ضوابط سازمان آتشنشانی، تمام ساختمانهای بالای ۵ طبقه و بسیاری از پروژههای صنعتی و تجاری ملزم به نصب این سیستم‌ها هستند.
در این میان، سیستم اعلام حریق ایرانی به دلیل قیمت مناسب، دسترسی آسان به خدمات پس از فروش و انطباق با استانداردهای داخلی، توانسته سهم بزرگی از بازار را به خود اختصاص دهد. امروزه انتخاب بین برندهای ایرانی و خارجی به نیاز پروژه، بودجه و سطح ایمنی مورد انتظار بستگی دارد.
در ادامه، بررسی خواهیم کرد که سیستم اعلام حریق ایرانی چه ویژگی‌هایی دارد، چه مزایا و معایبی برای کارفرمایان و پیمانکاران به همراه می‌آورد و کدام برندهای داخلی توانسته‌اند در این بازار جایگاه ویژه‌ای پیدا کنند.
تاریخچه و روند توسعه سیستم اعلام حریق ایرانی
در دهه‌های گذشته، تمام تجهیزات اعلام حریق در ایران وارداتی بود. اما از اوایل دهه ۸۰ شمسی برخی شرکت‌های داخلی شروع به تولید سیستم اعلام حریق متعارف کردند و به مرور زمان توانستند محصولات خود را ارتقا دهند.
در سالهای اخیر نیز تعدادی از برندهای داخلی موفق به تولید سیستم اعلام حریق آدرسپذیر شدهاند؛ اگرچه هنوز محدودیت‌هایی نسبت به برندهای اروپایی دارند، اما همین موضوع نشان‌دهنده حرکت به سمت فناوری‌های پیشرفته‌تر است.
انواع سیستم اعلام حریق
ما پیش‌تر به‌صورت مفصل درباره سیستم اعلام حریق متعارف، سیستم اعلام حریق آدرسپذیر و حتی تفاوت این دو سیستم توضیح داده‌ایم. در اینجا تنها یک مرور سطحی بر مزایای هر کدام خواهیم داشت:
- سیستم متعارف (Conventional)
- پرکاربرد در پروژههای کوچک و متوسط.
- قیمت مناسب‌تر و طراحی ساده‌تر.
- بیشترین تولید در ایران مربوط به این دسته است.
- سیستم آدرسپذیر (Addressable)
- مناسب برای پروژههای بزرگ، بیمارستانها، برج‌ها و سایت‌های صنعتی.
- برخی برندهای ایرانی مانند زیتکس و تسلا نمونه‌هایی از این سیستم‌ها را تولید کرده‌اند.
- قیمت پایین‌تر از نمونه خارجی اما محدودیت در گواهی‌های بینالمللی.
تجهیزات سیستمهای اعلام حریق
هر سیستم اعلام حریق از اجزای مختلفی تشکیل شده است که در کنار هم یک شبکه ایمنی کامل را ایجاد میکنند. عملکرد درست سیستم تنها زمانی تضمین میشود که تمامی تجهیزات استاندارد انتخاب شده و به‌درستی در کنار هم قرار گیرند. مهمترین تجهیزات اعلام حریق عبارتند از:
- دتکتورهای اعلام حریق ( که شامل دتکتور دودی، حرارتی، مولتی و گازی می‌شوند.)
- شستی اعلام حریق
- پنل اعلام حریق
- آژیر و فلاشر (یا آژیر فلاشر)
- کابل نسوز مورد تایید سازمان آتشنشانی.
پیشنهاد مطالعه: تجهیزات سیستم اعلام حریق
بهترین برندهای سیستم اعلام حریق ایرانی
زیتکس (Zitex)
زیتکس یکی از معتبرترین برندهای ایرانی در حوزه سیستمهای اعلام حریق است که بیش از دو دهه سابقه تولید دارد. این برند با تنوع بالا در سیستمهای متعارف و آدرسپذیر شناخته میشود و تجهیزات آن در بسیاری از پروژههای بزرگ و کوچک به کار گرفته شده است. محصولات زیتکس دارای تاییدیه سازمان آتشنشانی هستند و به دلیل کیفیت مناسب و شبکه گسترده خدمات پس از فروش، از محبوب‌ترین انتخاب‌ها در ایران محسوب می‌شوند.
