فلوسوئیچ آتش نشانی (Flow Switch) تجهیزی الکترومکانیکی است که وجود یا قطع جریان سیال
(آب، هوا یا گاز) را تشخیص میدهد. با برقرار شدن جریان، وضعیت کنتاکت داخلی
تغییر میکند و یک سیگنال الکتریکی به سیستم کنترل یا اعلام حریق ارسال میشود.
در سیستمهای ایمنی، بهویژه سیستمهای اسپرینکلر و اطفای حریق، فلوسوئیچ نقش
حیاتی دارد؛ زیرا به محض شروع عبور آب در لوله، سیستم را از وقوع وضعیت اضطراری
مطلع میکند.
کارکرد فلوسوئیچ بر سه اصل ساده اما حیاتی استوار است:
تشخیص وجود جریان در لوله، ارسال سیگنال به تابلو کنترل و فعالسازی آلارم یا فرمان کنترلی.
فلوسوئیچ مقدار جریان را اندازه نمیگیرد؛ تنها تشخیص میدهد که «جریان وجود دارد یا نه».
پرکاربردترین نوع فلوسوئیچ در سیستمهای آتشنشانی است. این مدل دارای یک تیغه
(پدل) داخل لوله بوده که با عبور آب تغییر وضعیت میدهد و کنتاکت الکتریکی را فعال میکند.
سادگی ساخت، استهلاک کم و اطمینان بالا دلیل محبوبیت این نوع است.
در این مدل بهجای تیغه از پیستون استفاده میشود. این فلوسوئیچ در دبیهای کم
حساستر بوده و عملکرد دقیقتری ارائه میدهد. برای خطوط با قطر کم یا جریانهای ضعیف انتخاب مناسبی است.
در این نوع، حرکت جریان باعث جابهجایی آهنربا و تحریک یک کنتاکت مغناطیسی میشود.
این مدل عمر طولانیتری دارد و برای محیطهای مرطوب یا صنعتی گزینهای ایمنتر محسوب میشود.
پرکاربردترین نوع فلوسوئیچ که در سیستمهای آتشنشانی، بوستر پمپها و تأسیسات ساختمانی بهکار میرود.
دارای بدنه مقاوم و آببندی قوی است.
در سیستمهای تهویه مطبوع، فن فشار مثبت و کانالهای هوا استفاده میشود. حساسیت بالاتری نسبت به تغییر جریان دارد.
مخصوص خطوط گاز صنعتی طراحی میشود و دارای ایمنی بالاتر در برابر نشتی و انفجار است.
در سیستمهای اسپرینکلر، فلوسوئیچ وظیفه دارد اولین نشانهی فعالشدن سیستم را اعلام کند:
با جاری شدن آب در لوله، سیگنال ارسال شده و پنل اعلام حریق فعال میشود.
به همین دلیل فلوسوئیچ را میتوان «گوش سیستم اطفا» نامید.
در زمان انتخاب فلوسوئیچ باید پارامترهای فنی زیر مورد بررسی قرار گیرد:
سایز لوله، حداقل دبی قابل تشخیص، فشار کاری، نوع کنتاکت (NO / NC)، استانداردها،
و شرایط محیط نصب.
فلوسوئیچ فقط وجود یا قطع جریان را گزارش میکند،
در حالی که ترانسمیتر اختلاف فشار مقدار فشار یا جریان را اندازهگیری میکند.
فلوسوئیچ ابزار هشدار است؛ ترانسمیتر ابزار اندازهگیری.
فلوسوئیچ ابزار اندازهگیری نیست؛ ابزار اطمینان است.
وظیفه او این است که لحظهی حرکت آب را فریاد بزند؛ درست همان لحظهای که
سیستم اطفا وارد عمل شده است.
قیمت فلوسوئیچ با توجه به نوع ساختار، برند سازنده، سایز، فشار کاری و سطح استاندارد متفاوت است.
در پروژههای آتشنشانی، انتخاب مدل تاییدشده بسیار مهمتر از صرفاً خرید ارزانترین گزینه است.
در آرات، فلوسوئیچ صرفاً فروخته نمیشود بلکه انتخاب میشود.
بر اساس سایز لوله، نوع سیستم و شرایط پروژه، مدل مناسب پیشنهاد شده
تا هم عملکرد سیستم تضمین گردد و هم هزینه اضافی به پروژه تحمیل نشود.