امروزه، الزام به کارگیری سیستم‌های مختلف کشف و اعلام حریق در ساختمان‌های مختلف به امری اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. در صورت غفلت از این بخش، خطرات زیادی متوجه امنیت ساختمان خواهد بود. سیستم اعلام حریق، سیستمی است که وقوع حریق در لحظات اولیه را تشخیص داده و اعلام می‌کند. پنل اعلام حریق (Fire alarm control panel) اصلی‌ترین بخش در یک سیستم اعلام حریق است که ارتباط بین بخش‌های مختلف را برقرار می‌سازد. بعضی از انواع پنل‌های اعلام حریق، اطفا را هم همزمان انجام می‌دهند. مثلا پنل 1+3 اعلام و اطفا را به صورت یکپارچه انجام می‌دهند.
انواع پنل‌های اعلام حریق
اگر دتکتورها را سلول‌های عصبی و سیم‌ها و کابل‌های بکاررفته در سیستم اعلام حریق را رشته‌های عصبی درنظر بگیریم، پنل مرکزی اعلام حریق مغز سیستم اعلام حریق درنظر گرفته می‌شود که با بررسی کلیه‌ی ورودی‌ها، خروجی‌ها را نیز کنترل کرده و نیرو و تامین انرژی لازم برای کلیه‌ی بخش‌ها را بر عهده دارد. تکنولوژی مدارات بکاررفته در یک پنل مرکزی اغلب از نوع SMD است. برق ورودی پنل 220 ولت است و پنل بعلاوه به باتری‌های پشتیبان مجهز است که در صورت قطعی برق، انرژی مورد نیاز سیستم تامین شود. پنل مرکزی اعلام حریق با توجه به تعداد زون‌های دستگاه دارای اندازه و سایز متفاوتی است و انتخاب یک پنل مرکزی اعلام حریق مناسب با توجه به مواردی مانند نوع کاربری، اندازه‌ی ساختمان، تعداد مناطق و تجهیزات مورد نیاز برای اتصال انجام می‌شود.
انواع مختلفی از پنل‌های اعلام حریق در بازار موجود است که می‌توانید براساس نیاز خود، یکی از آنها را انتخاب کنید. بعضی از آنها عبارتند از:
- کنترل پنل متعارف
- کنترل پنل آدرس‌پذیر
- کنترل پنل وایرلس یا بیسیم
واضح است که هر پنل خاص را باید در کنار سیستم مربوط آن به کار برد. در ادامه با انواع این پنل‌ها آشنا خواهیم شد.
پنل اعلام حریق متعارف
پنل‌های اعلام و اطفای حریق متعارف یکی از قدیمی‌ترین انواع سیستم‌های اعلام و اطفا است. این پنل‌ها طی سالهای متمادی تغییرات زیادی نداشته‌اند اما همچنان توانسته‌اند محبوبیت خود را حفظ کند. پنل‌های سیستم اعلام حریق متعارف در واقع مجموعه‌ای از مدارهای به هم پیوسته هستند که به یک تابلوی کنترل مرکزی متصلند. هر مدار نیز نماینده‌ی یک زون یا منطقه است. بنابراین این سیستم نمی‌تواند محل دقیق حریق را اعلام کند؛ اما از طریق مدار آن زون یا منطقه می‌توانید حدود محل حریق را ردیابی و برای اطفای آن اقدام کنید.
به دلیل این دقیق نبودن (به لحاظ نمایش جای دقیق حریق) و همچنین قیمت کمتر و مقرون به صرفه‌تر بودن، این سیستم مناسب استفاده در ساختمان‌های کوچک و به طور کلی پروژههای کوچک یا متوسط است.
پنل اعلام حریق آدرس‌پذیر
سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر در ساختمان‌های بزرگ و مراکز تجاری و صنعتی و غیره به کار برده می‌شوند. این سیستم‌ها قادرند محل دقیق وقوع آتش‌سوزی را تشخیص دهند. سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر نیاز به پنل اعلام حریق آدرس‌پذیر دارند. پنل‌های آدرس‌پذیر هوشمند هستند و به طور مداوم عملکرد سیستم را بررسی می‌کنند. بعلاوه این پنل‌ها می‌توانند اتفاقات و رویدادهایی که در سیستم اتفاق می‌افتد به صورت پیوسته نمایش دهند. پنل آدرس‌پذیر دارای یک نمایشگر LCD لمسی است و تمامی رویدادها روی این صفحه نمایش داده می‌شود.