تسلا (Tesla Fire Alarm)
برند تسلا از تولیدکنندگان فعال سیستمهای اعلام حریق متعارف در ایران است و طی سالهای اخیر گام‌هایی برای توسعه محصولات آدرسپذیر نیز برداشته است. تجهیزات این برند در پروژههای مسکونی و اداری به‌طور گسترده استفاده میشود. قیمت مناسب، طراحی قابل‌قبول و ارائه خدمات پشتیبانی از ویژگی‌های اصلی این برند به شمار می‌رود.
سایان (Sayan)
سایان تمرکز ویژه‌ای بر تولید تجهیزات سیستم اعلام حریق متعارف دارد. این برند با ارائه محصولات با کیفیت مناسب و قیمت رقابتی، توانسته بخش قابل توجهی از بازار داخلی را به خود اختصاص دهد. سایان بیشتر برای پروژه‌هایی که به دنبال راهکار اقتصادی و قابل اعتماد هستند توصیه میشود.
سنس (SENS)
سنس یک برند اقتصادی ایرانی است که تجهیزات آن بیشتر در پروژههای متوسط و کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. قیمت پایین‌تر نسبت به سایر برندها و در دسترس بودن محصولات باعث شده که پیمانکاران و مجریان پروژهها استقبال بالایی از این برند داشته باشند. سنس انتخابی مقرون‌به‌صرفه برای ساختمانهای مسکونی و تجاری محسوب میشود.
آریاک (Ariak)
آریاک از دیگر تولیدکنندگان داخلی است که علاوه بر تجهیزات متعارف، برخی محصولات پیشرفته‌تر را نیز وارد بازار کرده است. این برند با ارائه پنل‌های کنترل، دتکتورها و تجهیزات جانبی، جایگاه خود را در بازار داخلی تثبیت کرده است. آریاک برای پروژه‌هایی که به دنبال ترکیبی از قیمت مناسب و کیفیت قابل قبول هستند، گزینه‌ای قابل بررسی است.
راهنمای خرید سیستم اعلام حریق
ما در تیم آرات با بیش از یک دهه تجربه در حوزه‌ی سیستمهای اعلام و اطفای حریق، چالش‌ها و دغدغه‌های مشتریان را در هر مرحله از انتخاب، خرید، نصب و دریافت تاییدیه آتشنشانی بررسی کرده‌ایم. بر اساس این تجربه، یک راهنمای جامع خرید سیستم اعلام حریق برای شما تهیه کرده‌ایم تا مسیر انتخاب و اجرای پروژه ساده‌تر و مطمئن‌تر شود.
مرحله اول: انتخاب نوع سیستم
اولین گام، مشخص کردن نوع سیستم است؛ اینکه پروژه شما نیاز به سیستم متعارف (Conventional) دارد یا آدرسپذیر (Addressable). این انتخاب به عوامل مختلفی مثل ابعاد ساختمان، حساسیت پروژه و بودجه بستگی دارد.
🔹 راهکار آرات: واحد مهندسی آرات، شرایط پروژه شما را بررسی کرده و بهترین نوع سیستم را پیشنهاد می‌دهند.
مرحله دوم: برآورد تجهیزات مورد نیاز
بعد از تعیین نوع سیستم، باید تعداد و نوع تجهیزات مشخص شود؛ از جمله دتکتورها، شستی‌ها، آژیرها، ریموت اندیکاتورها و سایر اجزا بر اساس نقشه و شرایط پروژه.
