اعلام حریق متعارف

آتش‌سوزی یکی از خطرناک‌ترین حوادثی است که می‌تواند جان انسان‌ها و اموال ارزشمند را به خطر بیندازد.برای جلوگیری از این اتفاقات ناگوار، استفاده از سیستم‌های اعلام حریق بسیار حیاتی است.

یکی از پرکاربردترین انواع سیستم‌های اعلام حریق در ساختمان‌ها و اماکن مختلف، سیستم اعلام حریق متعارف است. در این مطلب قصد داریم به صورت جامع و تخصصی، همه آنچه باید درباره سیستم اعلام حریق متعارف بدانید را بررسی کنیم.

سیستم اعلام حریق متعارف چیست؟

سیستم اعلام حریق متعارف (Conventional Fire Alarm System) یکی از رایج‌ترین انواع سیستم‌های اعلام حریق است که برای تشخیص سریع آتش‌سوزی در ساختمان‌ها و محیط‌های مختلف استفاده می‌شود.

در سیستم اعلام حریق متعارف ، کل محیط به چندین زون (ناحیه) تقسیم می‌شود.

هر زون شامل تعدادی دتکتور و شستی اعلام حریق است که همگی به یک مدار مشترک متصل هستند.

هنگامی که یکی از دتکتورها یا شستی‌ها فعال شود، پنل مرکزی (Fire Alarm Control Panel) سیگنال هشدار را دریافت کرده و تجهیزات هشداردهنده مانند آژیرها و فلاشرها را به کار می‌اندازد.

تفاوت اصلی این سیستم با سیستم اعلام حریق آدرس‌پذیر در این است که سیستم متعارف تنها ناحیه وقوع حریق (زون) را نشان می‌دهد و محل دقیق حریق را مشخص نمی‌کند. به همین دلیل، پیدا کردن منبع دقیق آتش نیازمند بررسی فیزیکی زون اعلام‌شده است.

اما سیستم اعلام حریق متعارف به دلیل سادگی، هزینه نصب کمتر و نگهداری آسان، همچنان در بسیاری از ساختمان‌های مسکونی، اداری و صنعتی کوچک تا متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اجزای سیستم اعلام حریق متعارف چه هستند؟

سیستم اعلام حریق متعارف مانند هر نوع سیستم اعلام حریق دیگراز چندین جزء اصلی تشکیل شده است که هر کدام نقش مهمی در تشخیص و اعلام وقوع حریق ایفا می‌کنند:

کنترل پنل اعلام حریق متعارف (Control Panel):

قلب سیستم است که تمام سیگنال‌های ورودی از دتکتورها و شستی‌ها را دریافت و پردازش می‌کند و در صورت تشخیص خطر، فرمان فعال‌سازی تجهیزات هشدار را صادر می‌کند.

دتکتور سیستم اعلام حریق متعارف

در سیستم‌های اعلام حریق متعارف، دتکتورها وظیفه شناسایی علائم اولیه حریق را بر عهده دارند. این تجهیزات به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند، از جمله:

• دتکتور دود برای تشخیص ذرات دود ناشی از سوختن مواد.
• دتکتور حرارت برای شناسایی افزایش غیرعادی دما.
• دتکتور شعله برای تشخیص پرتوهای مادون‌قرمز یا فرابنفش ناشی از شعله آتش.

دتکتورها در هر زون نصب شده و به‌صورت مستقیم به پنل کنترل سیستم متعارف متصل هستند. در صورت فعال‌شدن هر یک از آن‌ها، سیگنالی به پنل ارسال می‌شود تا زون مربوطه شناسایی و تجهیزات هشداردهنده فعال شوند.

شستی اعلام حریق متعارف (Manual Call Point):

شستی اعلام حریق (Manual Call Point) در سیستم‌های اعلام حریق متعارف، تجهیزی دستی است که توسط افراد حاضر در محل حادثه فعال می‌شود تا هشدار وقوع حریق را به زون مربوطه در پنل مرکزی اعلام کند.

در این سیستم، هر شستی به مدار همان زون متصل است. زمانی که فرد شستی را فشار می‌دهد یا شیشه محافظ آن را می‌شکند، سیگنالی به پنل مرکزی سیستم متعارف ارسال می‌شود. پنل، با شناسایی زون فعال‌شده، تجهیزات هشداردهنده صوتی و نوری آن بخش را به کار می‌اندازد.

این قابلیت باعث می‌شود حتی اگر دتکتورها هنوز به آستانه تشخیص نرسیده باشند، بتوان آتش‌سوزی را سریعاً گزارش داد و عملیات تخلیه یا اطفا آغاز شود.

تجهیزات هشداردهنده سیستم اعلام حریق متعارف

یکی از اجزای کلیدی سیستم اعلام حریق متعارف، تجهیزات هشدار صوتی و نوری هستند که پس از دریافت فرمان از پنل مرکزی، فعال شده و افراد حاضر در ساختمان را از وقوع حریق مطلع می‌کنند. این تجهیزات نقش مهمی در واکنش سریع و تخلیه ایمن ساختمان دارند.

