فلومترها تجهیزاتی برای اندازه‌گیری جریان سیال یا گاز در سیستم‌های لوله‌کشی و همینطور تعادل این سیستم‌ها هستند. استفاده از فلومتر در سیستم‌های آتش نشانی امکان آزمایش عملکرد خاص پمپ آتش نشانی را به طور مکرر و بدون نیاز به شلنگ و نازل آتشنشانی فراهم می‌کند. در ادامه‌ی این مطلب بیشتر در خصوص فلومتر آتش نشانی صحبت خواهیم کرد.
فلومتر (Flow meter) چیست؟
فلومتر یا سنسور جریان و یا دبی‌سنج، ابزاری برای نشان دادن مقدار مایع، گاز یا بخار در حال حرکت از یک لوله یا مجرا با اندازه‌گیری جریان خطی، غیرخطی، جرمی یا حجمی است. از آنجایی که معمولا کنترل جریان بسیار ضروری است، اندازه‌گیری جریان مایعات و گازها برای بسیاری از کاربردهای صنعتی یک نیاز حیاتی محسوب می‌شود و انواع مختلفی از فلومترها وجود دارد که بسته به ماهیت کاربرد انتخاب می‌شوند.
برای انتخاب یک فلومتر، باید عوامل ناملموسی مانند آشنایی پرسنل کارخانه، تجربه آنها برای کالیبره کردن و نگهداری از فلومتر، در دسترس بودن قطعات یدکی و فاصله‌ی زمانی بین زمان‌های خرابی و غیره را در یک محل خاص در نظر گرفت.
همچنین توصیه می‌شود هزینه‌ی نصب تنها پس از انجام این مراحل در نظر گرفته شود. یکی از رایج‌ترین اشتباهات اندازه‌گیری جریان، معکوس بودن این توالی است؛ یعنی به جای انتخاب یک سنسور با عملکرد مناسب، سعی می‌شود استفاده از آن را توجیه کند. یک دستگاه ارزان قیمت می‌تواند هزینه‌های جانبی و ضررهای زیادی با خود به همراه داشته باشد.
(از مطلبی که در مورد فلوسوئیچ نوشته‌ایم نیز بازدید کنید.)
فلومتر آتش نشانی چیست؟
فلومتر آتش نشانی یک دستگاه الکترومکانیکی است که برای ارسال هشدار به پنل اعلام حریق و آتشنشانی در صورت جریان مداوم آب از لوله‌های اسپرینکلر آتشنشانی یا نشتی در سیستم طراحی شده است. فلومتر آتش نشانی که به عنوان دتکتور جریان آب نیز شناخته می‌شود، شامل یک پره یا پاروی پلاستیکی است که از طریق یک دهانه در اندازه‌های دو اینچی از طریق لوله‌ی اسپرینکلر آتش نشانی 8 اینچی یا لوله اسپرینکلر 10 اینچی، به صورت افقی یا عمودی نصب می‌شود.
اگر جریان آب بیشتر از 10 گالن در دقیقه تشخیص داده شود، پدال یا پره‌ی پلاستیکی سوئیچی را فعال می‌کند که به زنگ هشدار یا پنل مرکزی سیگنال می‌فرستند.
از فلومترهای آتش نشانی در سیستم‌های اطفای حریق ساختمان‌ها استفاده می‌شود.
(از صفحه‌ی دتکتور اعلام حریق بازدید کنید.)
سیستم اطفای حریق چیست؟
سیستم اطفا حریق سیستمی است که برای خاموش کردن، کنترل و در موارد بسیار تخصصی، برای جلوگیری کامل از گسترش یا حتی وقوع حریق مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیستم‌های اطفای حریق جزو ضروری از هر سیستم آتشنشانی هستند و هر مجموعه‌ی مهندسی از عناصر که برای اطفای حریق بکار برده می‌شود، سیستم اطفا حریق نامیده می‌شود. انواع مختلفی از این سیستم‌ها وجود دارد که از جمله‌ی آنها می‌توانند سیستم اطفا حریق سقفی، سیستم اطفا حریق آّبی، سیستم اطفا حریق گازی، سیستم اطفا حریق فوم و غیره اشاره کرد.