🔹 راهکار آرات: تیم طراحی ما ترکیب بهینه‌ای از تجهیزات را پیشنهاد می‌دهد تا علاوه بر پوشش کامل ایمنی، هزینه‌ها نیز مدیریت شوند.
مرحله سوم: انتخاب برند تولیدکننده
در بازار ایران، هم برندهای داخلی و هم خارجی حضور دارند:
- برندهای داخلی: زیتکس، تسلا، سایان، سنس و آریاک → مناسب برای پروژههای مسکونی و اداری با قیمت اقتصادی و خدمات پس از فروش گسترده.
- برندهای خارجی: زتا (Zeta)، کنتک (Kentec)، هوچیکی (Hochiki) و برندهای اروپایی و آسیایی دیگر → با کیفیت بالاتر و تاییدیههای بینالمللی، مناسب پروژههای حساس یا بینالمللی.
🔹 راهکار آرات: کارشناسان فروش ما با توجه به نیاز پروژه و الزامات آتشنشانی، بهترین برند داخلی یا خارجی را معرفی میکنند.
مرحله چهارم: نصب و اجرای صحیح سیستم
حتی بهترین تجهیزات بدون نصب اصولی بازدهی لازم را ندارند. نصب دقیق و مطابق استاندارد اهمیت حیاتی دارد.
🔹 راهکار آرات: تیم اجرایی آرات با تجربه بالا و رعایت استانداردها، نصب و راهاندازی سیستم را به بهترین شکل انجام می‌دهد تا ساختمان شما در بالاترین سطح ایمنی قرار گیرد.
مرحله پنجم: اخذ تاییدیه آتشنشانی
گام نهایی برای بهره‌برداری و دریافت پایان‌کار ساختمان، دریافت تاییدیه رسمی آتشنشانی است.
🔹 راهکار آرات: اگر اجرای پروژه از ابتدا تا انتها به آرات سپرده شود، فرآیند اخذ تاییدیه آتشنشانی نیز توسط کارشناسان ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام میشود.
✅ نکته مهم: شما در هر مرحله می‌توانید به‌طور مستقل از خدمات تیم آرات استفاده کنید. همکاری با ما صرفاً محدود به اجرای کامل پروژه نیست؛ بلکه در هر بخش از مسیر (انتخاب، طراحی، فروش، نصب یا تاییدیه) همراه شما خواهیم بود.
مزایا و معایب سیستم اعلام حریق ایرانی
مزایای سیستم اعلام حریق ایرانی
1. قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تر
سیستمهای اعلام حریق ایرانی به‌طور میانگین بین ۳۰ تا ۵۰ درصد ارزان‌تر از نمونههای خارجی هستند. این موضوع برای پروژههای مسکونی، اداری و تجاری متوسط اهمیت بالایی دارد، چرا که کارفرما می‌تواند با هزینه کمتر الزامات سازمان آتشنشانی را برآورده کند. علاوه بر آن، پیمانکاران نیز می‌توانند پروژههای بیشتری را با بودجه مناسب پوشش دهند.
2. خدمات پس از فروش گسترده
یکی از نقاط قوت برندهای داخلی، حضور فعال در بازار ایران است. تقریباً تمام برندهای مطرح ایرانی دارای شبکه نمایندگی و مراکز خدمات پس از فروش در استان‌های مختلف کشور هستند. این ویژگی موجب میشود نصب، راهاندازی و حتی تعمیرات سیستم با سرعت بیشتری انجام شود و کارفرما دغدغه تأخیرهای طولانی برای پشتیبانی نداشته باشد.
3. تأمین سریع قطعات یدکی
در پروژههای ایمنی، خرابی یک قطعه می‌تواند کل سیستم را تحت تأثیر قرار دهد. در سیستمهای خارجی، تأمین قطعات یدکی به دلیل تحریم‌ها یا زمان طولانی واردات، دشوار و پرهزینه است. اما در برندهای ایرانی، قطعات یدکی به راحتی در بازار یافت میشود و معمولاً با قیمت مناسب و در کوتاه‌ترین زمان قابل تهیه است.