پنل‌های آدرس‌پذیر از جهات متفاوتی شبیه کنترل پنل‌های متعارف هستند اما یک تفاوت بسیار چشمگیر بین آنها وجود دارد. در سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر دتکتورها و شستی‌ها هر کدام آدرس منحصر به فرد خود را دارند و به این ترتیب با فعال شدن هر کدام از آنها می‌توان محل دقیق وقوع خطر را تشخیص داد. به این صورت سرعت رسیدگی بالاتر و خسارت ناشی از آتش‌سوزی بسیار کمتر خواهد بود. بعلاوه قطعات از طریق لوپ به پنل متصل می‌شوند که با توجه به برند، شکرت سازنده و مدل پنل، تعداد لوپ‌ها و متعاقبا تعداد تجهزیات متصل به آن، متفاوت است.
بعلاوه در سیستم‌های اعلام حریق آدرس‌پذیر، پنل اعلام حریق می‌تواند هر کدام از دتکتورها و تجهیزات را زیر نظر داشته و خطاهای احتمالی آنها را مشخص کند. قبلا برای آدرس‌دهی این پنل‌ها از کلیدهای ده‌دهی استفاده شد که مدتی بعد با دیپ‌سوییچ جایگزین شد. اما امروز این کار با یک کد داخلی به راحتی انجام می‌شود. انعطاف بالای پنل آدرس‌پذیر امکان نظارت و کنترل بیشتر بر سیستم را فراهم می‌کند و به همین خاطر در پروژههای بزرگ مانند ساختمان‌های تجاری، صنعتی، اماکن تفریحی و غیره از این نوع پنل استفاده می‌شود.
پنل اعلام حریق بیسیم یا وایرلس
پنل‌های اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر با همه ویژگی‌‌های خود، به کابل‌کشی زیادی نیاز دارند تا بتوانند درست کار کنند. با این حال، به مرور، شاهد به بازار آمدن سیستم اعلام حریق بیسیم یا وایرلس هم هستیم. این پنل‌ها همانگونه که از نامشان مشخص است، بدون نیاز به کابل و سیم کار می‌کنند و به جای تکیه بر قدرت کابل‌ها، از قدرت امواج بهره می‌گیرند. بیسیم بودن و نصب راحت و بدون سیم‌کشی، استفاده از این نوع سیستم اعلام حریق را بسیار ساده می‌سازد. ویژگی‌هایی مانند حفظ ظاهر و نمای ساختمان بدون ایجاد تغییر، قابلیت تنظیم و انعطاف‌پذیری بالا و همینطور کاهش هزینه‌ها این نوع سیستم و پنل مرکزی اعلام حریق را بسیار مناسب و کاربردی می‌سازد.
همانطور که گفتیم نصب این سیستم نیاز به کابل‌کشی، لوله‌کشی، داکت و خرابی ندارد و با فعال شدن سیستم، پنل اعلام حریق فعال شده و سیستم با شماره‌ای که از پیش برای آن تعیین شده است، تماس می‌گیرد. پنل اعلام حریق بیسیم یا وایرلس دارای باتری و تغذیه‌ی سرخود است و تداخلی با امواج رادیویی موجود در محیط نخواهد داشت.
جایگاه ایران در تولید پنل‌های اعلام حریق
شرکت‌های ایرانی زیادی در زمینه تولید پنل اعلام حریق فعال هستند. بعضی از مشهورترین این شرکت‌ها که به تولید پنل‌های متعارف می‌پردازند شامل موارد زیر است:
- شرکت اعلام حریق تسلا
- شرکت اعلام حریق زیتکس
- شرکت اعلام حریق سایان
- شرکت اعلام حریق سنس
لازم به ذکر است که تنها شرکتی که توانسته برای پنل‌های آدرس‌پذیر خود تاییدیه دریافت کند، شرکت زیتکس است.
این پنل‌ها مطابق با استانداردهای بین‌المللی تولید شده و توانسته‌اند تاییدیه‌های سازمان استاندارد ملی ایران، سازمان آتش‌نشانی و همینطور Dedal اروپا را اخذ کنند.
اجزای اصلی سازنده‌ی پنل اعلام حریق
پنل اعلام حریق از بخش‌ها و قسمت‌هایی تشکیل شده است که در ادامه به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.
برد الکتریکی
برد الکتریکی یکی از بخش‌های اصلی پنل مرکزی اعلام حریق است که رله‌ی نگهدارنده، فیوز، جامپرهای تنظیم، نشانگرهای اتصال کوتاه و قطعی، کاکتورهای اتصال زون و قطعات دیگر روی آن نصب می‌شود.
منبع تغذیه
منبع تغذیه‌ی پنل مرکزی یا به صورت داخلی است و یا به صورت خارجی. ولتاژ خروجی از آن حدودا 24 ولت است که با توجه به تعداد زون‌ها این میزان جریان‌دهی و خروجی می‌تواند متفاوت باشد. برای پنل‌های متعارف دو زون جریان معمولا 2 آمپر است و برای پنل‌هایی با زون‌های بیشتر این جریان می‌تواند 3 تا 6 آمپر باشد.