آژیر اعلام حریق متعارف :

با ایجاد صدای بلند و مداوم، توجه ساکنان را جلب کرده و آنان را از خطر آتش‌سوزی آگاه می‌سازد. این هشدار صوتی باید در تمام نقاط تحت پوشش قابل شنیدن باشد.

فلاشراعلام حریق متعارف (هشداردهنده نوری)

با تولید نور چشمک‌زن، به‌ویژه در محیط‌های پر سر و صدا یا برای افراد کم‌شنوا و ناشنوا، هشدار بصری ایجاد می‌کند.

آژیر فلاشراعلام حریق متعارف

تجهیزی ترکیبی که همزمان هشدار صوتی و نوری را فعال می‌کند و برای اطمینان از آگاه‌سازی همه افراد، انتخابی بسیار مؤثر محسوب می‌شود.

این اجزا با همکاری هم یک سیستم اعلام حریق متعارف را تشکیل می‌دهند که با شناسایی به موقع حریق، نقش حیاتی در حفاظت از جان و مال افراد دارد.

نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق متعارف

در سیستم اعلام حریق متعارف، ساختمان به چندین بخش یا زون تقسیم می‌شود و هر زون شامل مجموعه‌ای از دتکتورها (مانند دتکتور دود، حرارت یا شعله) و شستی‌های اعلام حریق است. تجهیزات هر زون به پنل کنترل مرکزی متصل می‌شوند.

زمانی که یکی از دتکتورها حالتی غیرطبیعی را تشخیص دهد یا شستی اعلام حریق به صورت دستی فعال شود، سیگنال هشدار به پنل کنترل ارسال می‌شود.

پنل در این حالت فقط قادر است زون فعال را شناسایی کند، اما نمی‌تواند محل دقیق دتکتور فعال‌شده را تعیین نماید. پس از تشخیص هشدار، پنل آژیرها و فلاشرهای هشدار را فعال کرده و در صورت اتصال به سیستم‌های جانبی، فرمان‌های لازم را برای اقدامات اطفای حریق یا اطلاع‌رسانی به مرکز کنترل صادر می‌کند.

مزیت اصلی سیستم اعلام حریق متعارف، طراحی ساده و هزینه پایین نصب آن است که این سیستم را برای بسیاری از پروژه‌های کوچک و متوسط به گزینه‌ای مناسب تبدیل کرده است. با این وجود، عدم توانایی در شناسایی دقیق محل حریق و نیاز به سیم‌کشی گسترده، از محدودیت‌های این نوع سیستم محسوب می‌شوند.

مزایا و معایب سیستم اعلام حریق متعارف

 مزایا

• هزینه کمتر: نسبت به سیستم‌های آدرس‌پذیر، هزینه نصب و تجهیزات کمتر است.

• نصب و راه‌اندازی ساده: به دلیل ساختار ساده‌تر، نصب و تعمیر و نگهداری آسان‌تر انجام می‌شود.

• قابلیت استفاده در ساختمان‌های کوچک و متوسط: به دلیل پوشش مناسب زون‌بندی.

  
  

معایب

• عدم تشخیص دقیق محل حریق: فقط می‌توان زون یا ناحیه‌ای که آتش در آن واقع شده را شناسایی کرد.

• محدودیت در توسعه: اضافه کردن دتکتورهای بیشتر به زون‌ها می‌تواند سیستم را حساس‌تر کند اما امکان شناسایی دقیق‌تر وجود ندارد.

• امکان خطای بالا: در صورت وقوع خطا یا فعال شدن اشتباه دتکتورها، تشخیص محل دقیق مشکل است.

تفاوت سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر:

تفاوت اصلی بین سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر در نحوه شناسایی محل وقوع حریق است. سیستم متعارف محیط را به زون‌هایی تقسیم می‌کند و تنها ناحیه‌ای که هشدار در آن فعال شده را نشان می‌دهد، در حالی که سیستم آدرس‌پذیر قادر است دقیقاً محل دقیق دتکتور یا شستی فعال شده را شناسایی کند. این امکان باعث می‌شود سیستم آدرس‌پذیر در پروژه‌های بزرگ و پیچیده با نیاز به دقت بالا کاربردی‌تر باشد. برای درک بهتر تفاوت‌ها و ویژگی‌های هر دو سیستم، مطالعه مقاله جامع «تفاوت سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر» پیشنهاد می‌شود.