4. انطباق با ضوابط سازمان آتشنشانی
یکی از دغدغه‌های اصلی کارفرمایان در پروژههای ساختمانی، دریافت تاییدیه از سازمان آتشنشانی است. سیستمهای اعلام حریق ایرانی به‌طور کامل با ضوابط داخلی سازگار هستند و اغلب به راحتی تاییدیه لازم را دریافت میکنند. این مزیت، روند اجرایی پروژهها را ساده‌تر و سریع‌تر می‌سازد.
معایب سیستم اعلام حریق ایرانی
1. عدم برخورداری از تأییدیه‌های بینالمللی
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سیستمهای اعلام حریق ایرانی، نبود گواهی‌های بینالمللی معتبر مانند UL، LPCB و EN54 است. این تاییدیه‌ها برای پروژههای بینالمللی یا صادراتی ضروری هستند و عدم وجود آنها باعث میشود که برندهای داخلی در بازارهای جهانی رقابت ضعیف‌تری داشته باشند.
2. سطح پایین‌تر تکنولوژی نسبت به برندهای اروپایی
برندهای اروپایی و آمریکایی سال‌هاست در حوزه سیستمهای هوشمند و تجهیزات اعلام حریق نوآوری میکنند. در مقابل، بخش زیادی از تجهیزات ایرانی هنوز بر پایه تکنولوژی‌های ساده‌تر طراحی میشود. این موضوع باعث میشود قابلیت‌هایی مانند مانیتورینگ آنلاین، نرم‌افزارهای پیشرفته یا پروتکل‌های هوشمند شبکه در محصولات داخلی کمتر دیده شود.
3. محدودیت در تنوع سیستمهای آدرسپذیر
هرچند برخی برندهای ایرانی در سالهای اخیر وارد حوزه سیستمهای آدرسپذیر شدهاند، اما همچنان تنوع و گستره محصولات محدود است. در پروژههای بزرگ و حساس مانند بیمارستانها، فرودگاه‌ها یا برجهای مرتفع، کارفرماها معمولاً ترجیح می‌دهند از برندهای خارجی استفاده کنند تا از امکانات کامل‌تر و قابلیت اطمینان بالاتر بهره‌مند شوند.
به این ترتیب، می‌توان گفت سیستم اعلام حریق ایرانی انتخابی مناسب برای پروژههای کوچک و متوسط است، در حالی که پروژههای حساس همچنان به برندهای خارجی وابسته‌اند.
قیمت سیستم اعلام حریق ایرانی
قیمت تجهیزات اعلام حریق ایرانی مانند هر سیستم اعلام حریق دیگری در جهان، تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. مهمترین مواردی که در تعیین هزینه یک پروژه نقش دارند عبارتند از:
- نوع سیستم (متعارف یا آدرسپذیر): سیستمهای متعارف به دلیل طراحی ساده‌تر و تکنولوژی پایه، هزینه کمتری دارند. در مقابل، سیستمهای آدرسپذیر با قابلیت‌های پیشرفته‌تر (مانند شناسایی دقیق محل حریق و مانیتورینگ هوشمند) گران‌تر هستند.
- برند تولیدکننده: قیمت تجهیزات بسته به برند متفاوت است. برندهای معتبر و شناخته‌شده داخلی مانند زیتکس یا تسلا معمولاً قیمت بالاتری نسبت به برندهای اقتصادیتر مثل سنس دارند. این اختلاف قیمت ناشی از کیفیت ساخت، گارانتی و سطح خدمات پس از فروش است.
- تعداد تجهیزات مورد نیاز: هرچه پروژه بزرگ‌تر باشد و به تعداد بیشتری دتکتور، شستی، آژیر، ریموت اندیکاتور و تلفن‌کننده نیاز داشته باشد، هزینه کل سیستم افزایش می‌یابد.