نشانگرهای LED روی پنل
چراغ‌های LED روی پنل مرکزی وضعیت وصل بودن اتصال برق، هشدار و آلارم در سیستم، خطا در زون‌ها، فعال شدن آژیرها و خطا در کل سیستم را نمایش می‌دهد.
شاسی کنترل پنل
از این شاسی برای کنترل کردن پنل مرکزی اعلام حریق استفاده می‌شود.
عوامل موثر بر قیمت پنل اعلام حریق
عوامل زیادی روی قیمت پنل‌های اعلام حریق تاثیر دارند که ما در اینجا به چند مورد اشاره می‌کنیم:
– هر چه نوع پنل مورد استفاده‌ی شما پیشرفته‌تر باشد، طبیعتا هزینه‌ی بیشتری باید برای آن صرف کنید. اختلاف قیمت بین تجهیزات متعارف و آدرس‌پذیر زیاد است و قیمت پنل‌های اعلام حریق نیز از این قاعده مستثنی نیست.
– پنل‌های اعلام حریق خارجی نسبت به تولیدات داخلی قیمت بالاتری دارند. با توجه به بودجه‌ی خود می‌توانید پنل اعلام حریق مناسبی از میان تولیدات ایرانی انتخاب کنید که از نظر کیفی با نمونه‌های خارجی خود برابری می‌کنند.
– تعداد زون یا ناحیه‌ی تحت پوشش برای پنل‌های متعارف و همینطور تعداد لوپ در سیستم‌های آدرس‌پذیر بر میزان هزینه‌ها تاثیرگذار است.
قیمت انواع پنل‌های اعلام حریق
همانطور که پیشتر اشاره کردیم قیمت انواع پنل مرکزی اعلام حریق نوع متعارف و آدرس‌پذیر با یکدیگر متفاوت است. در ادامه قیمت هر کدام را جداگانه بررسی خواهیم کرد.
قیمت پنل اعلام حریق متعارف
قیمت پنل‌های متعارف تا حد زیادی به تعداد زون یا ناحیه و برند محصول بستگی دارد. تعداد زون‌ها حداقل از 2 زون شروع می‌شود (پنل‌های خارجی موجود در بازار تا 8 زون تاییدیه می‌گیرند). پنل ایرانی نیز حداکثر تا 28 زون تاییدیه می‌گیرد. قیمت پنل‌های ایرانی از 1.200.000 هزار تومان تا 2.000.000 تومان بسته به تعداد زون و برند پنل متغیر است. البته باید به این هزینه، قیمت باتری را نیز اضافه کنید که جداگانه محاسبه می‌شود.
قیمت پنل اعلام حریق آدرس‌پذیر
قیمت پنل آدرس‌پذیر ایرانی که دارای تاییدیه آتش‌نشانی هم هست با 2 مدار حلقوی به صورت تقریبی 13 میلیون تومان است. پنل اعلان حریق خارجی که متناسب با سیستم‌های خارجی هم هست، قیمتی بین 16 تا 30 میلیون دارند.
محل مناسب برای نصب پنل مرکزی اعلام حریق
یکی از نکات مهم در نصب و راه‌اندازی پنل‌ها، نصب آنها در مکان‌هایی است که احتمال آتش‌سوزی در آنها کمتر بوده و بعلاوه دسترسی به آن راحت باشد. دسترسی پرسنل، کارکنان و ماموران آتش‌نشانی به پنل مرکزی اعلام حریق باید ساده باشد. کارکنان و افراد باید بتوانند به محض فعال‌شدن دتکتورها یا شستی‌های اعلام حریق، محل شستی یا دتکتور را از طریق چراغ مربوطه روی پنل مرکزی مشاهده کنند و در صورت لزوم اقدامات لازم را انجام دهند. بعلاوه محل نصب کنترل پنل‌ها باید کاملا روشن باشد و برای مواقع اضطراری سیستم روشنایی اضطراری، نور لازم محوطه‌ی نصب پنل را تامین کند. بهتر است نقشه‌های مربوط به ساختمان نیز در محل نصب پنل، نگهداری شود تا ماموران آتش‌نشانی به آنها دسترسی داشته و بهتر بتوانند عملیات‌های لازم را انجام دهند.
فروش انواع پنل مرکزی اعلام حریق در مرکز اعلام حریق آرات
مرکز اعلام حریق آرات به فروش انواع تجهیزات اعلام حریق ایرانی و خارجی می‌پردازد. برای خرید پنل اعلام حریق و دیگر تجهیزات مورد نیاز اطفای حریق می‌توانید سری به مرکز فروش تجهیزات اعلام حریق فایرفایت بزنید. لازم به ذکر است فروش پنل‌های اعلام حریق در سیستم متعارف به صورت تکی و در سیستم آدرس‌پذیر به علت ملاحظات سیستم به صورت پروژه‌ی کامل انجام می‌شود.