کاربردها و موارد استفاده سیستم اعلام حریق متعارف

سیستم اعلام حریق متعارف به دلیل ساختار ساده و هزینه نسبتاً پایین، در بسیاری از پروژه‌ها و محیط‌های مختلف کاربرد گسترده‌ای دارد. این سیستم معمولاً برای فضاهایی مناسب است که بتوان محیط را به زون‌های منطقی تقسیم کرد و نیاز به تشخیص دقیق محل آتش در حد فاصل زون‌ها نباشد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین موارد استفاده این سیستم اشاره می‌کنیم:

۱. ساختمان‌های مسکونی

در آپارتمان‌ها و خانه‌های ویلایی، سیستم اعلام حریق متعارف به دلیل نصب آسان، قابلیت پوشش دهی مناسب و هزینه مقرون‌به‌صرفه، گزینه‌ی مناسبی برای حفاظت از جان ساکنان است. در این محیط‌ها، معمولاً هر طبقه یا قسمت‌های اصلی خانه به عنوان یک زون تعریف می‌شود و در صورت بروز حریق، اعلام خطر زون مربوطه انجام می‌شود.

۲. ساختمان‌های اداری و تجاری کوچک

دفاتر کار، فروشگاه‌ها، مغازه‌ها و مراکز خدماتی کوچک که معمولا دارای تعداد محدودی فضای داخلی هستند، می‌توانند با استفاده از سیستم متعارف از حفاظت مناسبی برخوردار شوند. تقسیم محیط به زون‌های کاربردی مانند سالن اصلی، اتاق‌های اداری و انبار، امکان تشخیص ناحیه‌ی وقوع حریق را فراهم می‌کند.

۳. محیط‌های صنعتی کوچک و متوسط

کارگاه‌ها، انبارهای مواد اولیه و محصولات، کارخانه‌های کوچک و مراکز تولید که معمولاً فضای گسترده و ساختار پیچیده‌ای ندارند، می‌توانند از سیستم اعلام حریق متعارف بهره‌مند شوند. در این موارد، تعیین زون‌ها بر اساس بخش‌های تولید یا انبار باعث می‌شود در صورت وقوع حریق، واکنش سریع‌تر و مؤثرتر انجام شود.

۴. مدارس و مراکز آموزشی

در مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان‌ها که فضاهای آموزشی و اداری محدود و قابل تفکیک دارند، سیستم اعلام حریق متعارف گزینه‌ای اقتصادی و قابل اعتماد برای حفظ ایمنی دانش‌آموزان و کارکنان است.

۵. هتل‌ها و مهمانسراهای کوچک

در هتل‌ها و مهمانسراهای با تعداد اتاق‌های محدود، سیستم متعارف می‌تواند با تقسیم ساختمان به زون‌های مختلف مانند طبقات یا بخش‌های مختلف، حفاظت لازم را فراهم کند.

۶. ساختمان‌های تاریخی و میراث فرهنگی

در بعضی از بناهای قدیمی که امکان نصب سیستم‌های پیشرفته‌تر به دلیل محدودیت‌های فنی یا معماری وجود ندارد، سیستم اعلام حریق متعارف به عنوان راه‌حلی مناسب و کم‌هزینه برای حفاظت در برابر حریق به کار می‌رود.

به طور کلی در پروژه‌هایی که محدودیت بودجه وجود دارد اما ایمنی باید به صورت پایه‌ای رعایت شود، سیستم اعلام حریق متعارف به دلیل هزینه کمتر تجهیزات و نصب، انتخاب مناسبی است.

نصب سیستم اعلام حریق متعارف

نحوه نصب سیستم اعلام حریق متعارف تأثیر مستقیم و بسزایی بر عملکرد صحیح و به موقع سیستم در شرایط اضطراری دارد. نصب اصولی و مطابق با استانداردها باعث می‌شود که دتکتورها و تجهیزات هشدار به درستی عمل کنند و هشدارها بدون تأخیر یا خطا به افراد منتقل شود. برعکس، نصب نادرست می‌تواند منجر به هشدارهای کاذب، عدم شناسایی به موقع آتش یا حتی از کار افتادن سیستم شود که در نهایت خطرات جانی و مالی جبران‌ناپذیری به همراه خواهد داشت. برای اطلاعات دقیق‌تر و راهنمای گام‌به‌گام نصب، مطالعه مقاله تخصصی «راهنمای نصب سیستم اعلام حریق » توصیه می‌شود.

خرید سیستم اعلام حریق متعارف از آرات

شرکت آرات عرضه‌کننده انواع سیستم‌های اعلام حریق متعارف از برندهای معتبر داخلی و خارجی است. با تنوع گسترده محصولات و تجهیزات با کیفیت، آرات این امکان را فراهم می‌کند که بهترین گزینه متناسب با نیازهای ساختمان یا پروژه شما انتخاب شود.

انتخاب سیستم اعلام حریق متعارف از آرات یعنی بهره‌مندی از تجهیزات استاندارد، خدمات مشاوره تخصصی، نصب حرفه‌ای و پشتیبانی فنی کامل. تیم کارشناسان آرات آماده‌اند تا شما را در طراحی زون‌بندی و انتخاب تجهیزات مناسب همراهی کنند.

برای خرید و کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید از طریق تماس مستقیم با کارشناسان فروش اقدام نمایید.

سوالات متداول