- کابل‌کشی و تجهیزات نصب: بخش مهمی از هزینه سیستم اعلام حریق مربوط به کابل‌های نسوز مورد تأیید سازمان آتشنشانی و عملیات کابل‌کشی است. طول مسیر کابل‌کشی، نوع کابل (مقطع، تعداد رشته‌ها و نسوز بودن)، و حتی لوله‌گذاری و ملزومات نصب تأثیر مستقیم بر هزینه نهایی پروژه دارند.
جمع‌بندی
خرید سیستم اعلام حریق ایرانی برای پروژههای کوچک و متوسط انتخابی اقتصادی و مطمئن است. برندهای داخلی با ارائه خدمات پس از فروش گسترده و انطباق با ضوابط سازمان آتشنشانی، توانسته‌اند جایگاه مهمی در بازار پیدا کنند. با این حال، برای پروژههای بزرگ و حساس که نیاز به تاییدیههای بینالمللی دارند، استفاده از برندهای خارجی همچنان رایج‌تر است.
سوالات رایج درباره سیستم اعلام حریق ایرانی
وضعیت تاییدیههای تجهیزات اعلام حریق تولید داخل چگونه است؟
اکثر برندهای معتبر داخلی که در بخش قبل معرفی شد، دارای تاییدیه سازمان آتشنشانی تهران و نشان استاندارد ملی ایران هستند. علاوه بر این، برخی تجهیزات ایرانی موفق به دریافت تاییدیههای بینالمللی مانند Dedal اروپا نیز شدهاند که نشانهای از پیشرفت در کیفیت تولید است.
از نظر عملکرد، تجهیزات اعلام حریق ایرانی بهویژه برای پروژههای مسکونی و اداری کوچک تا متوسط کاملاً کفایت میکنند، به شرط آنکه نصب صحیح و نگهداری منظم داشته باشند.
به عنوان نمونه، شرکت زیتکس با راهاندازی آزمایشگاه تخصصی تجهیزات اعلام حریق توانسته کیفیت محصولات خود و حتی سایر تولیدکنندگانی که تمایل به آزمایش محصولاتشان دارند را ارتقا دهد. این برند با ارائه قیمت اقتصادی و کارایی مناسب، در بسیاری از پروژهها جایگزینی عملی برای تجهیزات اروپایی محسوب میشود.
آیا سیستم اعلام حریق آدرسپذیر تولید داخلی داریم؟
در ابتدا، تولیدکنندگان ایرانی تنها در زمینه سیستمهای متعارف فعالیت میکردند. اما طی سالهای اخیر، برخی شرکتها وارد حوزه سیستمهای آدرسپذیر نیز شدهاند:
سنس (SENS): اولین تولیدکننده آدرسپذیر داخلی بود، اما تاکنون موفق به اخذ تاییدیه سازمان ملی استاندارد و سازمان آتشنشانی نشده است.
زیتکس (Zitex): محصولات آدرسپذیر خود را به بازار معرفی کرده و در حال طی مراحل اخذ تاییدیههای رسمی است.
تسلا (Tesla Fire Alarm): نمونههای اولیه سیستم آدرسپذیر را طراحی کرده، اما هنوز به تولید انبوه و مرحله تایید نرسیده است.
با این حال باید توجه داشت که سیستمهای آدرسپذیر بیشتر برای پروژههای بزرگ، حساس و با پیچیدگی بالا مناسب هستند؛ مانند بیمارستانها، برجهای مرتفع یا مراکز صنعتی. برای ساختمانهای مسکونی و پروژههای کوچک، سیستم متعارف همچنان انتخاب اقتصادیتر و کاربردیتری است، زیرا نصب آسانتر، هزینه کمتر و خدمات پس از فروش گستردهتری دارد.
کدام برند اعلام حریق برای ساختمانهای مسکونی بهتر است?
یکی از کاربردیترین و اقتصادیترین برندهای اعلام حریق، برند اعلام حریق زیتکس است که برای ساختمانهای مسکونی مناسب هستند.