سیستم‌های اطفاء حریق کاربرد بسیار متنوعی دارند و انواع مختلف آنها برای کاربردها و صنایع مختلف نصب و استفاده می‌شود.
(از مطلب تفاوت سیستم اعلام و اطفا حریق نیز بازدید کنید.)
عملکرد سیستم‌های اطفای حریق
اکثر سیستم‌های اطفای حریق دارای سیستم‌های تشخیصی سریع هستند که آتش را در مراحل اولیه شناسایی می‌کنند. این اجزای تشخیصی وجود شعله‌های آتش یا دود که از علائم اولیه‌ی ایجاد حریق است را تشخیص می‌دهند. با شناسایی علائم حریق، این سیستم‌های اطفای حریق زنگ هشدار را به صدا درمی‌آورند و بنابراین می‌توان پیش از آنکه آتش فرصتی برای گسترش داشته باشد، آن را مهار کرد.
سیستم‌های اطفا حریق را می‌توان روش‌های حفاظت از آتش فعال دانست چرا که در واکنش فوری به حضور حریق راه‌اندازی می‌شوند.
(در مورد کابل اعلام حریق مطالعه کنید.)
اسپرینکلر آتش نشانی
سیستم اسپرینکلر آتش نشانی یک سیستم اطفاء حریق است که از یک سیستم تامین آب تشکیل شده که فشار و نرخ جریان کافی برای توزیع در لوله‌کشی‌هایی که به سر اسپرنکلر متصل می‌شوند را تامین می‌کند. علیرغم کاربرد گسترده از اسپرینکلرها در صنایع و ساختمان‌های بزرگ تجاری، تکنولوژی مدرن امکان ایجاد سیستم‌هایی برای خانه‌ها و سازه‌های کوچک را نیز فراهم کرده است.
سیستم اسپرینکلر آتشنشانی به طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و هر ساله بیش از 40 میلیون سر اسپرینکلر در جهان نصب می‌شود. سیستم اسپرینکلر آتشنشانی ثبت موفقیت بالا دارد و می‌توان گفت بیش از 96 درصد از آتش‌سوزی‌ها در ساختمان‌های مجهز به اسپرینکلر، مهار شده است.
(پیشنهاد می‌کنیم از مطلب هوشمندسازی ساختمان بازدید کنید.)
فلومتر آتش نشانی در سیستم اسپرینکلر
کاربرد فلومتر آتش نشانی در سیستم اسپرینکلر چیست؟ اول از همه اینکه استفاده‌های مختلفی با فلومتر الکترومغناطیسی وجود دارد و در این مورد، آن را فلومتر خط آتش نشانی آب می‌نامند که دستگاهی برای ارسال هشدار به پنل مرکزی اعلام حریق و همینطور آتش نشانی در مواقعی است که جریان ثابتی از لوله‌های اسپرینکلر خارج می‌شود و یا در سیستم نشتی وجود دارد.
فلومتر الکترومغناطیسی که به عنوان جریان سنج آب نیز شناخته می‌شود، شامل سیستم‌های اطفا حریق با یک پره یا پدال پلاستیکی است که از طریق یک دهانه در اندازه‌های دو اینچ تا هشت اینچ در لوله‌های آتش نشانی ثابت می‌شوند.
در مواقعی که جریان حرکت آب بیشتر از 10 گالن در دقیقه باشد، پره یا پارو بلافاصله سوئیچی را فعال می‌کند که به پنل مرکزی و زنگ هشدار سیگنال ارسال می‌کند.
(در مورد اهمیت تست پمپ های آتش نشانی مطالعه کنید.)
فلومتر آتش نشانی و احتمال وقوع آلارم کاذب
اما این سوال مطرح می‌شود که آیا فلومتر آتشنشانی می‌تواند با آلارم کاذب همراه باشد؟ فلومتر یا دبی‌سنج دستگاهی است که متکی به خوانش دقیق جریان آب از طریق لوله است و جریان آب نیز ثابت نیست. در طول لوله ممکن است افزایش منظم فشار آب رخ دهد. فلومتر آتش نشانی باید دارای مکانیزم تاخیر مکانیکی باشد که در واقع تایمری است که می‌تواند از 0 تا 90 ثانیه تنظیم شود.
به این ترتیب مکانیزم هشدار دهنده به اندازه‌ی کافی به تاخیر می‌افتد تا اطمینان حاصل شود که تغییر در جریان آب یک تغییر یکباره نیست و یک جریان ثابت ناشی از یک نشتی جدی یا فعال شدن اسپرینکلرها است. اگر جریان آب دوباره به 4 گالن در دقیقه یا کمتر کاهش پیدا کند، دتکتور فلومتر آتش نشانی دوباره تنظیم می‌شود.
(از صفحه لیست قیمت سیستم اعلام حریق بازدید کنید.)
نصب و استفاده از دتکتور فلومتر
دبی‌سنج‌ها باید در محلی نصب شوند که فضای کافی برای سرویس‌دهی دستگاه برای دستیابی به عملکرد بهینه‌ی آن وجود داشته باشد و در صورت فعالیت‌های مجاور، آسیب نبیند. تعویض اجزای الکتریکی یک فلومتر آتش نشانی بدون تخلیه‌ی اسپرینکلر اتش امکان‌پذیر است. اگر فلوسوئیچ علائم پارگی یا فرسودگی را نشان می‌دهد و نشتی دارد و یا به هر دلیل دیگری به درستی کار نمی‌کند، یک متخصص در حوزه‌ی اسپرینکلر آتش نشانی می‌تواند نسبت به تعویض سریع آن اقدام کند.
(در صفحه‌ی اعلام حریق متعارف می‌توانید با این سیستم‌ها آشنا شوید.)
ویژگی‌های فلومتر آتش نشانی مغناطیسی
فلومترهای مغناطیسی که به آنها فلومتر آتش نشانی الکترومغناطیسی نیز گفته می‌شود، اغلب به این دلیل انتخاب می‌شوند که انسداد کمتر دارند، از نظر هزینه برای مواد شیمیایی تهاجمی و دوغاب‌ها مقرون به صرفه‌تر هستند و اندازه‌گیری جریان حجمی بسیار دقیق را ارائه می‌دهند. طیف وسیعی از مواد لاینر، گزینه‌های الکترود و اندازه‌های خط، طیف گسترده‌ای از کاربردهای فرآیندی را در خود جای می‌دهند.
فلومترهای معناطیسی می‌توانند سیالات را دوجهته اندازه‌گیری کنند و برای نرخ جریان بسیار کم یا بسیار زیاد مناسب هستند. فلومترهای الکترومغناطیسی از یک فرستنده و سنسور تشکیل می‌شوند که با هم جریان را اندازه می‌گیرند. سنسور فلومتر آتش نشانی الکترومغناطیسی به صورت خطی قرار می‌گیرد و ولتاژ القایی تولید شده توسط سیال ار هنگام عبور از لوله اندازه می‌گیرد.
فرستنده‌ی این فلومترها نیز ولتاژ تولید شده توسط سنسور را دریافت می‌کند و آن را به اندازه‌ی جریان تبدیل می‌کند و اندازه‌گیری جریان را به یک سیستم کنترل منتقل می‌کند.
(در مورد سیستم اعلام حریق آدرس پذیر و ویژگی‌ها و تجهیزات آن مطالعه کنید.)
سخن پایانی
آتش یکی از اولین و مهمترین اکتشافات انسان است و تحت کنترل قرار دادن حریق به انسان کمک می‌کند تا استفاده‌های سازنده‌ای از آن داشته باشد. اما شعله‌ها نیز اراده‌ای برای خود دارند و به همین خاطر گفته می‌شود آتش یک خدمتکار خوب و یک ارباب خشمگین است. بنابراین کنترل شعله‌ها از آسیب‌های بزرگ از اهمیت زیادی برخوردار است و به همین خاطر بشر همیشه به دنبال روش‌های مختلفی برای مهار آتش بوده است.
نصب سیستم اعلام حریق و تجهیزاتی مانند دتکتور حرارتی، دتکتور دودی، شستی اعلام حریق و غیره در کنار سیستم‌های اطفای حریق می‌تواند روش ایمنی برای پیشگیری و مبارزه با آتش باشد. سیستم‌های اطفا حریق برای ایمنی با یک فلومتر آتش نشانی الکترومغناطیسی نصب می‌شوند تا شرایط محیطی را برای پیشگیری از گسترش حریق بسنجند.
